Brontekst bekijken van OpenAI

{{Zie artikel|Niet te verwarren met [[OpenAL]].}} 
{{Infobox bedrijf
| naam                = OpenAI
| logo                = OpenAI Logo.svg
| afbeelding          = Pioneer Building, San Francisco (2019) -1.jpg
| onderschrift        = Dit historisch gebouw huisvest het hoofdkantoor van OpenAI
| slogan              = 
| rechtsvorm          = 
| oprichting          = [[11 december]] [[2015]]
| voorganger          = 
| opheffing           = 
| oorzaak einde       = 
| oprichter           = [[Elon Musk]], [[Sam Altman]], [[Peter Thiel]] en anderen
| eigenaar            = 
| sleutelfiguren      = Sam Altman ([[Bestuursvoorzitter|CEO]])<br>Greg Brockman (president)<br>Bret Taylor (voorzitter)
| land                = {{VS}}
| locatie             = [[San Francisco]]
| werknemers          = 3531 (september 2024)<ref>{{Citeer web|url=https://seo.ai/blog/how-many-people-work-at-openai |taal=en |titel=How Many People Work at OpenAI? |datum=2024-12-02 |beozchtdatum=2025-08-07 |werk=seo.ai}}</ref>
| producten           = [[ChatGPT]], [[GPT-3]], GPT-2, OpenAI Gym, [[DALL-E]], [[Sora (tekst-naar-video-model)|Sora]]
| sector              = [[kunstmatige intelligentie]]
| industrie           = [[software]]
| omzet               = 
| winst               = 
| website             = [https://openai.com/ openai.com]
| overig              = 
}}
'''OpenAI''' is een [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] [[onderneming]] die onderzoek doet naar en producten ontwikkelt op het gebied van [[kunstmatige intelligentie]] (AI), en uiteindelijk [[kunstmatige algemene intelligentie]]. De organisatie bestaat uit twee rechtspersonen: de niet-commerciële '''OpenAI Inc.''' en de commerciële '''OpenAI LP''', waarbij de eerste de controle over de tweede uitoefent. Het hoofdkantoor is gehuisvest in de Pioneer Building in [[San Francisco]], een gebouw dat gedeeld wordt met [[Neuralink]]<!--{{Q|29043471}}-->, een andere [[Start-up (onderneming)|start-up]] van [[Elon Musk]]. Bekende producten zijn [[DALL-E]] voor afbeeldingen, [[ChatGPT]] voor tekst en [[Sora (tekst-naar-video-model)|Sora]] voor video.

== Geschiedenis ==
De organisatie werd eind 2015 opgericht door [[Elon Musk]], [[Sam Altman]], [[Peter Thiel]] en anderen, met een startkapitaal van [[Amerikaanse dollar|US$]]&nbsp;1 miljard dollar. In 2017 realiseerde OpenAI dat de voor-gestelde onderzoeksplannen veel meer financiering vereisten dan via donaties alleen kon worden bijeengebracht. Dit leidde tot het besluit om een commercieel bedrijfsmodel in te voeren. Later in dat jaar werd het besluit genomen om voor winst te gaan. Musk verlangde zowel meerderheidscontrole als de positie van voorzitter. Tijdens onderhandelingen stelde hij financiering uit. Na onenigheid verliet Musk in februari 2018 de [[raad van bestuur]], hoewel hij financieel aan OpenAI bleef bijdragen.

