Xem mã nguồn của Tổ chức các quốc gia châu Mỹ

{{Infobox Geopolitical organization
| name                = {{collapsible list
  |titlestyle = background:transparent;text-align:center;font-size:88%;
  |title = {{resize|105%|Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ}}
  |liststyle = font-weight:normal;
  |'''{{small|{{nowrap|{{native name|en|Organization of American States}}}}}}'''|'''{{small|{{native name|fr|Organisation des États américains}}}}'''
  |'''{{small|{{native name|pt|Organização dos Estados Americanos}}}}'''
  |{{nowrap|'''{{small|{{native name|es|Organización de los Estados Americanos}}}}}}'''a
 }}
| linking_name                = Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ
| flag_type                = Hội kỳ
| image_map                             = Organization of American States (orthographic projection) - disputed version.svg
| symbol_type                = Hội huy
| image_symbol                = 
| map_width                = 260px
| national_motto                = ''Democracy for peace, security, and development'' <small>([[tiếng Anh]])</small><br /><small>Dân chủ vì hòa bình, an ninh và phát triển</small>
| membership_type                = Thành viên
| membership                = {{collapsible list
  |titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal;
  |title = 35 quốc gia
  |{{flag|Antigua và Barbuda}} <br> {{flag|Argentina}}
  |{{flag|Bahamas}} <br> {{flag|Barbados}} <br> {{flag|Belize}} <br>
  |{{flag|Bolivia}} <br> {{flag|Brasil}} <br> {{flag|Canada}} <br>
  |{{flag|Chile}} <br> {{flag|Colombia}} <br> {{flag|Costa Rica}} <br>
  |{{flag|Cuba}} <br> {{flag|Dominica}} <br> {{flag|Cộng hòa Dominica}} <br>
  |{{flag|Ecuador}} <br> {{flag|El Salvador}} <br> {{flag|Grenada}} <br>
  |{{flag|Guatemala}} <br> {{flag|Guyana}} <br> {{flag|Haiti}} <br>
  |{{flag|Hoa Kỳ}} <br>
{{flag|Honduras}} <br> {{flag|Jamaica}} <br>
  |{{flagcountry|México}} <br>
{{flag|Nicaragua}} <br>  {{flag|Panama}} <br> 
  |{{flag|Paraguay}} <br>
{{flag|Peru}} <br>
{{flag|Saint Kitts và Nevis}} <br>
  |{{flag|Saint Lucia}} <br> {{flag|Saint Vincent và Grenadines}} <br>
{{flag|Suriname}} <br> 
  |{{flag|Trinidad và Tobago}} <br>
{{flag|Uruguay}} <br> 
{{flag|Venezuela}}{{refn|name=VEN|group=Ghi chú}}
 }}
| admin_center_type                = Trụ sở
| admin_center                = [[Washington, D.C.]]
| languages_type                = [[Ngôn ngữ chính thức]]
| languages                = [[Tiếng Anh]], [[tiếng Tây Ban Nha]] [[tiếng Bồ Đào Nha]] [[tiếng Pháp]]
| leader_title1                = Tổng Thư ký
| leader_name1                = [[Luis Almagro]]<br /><small>{{flag|Uruguay}}</small>
| established_event1                = [[Hiến chương của Tổ chức các quốc gia châu Mỹ|Hiến chương]]
| established_date1                = 30 tháng 4 [[1948]]<ref>có hiệu lực từ 1 tháng Chạp 1951</ref>
| official_website                = {{URL|http://www.oas.org/}}
| image_flag                = Flag of the Organization of American States.svg
}}
'''Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ''' ({{langx|en|Organization of American States}}, {{langx|es|Organización de los Estados Americanos}}, {{langx|pt|Organização dos Estados Americanos}}, {{langx|fr|Organisation des États américains}}, viết tắt là '''OAS''' hoặc '''OEA''') là một [[tổ chức quốc tế]] với trụ sở đặt ở [[Washington, D.C.|Washington, DC]], [[Hoa Kỳ]]. Thành viên là 35 quốc gia độc lập ở [[châu Mỹ]]. Đây là tổ chức quốc tế lâu đời nhất nhóm họp các quốc gia cùng một khu vực.
[[Tập tin:Peter Stehlik 593A6319A.JPG|nhỏ|300px|phải|Trụ sở Liên hiệp Liên Mỹ "Pan-American Union" ở [[Washington, D.C.]].]]

