Brontekst bekijken van Visual Basic

{{Infobox programmeertaal
| naam = Visual Basic
| extensies =
| paradigma = [[objectgeoriënteerd]], [[Event|event-gebaseerd]]
| ontwerper =
| ontwikkelaar = [[Microsoft]]
| versie = 6 (1998, er komen geen nieuwe versies meer)
| typesystem = statisch, sterk
| implementaties =
| dialecten =
| beinvloed = [[QuickBASIC]]
| invloed = [[Visual Basic .NET]]
| besturingssysteem = [[Microsoft Windows|Windows]]
| licentie =
| website =
}}
'''Visual Basic''' (VB) is een reeks [[Integrated development environment|programmeeromgevingen]] en [[programmeertalen]] uitgebracht door [[Microsoft]]. Het doel van Visual Basic is de ondersteuning van het bouwen van grafische applicaties op een visuele manier, dat wil zeggen, zo veel mogelijk via directe grafische manipulatie van elementen in plaats van het expliciet invoeren van programmacode.

== Geschiedenis en versies ==
Visual Basic is in de loop van zijn geschiedenis sterk van karakter veranderd; de gebruikte programmeertaal heeft zo sterke wijzigingen ondergaan dat de huidige taal van een volkomen ander soort is dan de oorspronkelijke.

=== Voorgangers ===
Al sinds de opkomst van de [[personal computer|pc]] ondersteunde [[Microsoft]] het hobbymatig programmeren daarvan in de programmeertaal [[BASIC]]. Voor de [[IBM-PC]] had Microsoft daarvoor de [[QuickBASIC]]-[[compiler]] met bijbehorende ontwikkelomgeving [[BASIC Professional Development System]].

Door het succes van [[Microsoft Windows]] was het een logische stap om ook daarvoor het programmeren in BASIC te gaan ondersteunen.

=== Visual BASIC 1.0 (for Windows 3.x) (mei 1992) ===
Besloten werd om hiervoor het principe van het [[Visuele programmeertaal|visueel programmeren]] te gebruiken, een principe dat, evenals de principes van Windows zelf, uiteindelijk zijn grondslag vindt in het [[Smalltalk (programmeertaal)|Smalltalk]]-project van [[Xerox PARC]]. Visual BASIC 1.0 was de eerste ontwikkelomgeving van Microsoft die deze werkwijze ondersteunde.

=== Visual BASIC 1.0 for DOS (september 1992) ===
Ook QuickBASIC en zijn ontwikkelomgeving werden voor het visueel programmeren geschikt gemaakt. Het resultaat, '''Visual BASIC for DOS''', was qua programmeertaal niet 100% uitwisselbaar met de Windows-versie.

=== Visual BASIC 2.0 (november 1992) ===
Verbeteringen volgden in versie 2.0, waarin onder meer het aanmaken van formulieren (venstertjes) vanuit de programmacode mogelijk werd.

=== Visual BASIC 3.0 (zomer 1993) ===
De volgende release had twee versies (Standard en Professional) en ondersteuning voor een database engine ([[Microsoft Jet]] 1.0).

=== Visual BASIC 4.0 (augustus 1995) ===
Naast de [[16-bits-applicatie|16-bits]]-versie voor [[Windows 3.x]] was er van versie 4.0 ook een [[32-bits-applicatie|32-bits]]-versie voor [[Windows 95]].

=== Visual BASIC 5.0 (februari 1997) ===
Versie 5.0 werd alleen uitgebracht voor 32-bits, maar met ondersteuning van conversie heen en terug tussen 4.0 en 5.0. Het ondersteunde het schrijven van zelf gedefinieerde klassen, zowel voor interface-elementen (''custom user controls'') als niet-GUI-elementen.

Hiermee had VB ook als programmeertaal de belangrijkste kenmerken van [[objectoriëntatie]], maar niet in dezelfde mate als bijvoorbeeld [[Object Pascal]] of [[C++]].

=== Visual BASIC 6.0 (mei 1998) ===
Een van de vernieuwingen in versie 6.0 was de ondersteuning van [[webapplicatie]]s.

De code die men schrijft voor Visual Basic 1.0 t/m 6.0 wordt gecompileerd tot een [[uitvoerbaar bestand]] dat vervolgens zelfstandig gedraaid wordt onder [[Microsoft Windows|Windows]].
Deze maakt gebruik van de "runtime", een aparte [[Dynamically Linked Library|DLL]] die alle ondersteuning voor Visual Basic bevat die tijdens uitvoering nodig is; voor versie 6 is dat MSVBVM60.dll. Deze is vrij verkrijgbaar als download op [[Microsoft|microsoft.com]], en wordt vanaf [[Windows 98]] meegeleverd.

Voorbeeldcode:

<syntaxhighlight lang="vbscript">
 Private Sub Form_Load()
   Dim strVoorbeeldzin As String
   Dim enmAntwoord As VbMsgBoxResult
   strVoorbeeldzin = "Hello World"
   enmAntwoord = vbNo
   MsgBox strVoorbeeldzin, vbInformation
   enmAntwoord = MsgBox("Wilt u dit programma afsluiten?", vbQuestion Or vbYesNo, "Hello World")
   If enmAntwoord = vbYes Then
     Unload Me
   End If
 End Sub
</syntaxhighlight>

=== Visual Basic for Applications (VBA) ===
{{Zie hoofdartikel|Visual Basic for Applications}}
Visual Basic is ook ingevoerd als [[scripttaal]], aanvankelijk in [[Microsoft Excel]], later in alle [[Microsoft Office]]-applicaties. Deze scripttaal heet ''Visual Basic for Applications'' en is qua taal en ondersteunde GUI-elementen grotendeels uitwisselbaar met Visual Basic 6. Het belangrijkste praktische verschil is dat de vervaardigde code niet wordt uitgevoerd als een zelfstandige applicatie, maar binnen een draaiende Office-applicatie.