In 2019 werd de commerciële tak OpenAI LP opgericht, met een investering van US$&nbsp;1 miljard van [[Microsoft]]. De bedrijfsstructuur was nodig om de nodige fondsen te verzamelen voor verder onderzoek. In 2023 beloofde Microsoft een investering tot US$&nbsp;10 miljard om de capaciteit van OpenAI verder uit te breiden.<ref>{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/artikel/2460976-microsoft-investeert-miljarden-in-bedrijf-achter-chatgpt |titel=Microsoft investeert miljarden in bedrijf achter ChatGPT |werk=[[NOS Nieuws]] |datum=2023-01-23}}</ref> Tot begin 2025 had OpenAI een exclusieve overeenkomst met Microsoft die alle cloudcomputing capaciteit leverde. Vanaf januari 2025 kan OpenAI afspraken maken met andere partijen. Wel moet eerst Microsoft worden gevraagd, maar heeft Microsoft onvoldoende capaciteit dan kan OpenAI andere partijen inschakelen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.cnbc.com/2025/11/03/open-ai-amazon-aws-cloud-deal.html |titel=Amazon closes at record after $38 billion OpenAI deal with AWS |datum=2025-11-03 |bezochtdatum=2025-11-04 |werk=CNBC |taal=en}}</ref> In november 2025 sloot het een eerste meerjarige overeenkomst met [[Amazon Web Services]].

Eind september 2024 bleek OpenAI plannen te maken om zijn kernactiviteiten te herstructureren tot een profit bedrijf dat niet langer gecontroleerd zal worden door zijn non-profit bestuur. Het plan moet het bedrijf aantrekkelijker maken voor investeerders. De non-profit organisatie OpenAI zou dan een minderheidsbelang houden in het profit bedrijf, en [[bestuursvoorzitter|CEO]] Sam Altman zou aandelen verkrijgen ter waarde van US$&nbsp;150 miljard.<ref name="Reuters26sep24">{{Citeer web |url=https://www.reuters.com/technology/artificial-intelligence/openai-remove-non-profit-control-give-sam-altman-equity-sources-say-2024-09-25/ |taal=en |archiefurl =https://archive.today/20240926180315/https://www.reuters.com/technology/artificial-intelligence/openai-remove-non-profit-control-give-sam-altman-equity-sources-say-2024-09-25/ |archiefdatum=2024-09-26|titel=Exclusive: OpenAI to remove non-profit control and give Sam Altman equity |uitgever=[[Reuters]] |datum=2024-09-26}}</ref> In mei 2025 werden deze plannen aangepast. In plaats van een minderheidsbelang, blijft de non-profit een controlerend belang houden in het profit bedrijf.<ref>{{Citeer web|url=https://edition.cnn.com/2025/05/05/tech/openai-nonprofit-altman-restructuring |taal=en |werk=CNN |titel=OpenAI to remain under non-profit control in change of restructuring plans |datum=2025-05-05}}</ref> Deze laatste wordt een ''Public Benefit Corporation'' (PBC), een bedrijf met focus op nobele doelen, maar een PBC heeft ook aandeelhouders die winst verwachten.

In januari 2025 werd het [[Stargate Project]] wereldkundig gemaakt.<ref name="STARP">{{Citeer web|url=https://mtsprout.nl/tech-innovatie/project-stargate-trump-openai |werk=MTSprout |titel=Techmiljardairs steken $500 miljard in grootste AI-project ooit |dsatum=2025-01-25 |beozchtdatum=2025-08-08}}</ref> Dit project betreft een miljarden investering in AI-infrastructuur voor OpenAI in [[Abilene (Texas)|Abilene]],    [[Texas (staat)|Texas]]. De eerste fase betreft een [[investering]] van US$&nbsp;100 miljard, en dit kan worden opgeschaald naar US$&nbsp;500 miljard.<ref name="STARP"/> De initiële kapitaalverstrekkers in dit project zijn [[SoftBank]], OpenAI, [[Oracle Corporation|Oracle]] en MGX. SoftBank en OpenAI zijn de hoofdspelers, waarbij de focus voor SoftBank op de financiële kant ligt en OpenAI neemt de operationele verantwoordelijkheid.<ref name="STARP"/>

