Xem mã nguồn của SQL

{{unreferenced}}
{{ infobox programming language
| paradigm = [[Multi-paradigm programming language|Multi-paradigm]]
| year = 1974
| designer = [[Donald D. Chamberlin]]<br />[[Raymond F. Boyce]]
| developer = [[International Organization for Standardization|ISO]]/[[International Electrotechnical Commission|IEC]]
| latest_release_version = [[SQL:2011]]
| latest_release_date = 2011
| turing-complete = No
| typing = [[Static typing|Static]], [[strong typing|strong]]
| implementations = [[List of relational database management systems|Many]]
| dialects = SQL-86, SQL-89, [[SQL-92]], [[SQL:1999]], [[SQL:2003]], [[SQL:2006]], [[SQL:2008]], [[SQL:2011]]
| influenced_by = [[Datalog]]
| influenced = [[Common Query Language|CQL]], [[Language Integrated Query|LINQ]], [[Salesforce Object Query Language|SOQL]], [[Windows PowerShell]],<ref name="ars" /> [[Java Persistence Query Language|JPQL]], [[Java Object Oriented Querying|jOOQ]]
| operating_system = [[Cross-platform]]
| website = 
| fileformat = 
{{Infobox file format
| child = yes
| extension =.sql
| mime = application/sql<ref name="iana" /><ref name="application/sql" />
| uniform type =
| owner = [[International Organization for Standardization|ISO]]/[[International Electrotechnical Commission|IEC]]
| released = {{Start date|1986|df=yes}}
| latest release version = [[SQL:2011]]
| latest release date = {{Start date and age|2011|df=yes}}
| genre = Database
| standard = ISO/IEC 9075
| free = Yes
| url = 
}}
}}

'''SQL''' ({{IPAc-en|audio=En-us-SQL.ogg|ˈ|ɛ|s|_|k|juː|_|ˈ|ɛ|l}},<ref name="learningSQL" /> hoặc {{IPAc-en|audio=En-us-sequel.ogg|ˈ|s|iː|k|w|ə|l}};<ref name="oed" /> viết tắt của '''Structured Query Language'''<ref name="Britannica" /><ref name="oed-US" /><ref name="IBM-SQL" /><ref name="MS-SQL-def" />), dịch là ''Ngôn ngữ truy vấn mang tính cấu trúc'', là một loại [[ngôn ngữ máy|ngôn ngữ máy tính]] phổ biến để tạo, sửa, và lấy [[dữ liệu]] từ một [[hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ]]. Ngôn ngữ này phát triển vượt xa so với mục đích ban đầu là để phục vụ các hệ quản trị cơ sở dữ liệu đối tượng-quan hệ. Nó là một tiêu chuẩn [[ANSI]]/[[ISO]].

== Lịch sử ==

Từ một [[bài báo tham dự hội thảo khoa học]] ''A Relational Model of Data for Large Share Data Banks'' (tạm dịch là "Mô hình quan hệ cho dữ liệu dùng trong ngân hàng dữ liệu chia sẻ có khối lượng lớn") của tiến sĩ [[Edgar F. Codd]] xuất bản [[tháng sáu|tháng 6]] năm [[1970]] trong tạp chí [[Communications of the ACM]] của [[Hiệp hội ACM]]<ref name="codd-relational-model" />, một [[mô hình]] đã được chấp nhận rộng rãi là mô hình tiêu chuẩn dùng cho [[hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu quan hệ]]<ref name="SQL-Fundamentals" /><ref name="IBM-sql" />.

Giữa [[Thập niên 1970|những năm 1970]], một nhóm các nhà phát triển tại trung tâm nghiên cứu của [[IBM]] tại [[San Jose, California|San Jose]] phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu "[[Hệ thống R]]" dựa trên mô hình của Codd. Structured English Query Language, viết tắt là "SEQUEL" (tạm dịch là "Ngôn ngữ truy vấn tiếng Anh có cấu trúc"), được thiết kế để quản lý và truy lục dữ liệu được lưu trữ trong [[Hệ thống R]]. Sau này, tên viết tắt SEQUEL được rút gọn thành SQL để tránh việc tranh chấp nhãn hiệu (từ SEQUEL đã được một công ty máy bay của [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|UK]] là [[Hawker-Siddeley]] đăng ký). Mặc dù SQL bị ảnh hưởng bởi công trình của tiến sĩ Codd nhưng nó không do tiến sĩ Codd thiết kế ra. Ngôn ngữ SEQUEL được thiết kế bởi [[Donald D. Chamberlin]] và [[Raymond F. Boyce]] tại IBM, và khái niệm của họ được phổ biến để tăng sự chú ý về SQL.