== Lịch sử ==
Ý niệm một tổ chức hợp tác ở [[Tây bán cầu|Tây Bán cầu]] được đề ra trước tiên bởi [[Simón Bolívar]] vào năm 1826 ở Hội nghị Panama hầu tạo một liên minh các nền cộng hòa ở châu Mỹ cùng chung nhau một minh ước tương trợ quân sự và một nghị viện quốc tế để bảo vệ các nước thuộc châu [[Mỹ Latinh|Mỹ La Tinh]] khỏi bị ngoại lực khống chế.
Tại buổi họp đó có đại diện của [[Đại Colombia|Gran Colombia]] (nay là các nước [[Colombia]], [[Ecuador]], [[Panama]], và [[Venezuela]]), [[Peru|Perú]], [[México]] và [[Cộng hòa Liên bang Trung Mỹ|Liên hiệp các Tỉnh Trung Mỹ]] nhưng chỉ riêng Gran Colombia xúc tiến phê chuẩn. Giấc mộng này nhanh chóng tan biến vì sau đó là nội chiến ở Gran Colombia. Liên hiệp các Tỉnh Trung Mỹ cũng giải tán.

Mãi đến năm 1889-90 tại Hội nghị Quốc tế các Quốc gia châu Mỹ kỳ I ở Washington, DC, 18 nước hiện diện mới quyết định thành lập [[Liên Hiệp Quốc|Liên hiệp Quốc]] tế các Cộng hòa châu Mỹ và đặt nha sở điều hành thuộc Thương nha các Cộng hòa châu Mỹ. 2 bộ phận này kể từ năm 1890 là khởi điểm của OAS.

Tại Hội nghị kỳ 4 ở [[Buenos Aires]] năm [[1910]] danh hiệu của hội đổi thành Liên hiệp Cộng hòa châu Mỹ và Nha sở lấy tên là Liên hiệp Liên Mỹ.

Sau [[Chiến tranh thế giới thứ hai]] các hội viên nhận thấy cần có thêm hợp tác để đối phó với tình hình quốc tế nên đã cùng ký [[Hiệp ước Hỗ tương Liên Mỹ châu]], thường gọi là Hiệp ước Rio năm 1947 ở [[Rio de Janeiro]].

Tại Hội nghị kỳ 9 ở [[Bogotá]] năm [[1948]], chính sách [[chủ nghĩa chống cộng|chống cộng]] do Ngoại trưởng Mỹ [[George Marshall]] đề xướng được chính thức đúc kết vào Hiến chương và được 21 quốc gia đồng ký. Văn bản đó là cơ sở tổ chức của OAS như hiện hữu. Cũng trong Hội nghị kỳ 9, các thành viên OAS thông qua bản Tuyên cáo châu Mỹ về [[Pháp quyền]] và Bổn phận Con người (''American Declaration of the Rights and Duties of Man''). Đây là văn bản đầu tiên về nhân quyền tổng thể trên thế giới.