In navolging sloot sloot OpenAI een financieringsovereenkomst met het Japanse [[SoftBank]] op 1 april 2025.<ref name="SBOPAI">{{Citeer web|url=https://group.softbank/en/news/press/20250401 |titel=Announcement Regarding Follow-on Investments in OpenAI |werk=SoftBank |taal=en |datum=2025-04-01 |bezochtdatum=2025-08-07}}</ref> SoftBank had tussen september 2024 en 1 april 2015 reeds US$&nbsp;2,4 miljard beschikbaar gesteld aan OpenAI. Voor de uitbreiding van AI-infrastructuur is SoftBank bereid minstens US$&nbsp;10 miljard beschikbaar te stellen.<ref name="SBOPAI"/> Dit kan worden verhoogd met US$&nbsp;40 miljard als bepaalde financiële condities met betrekking tot de PBC, denk aan een beursgang, voor eind 2025 zijn gerealiseerd. Is dit laatste niet het geval, dan wordt slechts US$&nbsp;10 miljard additioneel ter beschikking gesteld. In ruil voor dit geld ontvangt SoftBank rechten die in aandelen zijn om te wisselen.<ref name="SBOPAI"/> Op 5 augustus 2025 werd - officieus - bekend dat OpenAI werkt aan een beursgang, de beurswaarde wordt in dat geval getaxeerd op US$&nbsp;500 miljard.<ref>{{Citeer web |url=https://www.reuters.com/business/openai-eyes-500-billion-valuation-potential-employee-share-sale-source-says-2025-08-06/ |titel=OpenAI eyes $500 billion valuation in potential employee share sale, source says |taal=en |werk=Reuters |datum=2025-08-06 |bezochtdatum=2025-08-07}}</ref>

== Doelstellingen en activiteiten ==
In haar [[Charter (hedendaags)|charter]] stelt OpenAI Inc. zich tot doel “het bevorderen en ontwikkelen van vriendschappelijke AI, op een manier die de mensheid als geheel ten goede komt”.<ref name="charter">{{en}}{{Citeer web |url= https://openai.com/charter/ |archiefurl = https://web.archive.org/web/20210304235618/https://openai.com/charter/ |archiefdatum =2021-03-04|titel=OpenAI Charter |datum=april 2018 |bezochtdatum=2025-08-06}}</ref> Volgens waarnemers passen deze doelstellingen weliswaar in de filosofie van het [[effectief altruïsme]], maar blijft de vraag of deze te verzoenen zijn met de commerciële bedrijfsvoering.<ref name="MIT17feb20">{{Citeer web |url=https://www.technologyreview.com/2020/02/17/844721/ai-openai-moonshot-elon-musk-sam-altman-greg-brockman-messy-secretive-reality/ |titel=The messy, secretive reality behind OpenAI’s bid to save the world |auteur=[[Karen Hao]] |datum=2020-02-17 |uitgever=[[Massachusetts Institute of Technology|MIT]] |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210306021100/https://www.technologyreview.com/2020/02/17/844721/ai-openai-moonshot-elon-musk-sam-altman-greg-brockman-messy-secretive-reality/ |archiefdatum=2021-03-06}}</ref> 

OpenAI is gratis, maar grote gebruikers betalen voor een abonnement. Het bedrijf is op zoek naar andere bronnen van inkomsten en denkt hierbij aan advertenties.

=== Generatieve modellen (GPT) ===
Het eerste rapport over “generatieve training van een [[taalmodel]]” (''generative pre-training'', GPT) dateert van 11 juni 2018.<ref name="GPT2018">{{Citeer web |url=https://cdn.openai.com/research-covers/language-unsupervised/language_understanding_paper.pdf |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210205040035/https://cdn.openai.com/research-covers/language-unsupervised/language_understanding_paper.pdf |archiefdatum=2021-02-05 |titel=Improving Language Understanding by Generative Pre-Training |auteur=Alec Radford et al. |uitgever=OpenAI}}</ref> In februari 2019 lanceerde het bedrijf '''GPT-2''', een Generative Pre-trained Transformer-model dat met één druk op de knop overtuigende essays en artikelen kon genereren. Na invoer van een tekstpassage uit bijvoorbeeld [[In de ban van de ring]] kon het model verder paragraaf na paragraaf tekst in dezelfde stijl produceren. De broncode werd aanvankelijk geheim gehouden maar later dat jaar vrijgegeven.<ref name="MIT17feb20" /> Het model werd in mei 2020 opgevolgd door [[GPT-3]]. 