Phiên bản cơ sở dữ liệu quan hệ phi thương mại, không hỗ trợ SQL đầu tiên được phát triển năm 1974.(Ingres from U.C. Berkeley.)

Năm 1978, việc thử nghiệm phương pháp được khởi đầu tại một cơ sở thử nghiệm của khách hàng. Cuộc thử nghiệm đã chứng minh được sự có ích và tính thực tiễn của hệ thống và đã chứng tỏ sự thành công của IBM. Dựa vào kết quả đó, IBM bắt đầu phát triển các sản phẩm thương mại bổ sung thêm SQL dựa trên nguyên mẫu Hệ thống R bao gồm System/38 (Hệ thống/38) (được công bố năm 1978 và được thương mại hóa tháng 8 năm 1979, SQL/DS (được giới thiệu vào năm 1981) và DB2 (năm 1983).

Cùng thời điểm đó Relational Software, Inc. (bây giờ là [[Oracle|Oracle Corporation]]) đã nhận thấy tiềm năng của những khái niệm được Chamberlin and Boyce đưa ra và đã phát triển phiên bản [[Hệ quản trị cơ sở dự liệu quan hệ]] riêng của họ cho Navy, CIA và các tổ chức khác. Vào mùa hè năm 1979, Relational Software, Inc. giới thiệu [[Oracle]] V2 (Phiên bản 2), phiên bản thương mại đầu tiên hỗ trợ SQL cho máy tính [[VAX]]. Oracle thường xuyên được nhắc tới một cách không nghiêm túc vì đã tấn công thị trường của [[IBM]] trong 2 năm, nhưng việc táo bạo nhất trong quan hệ công chúng của họ là tấn công một phiên bản của IBM [[System/38]] chỉ trong có vài tuần. Tương lai của Oracle đã được đảm bảo vì có sự quan tâm đáng kể của công chúng sau đó mới phát triển, trong khi đã có nhiều phiên bản của các nhà cung cấp khác.

IBM đã quá chậm trong việc phát triển SQL và các sản phẩm quan hệ, có lẽ vì ban đầu nó không dùng được trong môi trường Unix và máy tính lớn (Mainframe), và họ sợ nó sẽ làm giảm lợi nhuận thu được từ việc bán các sản phẩm cơ sở dữ liệu IMS (những sản phẩm dựa trên mô hình [[cơ sở dữ liệu định hướng]] chứ không phải cơ sở dữ liệu quan hệ) của mình. Trong lúc đó, Oracle vẫn đang phát triển, IBM đang phát triển [[System/38]], được mong đợi là hệ cơ sở dữ liệu quan hệ đầu tiên của họ. Với năng lực và thiết kế tiên tiến của nó, người ta cho rằng nó có thể sẽ thay thế cho hệ thống Unix và máy tính lớn.

SQL được thừa nhận là tiêu chuẩn của [[ANSI]] (American National Standards Institute) vào năm 1986 và [[ISO]] (International Organization for Standardization) năm 1987. ANSI đã công bố cách phát âm chính thức của SQL là "ess kyoo ell", nhưng rất nhiều các chuyên gia cơ sở dữ liệu nói tiếng Anh vẫn gọi nó là sequel. Một quan niệm sai khác cũng được phổ biến rộng rãi đó là "SQL" là chữ viết tắt của "Structured Query Language" (Ngôn ngữ truy vấn có cấu trúc). Thực tế không phải như vậy!

Tiêu chuẩn SQL đã trải qua một số phiên bản:
{| class=prettytable
! Năm!! Tên!! Tên khác!! Chú giải
|- valign=top
| [[1986]] || SQL-86 || SQL-87 || Được công bố đầu tiên bởi [[ANSI]]. Được phê chuẩn bởi [[ISO]] năm [[1987]].
|- valign=top
| [[1989]] || SQL-89 || || Thay đổi nhỏ.
|- valign=top
| [[1992]] || SQL-92 || SQL2 || Thay đổi lớn.
|- valign=top
| [[1999]] || SQL:1999 || SQL3 || 
|- valign=top
| [[2003]] || SQL:2003 || ||
|}

== Các từ khóa SQL ==
Từ khóa SQL chia thành nhiều nhóm:

=== Lấy dữ liệu ===
Thao tác sử dụng nhiều nhất trong một cơ sở dữ liệu dựa trên giao dịch là thao tác lấy dữ liệu.

