„Liste der physikalischen Formelzeichen“ – Versionsunterschied
Erscheinungsbild
[ungesichtete Version] | [gesichtete Version] |
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Jensel (Diskussion | Beiträge) K redirect umgebogen auf Liste physikalischer Größen |
|||
(191 dazwischenliegende Versionen von 22 Benutzern werden nicht angezeigt) | |||
Zeile 1: | Zeile 1: | ||
#REDIRECT [[Liste physikalischer Größen]] |
|||
Die physikalischen Formelzeichen sind nicht international genormt. In diesen Tabellen sind die im deutschen Sprachraum üblichen Formelzeichen aufgeführt. |
|||
Bei einigen physikalischen Größen sind mehrere Formelzeichen üblich, da diese Größe in verschiedenen Anwendungsbereichen benutzt wird. Eine Auswahl ist jeweils in der letzten Tabellenspalte angeführt worden. |
|||
[[Physikalische Konstante]]n besitzen ebenfalls eigene Formelzeichen. Diese sind in der untenstehenden Tabelle nicht aufgeführt. |
|||
== Basisgrößen und -einheiten des [[SI-System|SI-Systems]] == |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen !! Alternative Formelzeichen |
|||
|- |
|||
| [[Länge]] || ''l'' || [[Meter]] || m |
|||
| |
|||
{| |
|||
|Weg: || ''s'' |
|||
|- |
|||
|Höhe: || ''h'' |
|||
|- |
|||
|[[Radius]]: || ''r'' |
|||
|- |
|||
|[[Durchmesser]]: || ''d'' |
|||
|- |
|||
|Umfang: || ''u'' |
|||
|- |
|||
|[[Wellenlänge]]: || <math>\lambda</math> |
|||
|} |
|||
|- |
|||
| [[Masse (Physik)|Masse]] || ''m'' || [[Kilogramm]] || kg || |
|||
|- |
|||
| [[Zeit]] || ''t'' || rowspan="2" | [[Sekunde]] || rowspan="2" | s || rowspan="2" | |
|||
|- |
|||
|[[Umlaufzeit]]: || ''T'' |
|||
|- |
|||
| [[Stromstärke]] || ''I'' || [[Ampere]] || A || |
|||
|- |
|||
| [[Temperatur]] || ''T'' || [[Kelvin]] || K |
|||
| |
|||
{| |
|||
| Temperaturdifferenz: || <math>\vartheta</math> |
|||
|} |
|||
|- |
|||
| [[Stoffmenge]] || ''n'' || [[Mol]] || mol || |
|||
|- |
|||
| [[Lichtstärke]] || ''I'' || [[Candela]] || cd || |
|||
|} |
|||
== Größen und Einheiten == |
|||
wird derzeit an DIN 1301 und DIN 1304 angepasst |
|||
=== Winkel, Länge, Fläche und Volumen=== |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen |
|||
|- |
|||
| Ebener [[Winkel]], [[Drehwinkel]] || <math>\alpha,\, \beta,\, \gamma,\, ...,\, \varphi,\, \theta,\, ...</math> || [[Radiant]] || <math>{rad}\,</math> |
|||
|- |
|||
| <math>\Omega,\, \omega</math> || [[Raumwinkel]] || [[Steradiant (Einheit) | Steradiant]] || <math>sr \,</math> |
|||
|- |
|||
| <math>l \,</math> || [[Länge]] || rowspan="7" | [[Meter (Einheit) | Meter]] || rowspan="7" | <math>m \,</math> |
|||
|- |
|||
| <math>b \,</math> || [[Breite]] |
|||
|- |
|||
| <math>h \,</math> || [[Höhe]], [[Tiefe]] |
|||
|- |
|||
| <math>\sigma ,\, d</math> || [[Dicke]], [[Schichtdicke]] |
|||
|- |
|||
| <math>r \,</math> || [[Halbmesser]], [[Radius]], [[Abstand]] |
|||
|- |
|||
| <math>d,\, D</math> || [[Durchmesser]] |
|||
|- |
|||
| <math>s \,</math> || [[Weglänge]], [[Kurvenlänge]] |
|||
|- |
|||
| <math>A,\, S</math> || [[Flächeninhalt]], [[Oberfläche]] || rowspan="2" | [[Quadratmeter (Einheit) | Quadratmeter]] || rowspan="2" | <math>m^2 \,</math> |
|||
|- |
|||
| <math>S,\, Q</math> || [[Querschnitt]], [[Querschnittsfläche]] |
|||
|- |
|||
| <math>V \,</math> || [[Volumen]], [[Rauminhalt]] || [[Kubikmeter (Einheit) | Kubikmeter]] || <math>m^3 \,</math> |
|||
|} |
|||
=== Zeit, Geschwindigkeit und Beschleunigung === |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen |
|||
|- |
|||
| [[Frequenz]], [[Periodenfrequenz]] || <math>f,\, v</math> || [[Hertz]] || <math>{Hz}\,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Geschwindigkeit]] || <math>v,\, u,\, w,\, c</math> || Meter pro Sekunde || <math>{m \over s}</math> |
|||
|- |
|||
| [[Strömungsgeschwindigkeit]] || <math>\omega \,</math> || || |