In november 2022 werd [[ChatGPT]] gelanceerd.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5350772/kunstmatige-intelligentie-openai-chatgpt |titel=Dit artikel is in 3 seconden door een AI geschreven |datum=2022-12-02 |bezochtdatum=2022-12-13 |werk=RTL Nieuws |archiefdatum=2022-12-13 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20221213211705/https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5350772/kunstmatige-intelligentie-openai-chatgpt |dodeurl=no }}</ref>

Op 15 februari 2024 werd [[Sora (tekst-naar-video-model)|Sora]] gepresenteerd, een tekst-naar-video-model.

OP 7 augustus 2025 werd GPT-5 geïntroduceerd.<ref name="GPT5">{{Citeer web|url=https://techcrunch.com/2025/08/07/openais-gpt-5-is-here/ |werk=Techcrunch |taal=en |titel=OpenAI’s GPT-5 is here |datum=2025-08-07 |bezochtdatum=2025-08-08}}</ref> Terwijl GPT-4 in staat is om slimme antwoorden te geven op uiteenlopende vragen, geeft GPT-5 ook mogelijkheden om taken uit te voeren, waaronder het genereren van softwaretoepassingen, het navigeren door de agenda van de gebruiker of het opstellen van onderzoeksrapporten.<ref name="GPT5"/> GPT-5 is direct het standaardmodel voor alle gebruikers van of ChatGPT, ook voor niet-betalende.<ref name="GPT5"/> Er kwam veel kritiek op deze nieuwe versie en al een paar dagen later kwam GPT-4 weer terug.<ref>{{Citeer web|url=https://techpulse.be/nieuws/485750/chatgpt-krijgt-nieuwe-functies-en-openai-brengt-gpt-4o-terug/ |werk=Techpulse |titel=ChatGPT krijgt nieuwe functies en OpenAI brengt GPT-4o terug |datum=2025-08-13 |bezochtdatum=2025-08-13}}</ref> Verder zal OpenAI toekomstige uitfasering ruim van tevoren aankondigen.

=== Andere projecten ===
OpenAI voert breed onderzoek, met een nadruk op [[ondersteund leren]]. Het bedrijf wordt gezien als een belangrijke concurrent van [[Google LLC|Googles]] [[DeepMind]]. Naast de generatieve modellen werkte OpenAI aan andere projecten als: 
* Gym, of ''OpenAI Gym'' is een toolkit voor het ontwikkelen en vergelijken van algoritmen in [[Reinforcement learning|ondersteund leren]]. Het bestaat uit een reeks omgevingen (van gesimuleerde robots tot Atari-games), en een site voor het vergelijken en reproduceren van resultaten.
* ''RoboSumo'', een virtuele omgeving waarin [[humanoïde]] robots zich leren bewegen via een techniek, verwant met [[Generatief antagonistennetwerk|generatieve antagonistennetwerken]].<ref>{{Citeer web |url=https://www.wired.com/story/ai-sumo-wrestlers-could-make-future-robots-more-nimble/ |taal=en |titel=AI Sumo Wrestlers Could Make Future Robots More Nimble |uitgever=[[Wired]] |datum=201-10-11|bezochtdatum=2021-03-05}}</ref> 
* ''Debate Game'', om computers te leren hun oplossing van puzzels en testen met een menselijke jury te bespreken. Het doel is te onderzoeken of een dergelijke aanpak kan helpen bij het controleren van AI-beslissingen en bij het ontwikkelen van zichzelf verklarende AI.
* ''Dactyl'' gebruikt [[machinaal leren]] om een robothand zelfstandig te leren bewegen, met algoritmes uit [[computerspel]]len.<ref>{{Citeer web |url=https://www.nytimes.com/interactive/2018/07/30/technology/robot-hands.html |titel=How Robot Hands Are Evolving to Do What Ours Can |uitgever=[[The New York Times]] |taal=en |datum=2018-07-30 |bezochtdatum=2021-03-15}}</ref>