* <code>[[Select (SQL)|SELECT]]</code> được sử dụng để lấy dữ liệu từ một hoặc nhiều bảng trong cơ sở dữ liệu, <code>SELECT</code> là lệnh thường dùng nhất của [[ngôn ngữ sửa đổi dữ liệu]] (tạm dịch) ([[tiếng Anh]]: Data Manipulation Language - DML). Trong việc tạo ra câu truy vấn <code>SELECT</code>, người sử dụng phải đưa ra mô tả cho những dữ liệu mình muốn lấy ra chứ ''không'' chỉ ra những hành động vật lý nào bắt buộc phải thực hiện để lấy ra kết quả đó. Hệ thống cơ sở dữ liệu, hay chính xác hơn là [[bộ tối ưu hóa câu truy vấn]] sẽ dịch từ câu truy vấn sang [[kế hoạch truy vấn]] tối ưu.
* Những từ khóa liên quan tới SELECT bao gồm:
*** <code>FROM</code> dùng để chỉ định dữ liệu sẽ được lấy ra từ những bảng nào, và các bảng đó [[Quan hệ (SQL)|quan hệ]] với nhau như thế nào.
*** <code>WHERE</code> dùng để xác định những bản ghi nào sẽ được lấy ra, hoặc áp dụng với GROUP BY.
*** <code>GROUP BY</code> dùng để kết hợp các bản ghi có những giá trị liên quan với nhau thành các phần tử của một tập hợp nhỏ hơn các bản ghi.
*** <code>HAVING</code> dùng để xác định những bản ghi nào, là kết quả từ từ khóa GROUP BY, sẽ được lấy ra.
*** <code>ORDER BY</code> dùng để xác định dữ liệu lấy ra sẽ được sắp xếp theo những cột nào.

Ví dụ sau về việc sử dụng câu lệnh <code>SELECT</code> để lấy danh sách những cuốn sách có giá trị. Câu truy vấn này sẽ truy lục tất cả các bản ghi trong bảng ''books'' với giá trị của cột ''price'' lớn hơn 100.00. Kết quả sẽ được sắp xếp theo thứ tự tăng dần của các giá trị trong cột ''title''. Dấu (*) trong phần ''select list'' cho biết tất cả các cột của bảng ''books'' sẽ được lấy ra và thể hiện ở kết quả.
<syntaxhighlight lang="sql">
SELECT * 
FROM books
WHERE price > 100.00
ORDER BY title;
</syntaxhighlight>

Ví dụ sau giải thích cách liên kết nhiều bảng, tập hợp các bản ghi trong câu truy vấn SQL, nó sẽ trả về danh sách các cuốn sách và số tác giả của từng cuốn sách. 
<syntaxhighlight lang="sql">
SELECT books.title, count(*) AS Authors
FROM books
JOIN book_authors 
ON books.isbn = book_authors.isbn
GROUP BY books.title;
</syntaxhighlight>
Kết quả của ví dụ trên giống như sau:

 Title Authors
 ---------------------- -------
 SQL Examples and Guide 3
 The Joy of SQL 1
 How to use Wikipedia 2
 Pitfalls of SQL 1
 How SQL Saved my Dog 1

(Ký tự gạch chân "_" thường được sử dụng trong tên bảng và tên cột để phân cách các từ vì các ký tự khác có thể mâu thuẫn với cú pháp SQL. Ví dụ như, dấu "-" có thể được hiểu là dấu trừ.)

Với điều kiện cột ''[[ISBN|isbn]]'' là cột chung duy nhất của hai bảng và cột ''title'' chỉ tồn tại trong bảng ''books'' thì câu truy vấn trên có thể được viết lại theo mẫu sau:

<syntaxhighlight lang="sql">
SELECT title, count(*) AS Authors
FROM books 
NATURAL JOIN book_authors 
GROUP BY title;
</syntaxhighlight>
Tuy nhiên nhiều nhà cung cấp không hỗ trợ các thức này, hoặc nó yêu cầu một số quy ước về tên cột nào đó. Như vậy, câu truy vấn trên không được phổ biến.

=== Sửa đổi dữ liệu ===
[[Ngôn ngữ thao tác dữ liệu|Ngôn ngữ sửa đổi dữ liệu]] (Data Manipulation Language - DML), là một phần nhỏ của ngôn ngữ, có những thành phần tiêu chuẩn dùng để thêm, cập nhật và xóa dữ liệu delete data.