=== VBScript ===
{{Zie hoofdartikel|VBScript}}
Ook het scripten van dynamische webpagina's in [[Active Server Pages|ASP]] is mogelijk in Visual Basic; de daarvoor ontwikkelde variant heet ''VBScript''. VBScript-code draait dus niet als zelfstandig programma of in een [[Microsoft Office|Office-applicatie]], maar draait in een [[webserver]] en/of in de [[webbrowser]] tijdens het afhandelen van een [[HTTP-aanvraag|paginaverzoek]].

=== Visual Basic .NET (sinds 2002) ===
{{Zie hoofdartikel|Visual Basic .NET}}
Visual Basic 7.0 en latere versies hebben een grote oppervlakkige gelijkenis met de zojuist genoemde eerdere Visual Basics, maar zijn op een totaal nieuwe ondergrond gebaseerd: het [[.NET-framework]]. Hiermee wordt Visual Basic een door en door [[Object-oriëntatie|objectgeoriënteerde]] taal, zeer vergelijkbaar met [[C sharp|C#]] of [[Java (programmeertaal)|Java]]. Daarnaast verandert het karakter van de naam Visual Basic enigszins: die slaat nu specifiek op de programmeertaal, omdat de ondersteunende softwarebibliotheken en de runtime-ondersteuning ook worden gebruikt door alle andere .NET-talen, zoals [[C sharp|C#]]. Ook heeft de taal een openbare specificatie.

Zoals de runtime van Visual Basic 6 is ook de .NET-runtime (beter bekend als het .NET-framework) vrij verkrijgbaar als download op [[Microsoft|microsoft.com]], en wordt daarnaast meegeleverd met automatische Windows-updates en [[Windows Vista]].

== Vergelijkbare talen ==
Visual Basic is oorspronkelijk gebaseerd op de programmeertaal [[BASIC]]. Tot versie 5 lijken Visual Basic-programma's soms ook nog op BASIC, met regelnummers en [[Spronginstructie|GOTO-sprongen]]. Het procedurele [[programmeerparadigma|paradigma]], met subroutines en functies die elkaar aanroepen of als [[event handler]] fungeren, wordt steeds sterker, en ook de object-oriëntatie, met klassen, het aanmaken en opruimen van objecten, en overerving. Visual Basic .NET heeft geen enkele gelijkenis met het oorspronkelijke [[BASIC]], maar lijkt op talen als [[C sharp|C#]] (waar het direct door automatische decompilatie in kan worden omgezet of uit worden gegenereerd) en [[Java (programmeertaal)|Java]] of [[Object Pascal]].

=== Systemen vergelijkbaar met Visual Basic 6 of eerder ===
Een aantal softwarepakketten kan Visual Basic (6 en eerder) gedeeltelijk interpreteren. Ze zijn niet broncodecompatibel, maar de gelijkaardigheid van de ontwikkelomgevingen staat het toe de Visual Basic-expertise snel toe te passen.

* [[PowerBASIC]] (Windows – DOS) – Creëert kleine en snel ladende standalone executables.
* [[DarkBASIC]] (Windows) – BASIC-taal met DirectX-mogelijkheden speciaal voor het programmeren van games.
* [[REALbasic]] (Macintosh – Windows – GNU/Linux) – Een taal die dezelfde keywords, API, en design-mode interface heeft.
* [[Liberty BASIC]] (Windows) – Voor MSDOS console BASIC en of Windows (XP, Vista, Windows 7)  
* [[SimpleBASIC]] (Windows – GNU/Linux) – Visual Basic met meerdere mogelijkheden en makkelijker. (In constructie)
* StarOffice Basic – macrotaal gebruikt in [[Oracle Open Office]] en [[OpenOffice.org]]
* [[Kbasic]] (Linux – Windows) – een opensource-initiatief om Visual Basic-functionaliteit op Linux te bieden
* [[Vrije software]]:
** [[Gambas]] (GNU/Linux) – poging om het gebruiksgemak en de interface van Visual Basic te dupliceren.
** [[HBasic]] (Qt, GNU/Linux)
** [[Gnome Basic]] (GNOME, GNU/Linux) – bedoeld om VBA-functionaliteit te bieden in [[GNOME]] en aan vrije software in het algemeen. Veel ontwikkelaars van dit project werken nu aan [[Mono (ontwikkelplatform)|Mono]].
** [[XBasic]] (Windows/Linux) – bedoeld om cross-platform te kunnen ontwikkelen in BASIC.

== Zie ook ==
* [[Visual Basic for Applications]] voor [[Microsoft]]-applicaties.
* [[VBScript]] is een [[subset]] van VB.
* [[Active Server Pages|ASP]] werkt met VBScript of [[JScript]].
* [[ASP.NET]] werkt met Visual Basic.NET, [[C sharp|C#]], of andere talen.

{{Appendix}}
{{Navigatie .NET-framework}}
{{Navigatie programmeertalen}}
{{wikibooks|Visual Basic}}

[[Categorie:BASIC-dialect]]
[[Categorie:Microsoft-software|Basic, Visual]]