Tekst źródłowy strony Extensible Messaging and Presence Protocol

{{Język tytułu}}
{{Dopracować|aktualizacja}}
'''{{J|en|Extensible Messaging and Presence Protocol}}''' ('''{{J|en|XMPP}}''', dawniej '''Jabber'''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.jabber.com/CE/AboutUs | tytuł = Jabber Inc. – About Us | opublikowany = jabber.com | archiwum = https://web.archive.org/web/20080612132548/http://www.jabber.com/CE/AboutUs | zarchiwizowano = 2008-06-12}}.</ref>) – protokół bazujący na [[język znaczników|języku]] [[XML]] umożliwiający przesyłanie w czasie rzeczywistym wiadomości oraz statusu. Protokół ma zastosowanie nie tylko w komunikatorach, ale również w innych systemach natychmiastowej wymiany informacji.

Mimo iż nazwa konta na serwerach XMPP jest skonstruowana podobnie jak adres e-mail, nie dotyczy ona tej samej usługi, więc nie może być wykorzystywana przez oprogramowanie pocztowe. Istnieją jednak firmy, które w ramach jednego konta oferują zarówno adres e-mail jak i Jabber ID (np. Google wraz z [[Gmail]]em czy Microsoft i jego usługa [[Hotmail]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://aqq-pomoc.info/info/190-czy-aqqeu-email | tytuł = 'Czy konto nazwa{{@}}aqq.eu można używać jako adresu poczty e-mail' | opublikowany = aqq-pomoc.info | archiwum = https://web.archive.org/web/20101216112453/http://aqq-pomoc.info/info/190-czy-aqqeu-email | zarchiwizowano = 2010-12-16}} AQQ-Pomoc.info [dostęp 2012-18-06]</ref><ref>[http://answers.google.com/answers/threadview/id/169659.html 'Jabber IM and Email'] Google Answers [dostęp 2012-18-06]</ref><ref>[http://www.dobreprogramy.pl/Czy-w-przyszlosci-Gmail-zamieni-slowko-z-Hotmailem,Aktualnosc,29342.html 'Czy w przyszłości Gmail zamieni słówko z Hotmailem?'] Dobreprogramy.pl [dostęp 2012-18-06]</ref>). Serwisy społecznościowe [[Facebook]] i [[Nk.pl]], poprzez implementację języka XMPP na swoich serwerach, pozwalały w przeszłości na korzystanie z wbudowanego w swoim serwisie czatu, z poziomu dowolnego komunikatora opartego na tym protokole<ref>[http://www.dobreprogramy.pl/Chaty-na-Facebooku-z-obsluga-Jabbera,Aktualnosc,16579.html 'Chaty na Facebooku z obsługą Jabbera '] Dobreprogramy.pl [dostęp 2012-18-06]</ref><ref>[http://blog.bobiko.pl/2010/02/facebook-wspiera-xmpp/ 'Facebook wspiera xmpp'] Blog Bobiko [dostęp 2012-18-06]</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://vbeta.pl/2011/01/14/komunikator-nktalk-wspolpracuje-z-jabberem-dlaczego-nasza-klasa-sie-tym-nie-chwali | tytuł = 'Komunikator NKtalk współpracuje z Jabberem. Dlaczego Nasza Klasa się tym nie chwali?' | opublikowany = vbeta.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20120511034618/http://vbeta.pl/2011/01/14/komunikator-nktalk-wspolpracuje-z-jabberem-dlaczego-nasza-klasa-sie-tym-nie-chwali | zarchiwizowano = 2012-05-11}} vBeta.pl [dostęp 2012-06-18]</ref>. Protokół XMPP zasadniczo używany jest do błyskawicznej komunikacji między użytkownikami, ale nie ma przeszkód, by używać go jak poczty elektronicznej tj. uruchamiać pobieranie wiadomości co pewien czas.

[[Internet Engineering Task Force|IETF]] opublikowało [[Request for Comments|RFC]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://xmpp.org/rfcs/|tytuł=XMPP RFCs|data dostępu=2010-07-29}}</ref> dotyczące XMPP.

== Zastosowania ==
Głównym jego zastosowaniem jest wymiana wiadomości w [[komunikator internetowy|komunikatorach internetowych]]. Serwery XMPP umożliwiają także za pomocą tzw. transportów komunikację z użytkownikami innych protokołów, jak [[Gadu-Gadu]], [[komunikator Tlen.pl|Tlen.pl]] czy [[ICQ]].

Protokół nie musi być wykorzystywany jedynie do komunikacji między użytkownikami, przykładem czego był system blogowania przez XMPP – [[Jogger]].

== Cechy XMPP ==
[[Plik:Scheme jabber.svg|mały|Schemat działania sieci XMPP]] XMPP posiada kilka cech wyróżniających go spośród konkurencyjnych sieci.
; otwartość : Protokół XMPP jest publicznie dostępny i podlega swobodnej modyfikacji. [[Lista klientów usługi XMPP|Klienty]], [[Lista oprogramowania serwerowego XMPP|serwery]] oraz [[Lista bibliotek programistycznych do XMPP|biblioteki]] są często udostępniane jako [[Wolne i Otwarte Oprogramowanie]].
; decentralizacja : Dostępnych jest wiele serwerów XMPP. Dodatkowo można uruchomić serwer na własny użytek. Wszystkie dostępne serwery tworzą jedną wspólną sieć.
; bezpieczeństwo : Każdy serwer XMPP może być oddzielony od głównej publicznej sieci. Wiele serwerów używa [[Transport Layer Security|SSL]] do komunikacji z użytkownikami. Część klientów obsługuje [[Pretty Good Privacy|PGP]] lub [[GPG]] do szyfrowania transmisji oraz zabezpieczenia oparte na [[Simple Authentication and Security Layer|SASL]].
; transporty : Serwery mogą udostępniać użytkownikom [[Transport XMPP|dodatkowe usługi]], jak komunikacja z innymi protokołami oraz obsługa poczty elektronicznej. W przeciwieństwie do wtyczek do komunikatorów można z nich korzystać za pomocą dowolnego klienta.

