Tekst źródłowy strony Model

[[Plik:Beta-D-Gulopyranose_Molekülbaukasten_9288.JPG|mały| Model cząsteczki z kulkami reprezentującymi różne atomy]]
'''Model''' ([[Łacina|łać.]] ''modulus'' – ''miara'', ''wzór''<ref name=":0">{{encyklopedia PWN |id = 3942505 |tytuł = model |data dostępu = 2025-06-09}}</ref>) – informacyjna reprezentacja obiektu, osoby lub systemu. Termin ten pierwotnie oznaczał plany budynku w języku angielskim z końca XVI wieku, a za pośrednictwem [[Język francuski|języka francuskiego]] i [[Język włoski|włoskiego]] wywodzi się ostatecznie z [[Łacina|łacińskiego słowa]] modulus<ref>{{Cytuj |tytuł = model, n. & adj. |data = 2023-03-02 |data dostępu = 2025-06-09 |wydanie = 3 |wydawca = Oxford University Press |doi = 10.1093/oed/3984201854 |url = https://oed.com/dictionary/model_n |język = en}}</ref>.

Modele można podzielić na fizyczne (np. [[Modelarstwo okrętowe|model statku]]) i nominalne (np. [[Numeryczna prognoza pogody|zbiór równań matematycznych]] opisujących działanie atmosfery na potrzeby prognozowania pogody)<ref name=":0" />. Modele abstrakcyjne lub konceptualne są kluczowe dla [[Filozofia nauki|filozofii nauki]]<ref>{{Cytuj |autor = Alexandru Tatomir, Christopher McDermott, Jacob Bensabat, Holger Class, Katriona Edlmann, Reza Taherdangkoo, Martin Sauter |tytuł = Conceptual model development using a generic Features, Events, and Processes (FEP) database for assessing the potential impact of hydraulic fracturing on groundwater aquifers |data = 2018-08-22 |data dostępu = 2025-06-09 |wolumin = 45 |wydawca = Copernicus GmbH |s = 185–192 |opublikowany = Advances in Geosciences |doi = 10.5194/adgeo-45-185-2018 |url = https://adgeo.copernicus.org/articles/45/185/2018/ |język = en}}</ref>.

W [[Metoda naukowa|badaniach naukowych]] i [[Nauki stosowane|naukach stosowanych]] model nie jest równoważny z [[Teoria|teorią]]: podczas gdy model ma na celu jedynie przedstawienie rzeczywistości w celu lepszego zrozumienia lub przewidywania świata, teoria jest bardziej ambitna, ponieważ twierdzi, że jest wyjaśnieniem rzeczywistości<ref>{{Cytuj |autor = G. Wunsch |tytuł = Theories, models, and data |czasopismo = Demografie |data = 1994 |data dostępu = 2025-06-09 |issn = 0011-8265 |wolumin = 36 |numer = 1 |s = 20–29 |pmid = 12346076 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12346076}}</ref>.

== Rodzaje modeli ==

=== Ogólne ===

* [[Modelarstwo|model]] – odwzorowanie w pewnej skali większego obiektu, np. model samolotu, samochodu, budynku
* [[Model (wzornictwo)|model]] – typ, fason, rodzaj w ramach określonej marki
* [[Model (zawód)|model]] – osoba zawodowo pozująca artystom lub prezentująca stroje
* [[Model (sztuka)|model]] – projekt plastyczny (w rzeźbiarstwie) lub osoba (mężczyzna lub kobieta) pozująca fotografowi, malarzowi, rzeźbiarzowi

=== Nauka ===

* [[Modelowanie matematyczne|model matematyczny]]
** [[model doświadczalny]]
** [[model ekonomiczny]]
** [[model fizyczny]]
** [[model kosmologiczny]]
** [[model neurologiczny]]
** [[model statystyczny]]
* [[Struktura matematyczna|model]] – struktura matematyczna teorii aksjomatycznej (w logice matematycznej)
* [[model bazy danych]]
* [[model decyzyjny]] – pojęcie z teorii decyzji
* [[model kognitywny]]
* [[pięcioczynnikowy model osobowości]] – w psychologii (tzw. „Wielka piątka”)

=== Kultura ===

* ''[[Model 01]]'' – album grupy T.Love
* [[Model (zespół muzyczny)|Model]] – turecki zespół pop-rockowy

=== Ludzie ===

* [[Evsa Model]] – rosyjski malarz żydowskiego pochodzenia (1899 lub 1901–1979)
* [[Walther Model]] – niemiecki dowódca z czasów II wojny światowej

=== Geografia ===

* [[Model (województwo mazowieckie)|Model]] – wieś w województwie mazowieckim, w powiecie gostynińskim, w gminie Pacyna
* [[Model (Stany Zjednoczone)|Model]] – miasto w Kolorado w Stanach Zjednoczonych
* [[Model (rejon dokszycki)|Model]] – dawny zaścianek na [[Białoruś|Białorusi]], w [[Obwód witebski|obwodzie witebskim]], w [[Rejon dokszycki|rejonie dokszyckim]], w [[Sielsowiet Tumiłowicze|sielsowiecie Tumiłowicze]].

== Zobacz też ==

* [[modelowanie]]

{{Wikisłownik|model}}

* {{występuje|model}}
* {{nazwy od|model}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Modelarstwo]]
[[Kategoria:Semantyka]]
[[Kategoria:Reprezentacja wiedzy]]