|||
|- |
|||
| [[Beschleunigung]] || <math>a\,</math> || Meter pro Sekundenquadrat || <math>{m \over {s^2}}</math> |
|||
|- |
|||
| t || Zeit, Zeitspanne, Dauer || || s |
|||
|- |
|||
| T || Periodendauer || || |
|||
|- |
|||
| τ, Τ || Zeitkonstante || || |
|||
|- |
|||
| f, v || Frequenz, Periodenfrequenz || || Hz |
|||
|- |
|||
| ω || Kreisfrequenz, Winkelfrequenz || || |
|||
|- |
|||
| n, f_rot || Umdrehungsfrequenz (Drehzahl) || || |
|||
|- |
|||
| ω, Ω || Winkelgeschwindigkeit || || rad/s |
|||
|- |
|||
| α || Winkelbeschleunigung || || rad s^2 |
|||
|- |
|||
| λ || Wellenlänge || || m |
|||
|- |
|||
| α || Dämpfungskoeffizient || || 1/m |
|||
|- |
|||
| β || Phasenkoeffizient || || |
|||
|- |
|||
| γ || Ausbreitungskoeffizient || || |
|||
|- |
|||
| v u w c || Geschwindigkeit || || m/s |
|||
|} |
|||
=== Mechanik === |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen |
|||
|- |
|||
| [[Dichte (Physik)|Dichte]] || <math>\varrho</math> || Kilogramm je Kubikmeter || kg/m³ |
|||
|- |
|||
| [[Druck (Physik)|Druck]] || ''p'' || [[Pascal (Einheit)|Pascal]] || Pa |
|||
|- |
|||
| [[Arbeit (Physik)|Arbeit]] || ''W'' || rowspan="4" | [[Joule (Einheit)|Joule]] || rowspan="4" | J |
|||
|- |
|||
|[[Energie]]: || ''E'' |
|||
|- |
|||
|[[Wärme]]: || ''Q'' |
|||
|- |
|||
|Innere Energie: || ''U'' |
|||
|- |
|||
| [[Leistung (Physik)|Leistung]] || ''P'' || [[Watt (Einheit)|Watt]] || W |
|||
|- |
|||
| [[Drehmoment]] || ''M'' || [[Newtonmeter]] || Nm |
|||
|- |
|||
| Kraftstoß || ''S'', ''I'' || Newtonsekunde || Ns |
|||
|- |
|||
|[[Impuls (Mechanik)|Impuls]]: || ''p'' || Kilogramm Meter je Sekunde || <math>{kg} \cdot {m \over s}</math> |
|||
|- |
|||
| Trägheitsmoment || ''J'' || Kilogramm Quadratmeter || <math>{kg} \cdot {m^2}</math> |
|||
|- |
|||
| [[Kraft (Physik)|Kraft]] || <math>F\,</math> || [[Newton]] || <math>N\,</math> |
|||
|- |
|||
| a || Beschleunigung || || m/s^2 |
|||
|- |
|||
| g || örtliche Fallbeschleunigung || || |
|||
|- |
|||
| m || Masse || || kg |
|||
|- |
|||
| ρ, ρ_m || Dichte || || kg/m^3 |
|||
|- |
|||
| v || spezifisches Volumen || || m^3/kg |
|||
|- |
|||
| J || Trägheitsmoment || || kg·m^2 |
|||
|- |
|||
| F || Kraft || || N |
|||
|- |
|||
| F_G, G || Gewichtskraft || || |
|||
|- |
|||
| M || Kraftmoment, Drehmoment || || N·m |
|||
|- |
|||
| M_T, T || Torosionsmoment |
|||
|- |
|||
| p || Bewegungsgröße, Impuls || || kg·m/s |
|||
|- |
|||
| L || Drall, Drehimpuls || || kg · m^2/s |
|||
|- |
|||
| p || Druck || || Pa |
|||
|- |
|||
| p_abs || absoluter Druck || || |
|||
|- |
|||
| p_amb || umgebender Athmosphärendruck || || |
|||
|- |
|||
| p_e || atmosphärische Druckdifferenz, Überdruck || || |
|||
|- |
|||
| σ || Normalspannung (Zug- oder Druckspannung) || || N/m^2 |
|||
|- |
|||
| τ || Schubspannung || || |
|||
|- |
|||
| E || Elastizitätsmodul || || |
|||
|- |
|||
| G || Schubmodul || || |
|||
|- |
|||
| K || Kompressionsmodul || || |
|||
|- |
|||
| ε || Dehnung, rel. Längenänderung || || 1 |
|||
|- |
|||
| γ || Schiebung, Scherung || || |
|||
|- |
|||
| η || Wirkungsgrad || || |
|||
|- |
|||
| µ, f || Reibungszahl || || |
|||
|- |
|||
| W, A || Arbeit || || J |
|||
|- |
|||
| W, E || Energie || || |
|||
|- |
|||
| P || Leistung || || W |
|||
|} |
|||
=== Thermodynamik und Wärmeübertragung === |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen |
|||
|- |
|||
| T, Θ || thermodynamische Temperatur || Kelvin || K |
|||
|- |
|||
| ΔT, Δt, Δθ || Temperaturdifferenz || || |
|||
|- |
|||
| t, θ || Celsius-Temperatur || || °C |
|||
|- |
|||
| α_1 || Längenausdehnungskoeffizient || || K^{-1} |
|||
|- |
|||
| α_v, γ || Volumenausdehnungskoeffizient || || |
|||
|- |
|||
| Q || Wärme, Wärmemenge || || J |
|||
|- |
|||
| Φ_{th}, Φ, Q || Wärmestrom || || W |