== Producten ==
* ChatGPT
** ChatGPT Deep Research
** ChatGPT Search
** [[ChatGPT Atlas]]
* OpenAI Codex
* Sora (tekst-naar-video-model)
* Whisper (spraakherkenningsmodel)
* Een [[Application programming interface|API]] die toegang geeft tot de verschillende modellen van OpenAI

== Rechtszaken ==
OpenAI is betrokken (geweest) bij verschillende rechtszaken. In [[2023]] werd het bedrijf aangeklaagd door auteurs en bedrijven die beweerden dat OpenAI’s GPT-modellen [[auteursrechten]] hadden geschonden door teksten te genereren die te veel leken op beschermde werken. OpenAI verdedigde zich door te stellen dat de modellen nieuwe, originele inhoud genereren en binnen het kader van '[[fair use]]' handelen.<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2502939-the-new-york-times-klaagt-techbedrijven-aan-vanwege-schenden-auteursrechten |titel=The New York Times klaagt techbedrijven aan vanwege schenden auteursrechten |datum=2023-12-27 |werk=nos.nl |taal=nl}}</ref>

In [[2024]] volgde een rechtszaak over privacy, aangespannen door gebruikers die vreesden dat hun persoonlijke gegevens zonder voldoende transparantie waren gebruikt voor de training van AI-modellen. OpenAI benadrukte dat het bedrijf voldoet aan wetgeving zoals de [[Algemene Verordening Gegevensbescherming]] (AVG) en gebruikers controle biedt over hun gegevens.<ref>{{Citeer nieuws |achternaam=Schults |voornaam=Sabine |titel=Italiaanse privacywaakhond: ChatGPT overtreedt Europese privacywetgeving |url=https://tweakers.net/nieuws/218072/italiaanse-privacywaakhond-chatgpt-overtreedt-europese-privacywetgeving.html |werk=Tweakers |datum=2024-01-29 |taal=NL}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2469622-italie-trekt-voorlopig-stekker-uit-chatbot-chatgpt |titel=Italië trekt voorlopig stekker uit chatbot ChatGPT |datum=2023-03-31 |werk=nos.nl |taal=nl}}</ref>

In [[2025]] werd OpenAI aangeklaagd door de ouders van een 16-jarige die zelfmoord had gepleegd na lange gesprekken met ChatGPT.<ref>{{Citeer nieuws |achternaam=Ammelrooy |voornaam=Peter van |titel=Ouders slepen maker ChatGPT voor de rechter na advies van chatbot over hoe zoon suïcide kon plegen |url=https://www.volkskrant.nl/ai/ouders-klagen-chatgpt-aan-vanwege-zelfmoord-van-hun-zoon~bf4d50d0/ |werk=De Volkskrant |bezochtdatum=2025-11-04 |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2581211-chatbots-onder-vuur-adviseerde-over-verschillende-methoden-van-zelfdoding |titel=Chatbots onder vuur: 'Adviseerde over verschillende methoden van zelfdoding' |datum=2025-09-04 |werk=nos.nl |taal=nl}}</ref>

==Zie ook==
* [[Partnership on AI]]

==Externe link==
* [https://openai.com/ Officiële website]

{{Appendix|1=alles|2=
*{{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=OpenAI|oldid=1011312499|datum=20210315}}
{{References}}
}}
{{commonscat|OpenAI}}

[[Categorie:OpenAI| ]]