* <code>[[Insert (SQL)|INSERT]]</code> dùng để thêm dữ liệu vào một bảng đã tồn tại.
* <code>[[Update (SQL)|UPDATE]]</code> dùng để thay đổi giá trị của một tập hợp các bản ghi trong một bảng.
* <code>MERGE</code> dùng để kết hợp dữ liệu của nhiều bảng. Nó được dùng như việc kết hợp giữa hai phần tử <code>INSERT</code> và <code>UPDATE</code>.
* <code>[[Delete (SQL)|DELETE]]</code> xóa những bản ghi tồn tại trong một bảng.
* <code>[[Truncate (SQL)|TRUNCATE]]</code> Xóa toàn bộ dữ liệu trong một bảng (không phải là tiêu chuẩn, nhưng là một lệnh SQL phổ biến).

=== Giao dịch ===
Giao dịch, nếu có, dùng để bao bọc các thao tác sửa đổi dữ liệu.
Giao dịch (transaction) là một tập các thao tác đi cùng với nhau. Trên môi trường khách/chủ (client/server) hay môi trường [[cơ sở dữ liệu phân tán]] việc đảm bảo tính đúng đắn của dữ liệu rất quan trọng. Ví dụ: Một người rút tiền khỏi tài khoản tại ngân hàng, thì tại thời điểm rút tiền, thao tác rút tiền khác phải bị từ chối. Các thao tác trên tài khoản đó có thể hình dung như sau:
<syntaxhighlight lang="sql">
 Thao tác 1: <Mở khóa tài khoản>
 Thao tác 2: <Thực hiện thao tác rút tiền>
 Thao tác 3: <Khóa tài khoản>
</syntaxhighlight>

Để đảm bảo các thao tác 1-3 phải đi liền với nhau thì phải đưa vào trong một transaction
<syntaxhighlight lang="sql">
<START TRANSACTION>
 Thao tác 1: <Mở khóa tài khoản>
 Thao tác 2: <Thực hiện thao tác rút tiền>
 Thao tác 3: <Khóa tài khoản>
<END TRANSACTION>
</syntaxhighlight>

Các lệnh liên quan đến giao dịch:
* <code>[[Begin work (SQL)|BEGIN WORK]]</code> (hoặc <code>[[Start transaction (SQL)|START TRANSACTION]]</code>, tùy theo các ngôn ngữ SQL khác nhau) được sử dụng để đánh dấu việc bắt đầu một [[giao dịch dữ liệu]] (giao dịch dữ liệu đó có kết thúc hoàn toàn hay không).
* <code>[[Commit (SQL)|COMMIT]]</code> dùng để lưu lại những thay đổi trong giao dịch.
* <code>[[Rollback (SQL)|ROLLBACK]]</code> dùng để quay lại thời điểm sử dụng lệnh <code>COMMIT</code> cuối cùng.

=== SQL Injection ===
Là một cách chèn đoạn lệnh SQL vào để thực hiện việc vượt qua sự kiểm tra của mệnh đề WHERE. Ví dụ một câu truy vấn lấy tài khoản người dùng:
<syntaxhighlight lang="sql">
 SELECT ID, NAME FROM USERS WHERE USERNAME='JONH' AND PASSWORD='1234'
</syntaxhighlight>
Câu trên chỉ có thể đúng nếu cặp USERNAME và PASSWORD tồn tại trong cơ sở dữ liệu. Câu trên có thể viết injection như sau:
thay cụm từ <code>JONH</code> thành: <code> <nowiki>' OR 1=1 or''=' </nowiki></code> (lưu ý ký tự nháy đơn <nowiki>'</nowiki>) khi đó câu SQL sẽ trở thành:

<syntaxhighlight lang="sql">
 SELECT ID, NAME FROM USERS WHERE USERNAME='' OR 1=1 or''='' AND PASSWORD='1234'
</syntaxhighlight>

đoạn mã này hoạt động với bất cứ password nào. Việc phòng chống SQL Injection cũng không khó, chỉ cần chú ý khi viết là có thể chống lại được.

=== Định nghĩa dữ liệu ===
[[Ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu]] (''Data Definition Language'', viết tắt là DDL) là một trong những phần chính của ngôn ngữ truy vấn. Các câu lệnh này dùng để định nghĩa cấu trúc của [[cơ sở dữ liệu]], bao gồm định nghĩa các hàng, các cột, các [[bảng dữ liệu]], các chỉ số và một số [[thuộc tính]] khác liên quan đến [[cơ sở dữ liệu]] như vị trí của file. Các câu lệnh [[ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu]] là thành phần chính trong các [[hệ quản lý dữ liệu]] và có sự khác biệt rất nhiều giữa các [[ngôn ngữ truy vấn]] trên các hệ khác nhau.