== XMPP a Jabber ==
Jabber został zapoczątkowany w 1998 roku przez Jeremiego Millera. Od tamtego czasu powstało wiele serwerów oraz klientów XMPP, które korzystają z tego protokołu. Sam protokół z kolei nie został nigdy w pełni opisany, a jego dokumentacja jest opisem stanu istniejącego i nie może być brana pod uwagę jako standard, który powinien zostać zaimplementowany.

XMPP (o dawnej nazwie Jabber) został ustandaryzowany przez [[Internet Engineering Task Force|IETF]]. Pomimo jego wstecznej kompatybilności, bardzo stare serwery nie są w pełni zgodne z XMPP.

Implementacje XMPP można zobaczyć w takich serwerach jak [[jabberd2]] oraz klientach, jak np. [[Tkabber]].

Protokół pochodny od XMPP był wykorzystywany w polskim komunikatorze [[komunikator Tlen.pl|Tlen.pl]] (teraz jednak dąży on do coraz większej kompatybilności z XMPP).

XMPP określa sposób podłączenia się klienta do serwera, połączenia serwerów między sobą, raportowania błędów, wymiany podstawowych informacji między serwerami i klientami oraz sposób zarządzania listą kontaktów i regułami prywatności. Pozostała funkcjonalność, opisana XEP-ami, nie jest już częścią XMPP – XMPP nie określa i nie będzie określał sposobu przesyłu plików czy dostępu do listy transportów na serwerze. To wszystko to tylko rozszerzenia będące częścią Jabber, a nie XMPP.

== Ewolucja ==
* Do uwierzytelnienia użytkowników XMPP wykorzystuje protokół [[Simple Authentication and Security Layer|SASL]]. Również uwierzytelnienie między serwerami może być realizowane przy pomocy tego protokołu.
* Dodano reguły prywatności. Pozwalają one określić użytkownikowi od kogo chce dostawać wiadomości, komu pokazywać swój status.
* XMPP zawiera dokładniejsze informacje o powstałych błędach, dzięki czemu klient użytkownika może wygenerować zrozumiały komunikat lub podjąć automatycznie działanie, które obsłuży dany wyjątek.
* Wbudowano rozszerzenie [[StartTLS]], które pozwala na szyfrowanie połączenia na standardowym porcie.

== Dokumenty RFC ==
* {{RFC|3920}}
* {{RFC|3921}}
* {{RFC|3922}}
* {{RFC|3923}}
* {{RFC|4622}}
* {{RFC|4854}}
* {{RFC|4979}}

== Przykładowa sesja Jabber ==
Klient (kuusipuu) łączy się z serwerem Jabberowym (amessage.de port tcp numer 5222), wysyła wiadomość (temat: „test 1449” i treść: „test 1449”) do innego klienta (tero) i wylogowuje się.
=== kuusipuu (otwarcie połączenia): ===
<syntaxhighlight lang="xml">
 <?xml version="1.0"?>
 <stream:stream xmlns:stream="http://etherx.jabber.org/streams"
 xmlns="jabber:client" to="amessage.de">
</syntaxhighlight>

=== amessage.de: ===
<syntaxhighlight lang="xml">
 <stream:stream xmlns='jabber:client'
 xmlns:stream='http://etherx.jabber.org/streams' from='amessage.de'
 id='1461777714'>
</syntaxhighlight>

=== kuusipuu (autoryzacja użytkownika): ===
<syntaxhighlight lang="xml">
 <iq type="set" id="auth_2" to="amessage.de" >
   <query xmlns="jabber:iq:auth">
     <username>kuusipuu</username>
     <password>mypassword</password>
     <resource>Work</resource>
    </query>
 </iq>
</syntaxhighlight>
=== amessage.de: ===
<syntaxhighlight lang="xml">
 <iq from="amessage.de" id='auth_2' type='result'/>
</syntaxhighlight>
=== kuusipuu (wysyłanie wiadomości i zamknięcie połączenia): ===
<syntaxhighlight lang="xml">
 <message to="tero@example.com" >
   <subject>test 1449</subject>
   <body>test 1449</body>
 </message>
 <presence type="unavailable" >
   <status>Logged out</status>
 </presence>
 </stream:stream>
</syntaxhighlight>
=== amessage.de: ===
<syntaxhighlight lang="xml">
 </stream:stream>
</syntaxhighlight>

== Zobacz też ==
* [[lista oprogramowania serwerowego XMPP]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Linki zewnętrzne ==
{{wikibooks|Jabber/Okładka|Jabber}}
<!-- ============================================================ -->
<!-- NIE DODAWAJ WIĘCEJ LINKÓW. TA STRONA NIE JEST ZBIOREM LINKÓW -->
<!-- Jeżeli sądzisz, że Twój link się może przydać, zamiast tutaj -->
<!-- umieść  go wpierw na stronie  dyskusji tego artykułu.  Linki -->
<!-- umieszczone bez przeprowadzonej weryfikacji zostaną usunięte -->
<!-- ============================================================ -->
* [https://xmpp.org/ XMPP Standards Foundation]
* [https://xmpp-servers.404.city Open list of public XMPP servers]
* [http://jabberfaq.info/ Wprowadzenie do protokołu Jabber-XMPP]

{{Komunikatory internetowe}}

[[Kategoria:Jabber i XMPP| ]]
[[Kategoria:Aplikacje XML]]
[[Kategoria:Otwarte standardy]]