== OAS và Cuba ==
Chính phủ [[Cuba]] hiện hữu không được tham gia vào các sinh hoạt OAS chiếu theo nghị quyết ngày [[31 tháng 1|31 Tháng Giêng]] năm [[1962]] thông qua ở [[Punta del Este, Uruguay|Punta del Este]], [[Uruguay]] với 14 phiếu thuận, 1 phiếu chống (Cuba), và 6 phiếu trắng (Argentina, [[Bolivia]], [[Brasil]], [[Chile]], Ecuador, và México). Theo nghị quyết đó thì [[chủ nghĩa Marx-Lenin|chủ thuyết Marx-Lenin]] không thể chung sống với thể chế của OAS vì nó là nguyên cơ phá hoại sự đoàn kết ở Tây Bán cầu. Vì vậy Cuba bị truất không được tham dự nữa.<ref>http://www.cidh.oas.org/countryrep/Cuba79eng/intro.htm Quyết nghị về Cuba</ref>

Sau 47 năm đoạn tuyệt, thái độ chung của Tổ chức dần thay đổi dưới sự vận động của các quốc gia châu Mỹ La Tinh và Tháng Năm [[2009]], OAS tuyên bố sẽ mở đường cho Cuba tái hội nhập. Tuy nhiên Cuba sẽ phải nộp đơn chính thức xin gia nhập lần nữa với hành động cụ thể đối nội về [[dân chủ]]. Chính phủ Cuba thì cho rằng họ không có ý định gia nhập lại OAS.<ref>[http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=96420&sectionid=351020702 Phản ứng của Cuba trong đối thoại với OAS]{{Liên kết hỏng|date=2023-03-23 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

== Đảo chính Honduras tháng 6 năm 2009 ==
Ngày 28 Tháng Sáu năm 2009, [[Manuel Zelaya]] đương kim tổng thống [[Honduras]] bị phe quân đội làm cuộc [[đảo chính]], buộc Zelaya phải bay sang [[Costa Rica]]. OAS cùng nhiều quốc gia khác trong đó có [[Hoa Kỳ]] và [[Liên minh châu Âu]] lên án sự việc đó là hành động phi pháp và làm áp lực với tân chính quyền của Honduras phải để Zelaya trở lại. Ngày 4 Tháng Bảy OAS quyết định đình chỉ quyền hội viên của Honduras với 33 phiếu thuận và 0 phiếu chống.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8134699.stm Bản tin của BBC]</ref>

== Chính quyền và quân đội OAS ==

=== Tổng thư ký ===
# Alberto Lleras Camargo: 1948–1954
# Carlos Dávila: 1954 - 1955
# José A. Mora: 1956–1968
# Galo Plaza: 1968–1975
# Alejandro Orfila: 1975–1984
# João Clemente Baena Soares: 1984–1994
# César Gaviria: 1994–2004
# Miguel Ángel Rodríguez: 2004; Enaudi (quyền, 2004 - 2005)
# José Miguel Insulza: 2005 – 2015
# Luis Almagro: 2015 - nay

=== Tổng chỉ huy quân đội ===
# William Manger ([[Hoa Kỳ]]) (1948–1958)
# William Sanders ([[Hoa Kỳ]]) (1958–1968)
# M. Rafael Urquía ([[El Salvador]]) (1968–1975)
# Jorge Luis Zelaya Coronado ([[Guatemala]]) (1975–1980)
# Val T. McComie ([[Barbados]]) (1980–1990)
# Christopher R. Thomas ([[Trinidad và Tobago]]) (1990–2000)
# [[Luigi R. Einaudi]] ([[Hoa Kỳ]]) (2000 – 2005)
# Albert Ramdin ([[Suriname]]) (2005– 2015)
# [[Nestor Mendez]] ([[Belize]]) (2015 - nay)

== Chú thích ==
{{Tham khảo}}

{{Sơ khai}}
{{thể loại Commons|Organization of American States}}

[[Thể loại:Tổ chức ngoại giao quốc tế]]
[[Thể loại:Tổ chức chính trị quốc tế]]
[[Thể loại:Quan sát viên Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc]]
[[Thể loại:Tổ chức các quốc gia châu Mỹ| ]]
[[Thể loại:Tổ chức quốc tế châu Mỹ]]
[[Thể loại:Quan hệ Hoa Kỳ-Nam Mỹ]]
[[Thể loại:Tổ chức có trụ sở tại Washington, D.C.]]