=== Điều khiển dữ liệu ===

== Hệ thống cơ sở dữ liệu sử dụng SQL ==
* [[Danh sách các hệ quản trị cơ sở dữ liệu SQL]]

== Tham khảo ==
{{Tham khảo|30em|liststyle = 
<ref name="ars">{{chú thích web | last = Paul | first = Ryan | title = A guided tour of the Microsoft Command Shell | url = http://arstechnica.com/business/news/2005/10/msh.ars/4 | publisher = Ars Technica | accessdate = ngày 10 tháng 4 năm 2011 }}</ref>

<ref name="iana">{{chú thích web | url = http://www.iana.org/assignments/media-types/application/sql | title = Media Type registration for application/sql | publisher = [[Internet Assigned Numbers Authority]] | date = ngày 10 tháng 4 năm 2013 | accessdate = ngày 10 tháng 4 năm 2013 }}</ref>

<ref name="learningSQL">{{chú thích sách | last = Beaulieu | first = Alan | title = Learning SQL | url = https://archive.org/details/learningsql0000beau_p5d6 | editor = Mary E Treseler | publisher = O'Reilly | location = Sebastapol, CA, USA | date = April 2009 | edition = 2nd | isbn = 978-0-596-52083-0 }}</ref>

<ref name="oed">{{chú thích web | title = SQL, n. | website = Oxford English Dictionary | publisher = Oxford University Press | accessdate = ngày 27 tháng 11 năm 2014 | url = http://www.oed.com/view/Entry/260112?redirectedFrom=SQL#eid }}</ref>

<ref name="Britannica">{{chú thích web | author = Encyclopedia Britannica | title = SQL | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/569684/SQL | accessdate = ngày 2 tháng 4 năm 2013}}</ref>
<ref name="oed-US">{{chú thích web | author = Oxford Dictionaries | title = SQL | url = http://oxforddictionaries.com/definition/american_english/SQL | ngày truy cập = 2015-09-25 | archive-date = 2016-08-03 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160803161611/http://www.oxforddictionaries.com/definition/american_english/sql | url-status = dead }}</ref>
<ref name="IBM-SQL">{{chú thích web | author = IBM | title = SQL Guide | url = http://publib.boulder.ibm.com/infocenter/soliddb/v6r3/topic/com.ibm.swg.im.soliddb.sql.doc/doc/tables.rows.and.columns.html }}</ref>
<ref name="MS-SQL-def">{{chú thích web | author = Microsoft | title = Structured Query Language (SQL) | url = http://msdn.microsoft.com/en-gb/library/windows/desktop/ms714670(v=vs.85).aspx }}</ref>
<ref name="codd-relational-model">{{chú thích tạp chí | last = Codd | first = Edgar F | title = A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks | journal = Communications of the ACM | volume = 13 | issue = 6 | pages = 377–87 | publisher = Association for Computing Machinery | date = June 1970 | url = http://www.acm.org/classics/nov95/toc.html | accessdate = ngày 9 tháng 6 năm 2007 | doi = 10.1145/362384.362685 | archive-date = 2007-06-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070612235326/http://www.acm.org/classics/nov95/toc.html }}</ref>
<ref name="SQL-Fundamentals">{{chú thích web | last = Chapple | first = Mike | title = SQL Fundamentals | work = Databases | publisher = About.com | url = http://databases.about.com/od/sql/a/sqlfundamentals.htm | accessdate = ngày 28 tháng 1 năm 2009 | archive-date = 2009-02-22 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090222225300/http://databases.about.com/od/sql/a/sqlfundamentals.htm | url-status = dead }}</ref>

<ref name="IBM-sql">{{chú thích web | title = Structured Query Language (SQL) | publisher = International Business Machines | url = http://publib.boulder.ibm.com/infocenter/db2luw/v9/index.jsp?topic=com.ibm.db2.udb.admin.doc/doc/c0004100.htm | date = ngày 27 tháng 10 năm 2006 | accessdate = ngày 10 tháng 6 năm 2007}}</ref>
}}

{{Khoa học Máy tính}}

[[Thể loại:SQL| ]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ lập trình]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ truy vấn]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ lập trình khai báo]]
[[Thể loại:Hệ quản trị cơ sở dữ liệu]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ mô hình hóa dữ liệu]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ máy tính]]