|||
|- |
|||
| λ || Wärmeleitfähigkeit || || W \over {m·K} |
|||
|- |
|||
| α, h || Wärmeübertragungskoeffizient || || W \over { m^2 \cdot K } |
|||
|- |
|||
| k || Wärmedurchgangskoeffizient || || |
|||
|- |
|||
| a || Temperaturleitfähigkeit || || m^2 / s |
|||
|- |
|||
| C_{th} || Wärmekapazität || || J / K |
|||
|- |
|||
| c || spezifische Wärmekapazität || || J/{kg·K} |
|||
|} |
|||
=== Elektrizität und Magnetismus === |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen |
|||
|- |
|||
| [[Elektrische Ladung]] || <math>Q \,</math> || [[Coulomb]] || <math>C \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Elektrische Spannung]] || <math>U \,</math> || [[Volt]] || <math>V \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Elektrische Feldstärke]] || <math>E \,</math> || [[Volt]] je [[Meter]] || <math>V \over m</math> |
|||
|- |
|||
| [[Elektrische Kapazität]] || <math>C \,</math> || [[Farad]] || <math>F \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Elektrischer Widerstand]] || <math>R \,</math> || rowspan="3" | [[Ohm]] || rowspan="3" | <math>\Omega\,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Blindwiderstand]]: || <math>X \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Scheinwiderstand]], [[Impedanz]] || <math>Z \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Spezifischer Widerstand|Spezifischer el. Widerstand]] || <math>\varrho \,</math> || [[Ohm]] [[Meter]] || <math>\Omega m\,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Magnetischer Fluss]] || <math>\Phi \,</math> || [[Weber (Einheit)|Weber]] || <math>Wb \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Magnetische Flussdichte]] || <math>B \,</math> || [[Tesla]] || <math>T \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Induktivität]] || <math>L \,</math> || [[Henry (Einheit)|Henry]] || <math>H \,</math> |
|||
|} |
|||
=== Atomar und Molar === |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen |
|||
|- |
|||
| Molares Volumen || <math>V_m \,</math> || Kubikmeter je Mol || <math>{m^3} \over mol</math> |
|||
|- |
|||
| Molare Masse || <math>M \,</math> || Kilogramm je Mol || <math>{ kg \over mol }</math> |
|||
|- |
|||
| relative Atommasse || <math>A_r \,</math> || rowspan="3" | Eins || rowspan="3" | <math>1 \,</math> |
|||
|- |
|||
| relative Molekülmasse || <math>M_r \,</math> |
|||
|- |
|||
| Ladungszahl eines Ions, Wertigkeit eines Stoffes B || <math>z_B \,</math> |
|||
|} |
|||
=== [[Licht]] und [[elektromagnetische Strahlung]] === |
|||
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 |
|||
|- |
|||
!Größe !! Formelzeichen !! Einheit !! Einheitenzeichen |
|||
|- |
|||
| [[Lichtstärke]] ||<math>I_v\,</math>|| [[Candela (Einheit)|Candela]] || <math>cd \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Lichtstrom]] || <math>{\Phi}_v\,</math> || [[Lumen (Einheit)|Lumen]] || <math>lm \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Lichtausbeute]] || <math>\eta\,</math> || [[Lumen (Einheit)|Lumen]] je [[Watt (Einheit)|Watt]] || <math>lm \over W</math> |
|||
|- |
|||
| [[Lichtmenge]] || <math>Q \over v</math> || [[Lumen (Einheit)|Lumen]] [[Sekunde (Einheit)|Sekunde]] || <math>lm \cdot s</math> |
|||
|- |
|||
| [[Leuchtdichte]] || <math>L_v\,</math> || [[Lumen (Einheit)|Lumen]] je [[Quadratmeter (Einheit)|Quadratmeter]] || <math>lm \over {m^2}</math> |
|||
|- |
|||
| [[Beleuchtungsstärke]] || <math>E_v\,</math> || [[Lux (Einheit)|Lumen]] || <math>lx \,</math> |
|||
|- |
|||
| [[Belichtung]] || <math>H_v\,</math>|| [[Lux (Einheit)|Lux]] [[Sekunde (Einheit)|Sekunde]] || <math>lx \cdot s</math> |
|||
|} |
|||
[[Kategorie:Liste (Wissenschaft)|Formelzeichen]] |
|||
|- |
|||
| |
Aktuelle Version vom 29. August 2006, 19:28 Uhr
Weiterleitung nach: