Brontekst bekijken van Leeuwenbergh (Boven-Leeuwen)

{{Infobox kasteel
| naam              = Leeuwenbergh
| afbeelding        = 
| onderschrift      = 
| plaats            = [[Boven-Leeuwen]]
| monumentstatus    = 
| monumentnummer    = 
| kasteeltype       = 
| stijl             = 
| bouwmateriaal     = natuursteen
| eigenaar          = 
| huidigefunctie    = 
| bouwjaar          = 12e/13e eeuw
| sloopjaar         = onbekend
| herbouwjaar       = 
| bijzonder         = 
| website           = 
| afbeelding2       = 
| onderschrift2     = 
}}
Het [[kasteel]] '''Leeuwenbergh''' stond in het [[Nederland|Nederlandse]] dorp [[Boven-Leeuwen]], provincie [[Gelderland]]. Van het kasteel is niets bewaard gebleven.

== Geschiedenis ==
Mogelijk was het kasteel Leeuwenbergh het stamslot van de familie Van Leeuwen. In 1296 werd Wolter van Leeuwen met het huis [[Leenstelsel (bestuursvorm)|beleend]]. De heren Van Leeuwen bleven nog enige tijd in bezit van het huis, want in 1402 wordt Herberen van Leeuwen in het [[leenboek]] vermeld. Het gaat dan om het 'Huis ende hofstatt tot Leeuwen op den berghe’. Op deze ‘berg’ werd in 1426 tevens een [[molen]] gebouwd. De [[Middeleeuwen|middeleeuwse]] parochiekerk – die later door een dijkdoorbraak is verdwenen - stond op grond die bij het kasteel hoorde.

Rond 1500 kreeg de familie [[Van Baexen]] het huis in handen. Dit verklaart waarom een kaart van [[Nicolaes van Geelkercken]] uit 1639 het kasteel weergeeft met naam Bax. Het geslacht Van Baexen behield het goed tot 1680. In dat jaar werd dr. Everart Harscamp met de Leeuwenbergh beleend, maar volgens het leenregister was het inmiddels een oud en vervallen huis. In de 18e eeuw kwam het goed in bezit van de familie Smits. Een groot deel van de gronden was reeds afgesplitst van het oorspronkelijke leen, waardoor er niet veel meer over was gebleven dan het kasteel, de molen en een halve [[Morgen (oppervlaktemaat)|morgen]] aan grond. De laatste belening dateert uit 1732. Wanneer het kasteel is verdwenen, is onbekend.

In 1914 is de molen afgebroken en in 1916 werd de heuvel afgegraven. Het vrijgekomen zand is gebruikt bij de bouw van de [[Sint-Willibrorduskerk (Boven-Leeuwen)|Sint-Willibrorduskerk]].

== Beschrijving ==
Leeuwenbergh stond op een heuvel aan de Molenstraat. Sinds 1426 bevond zich op deze heuvel ook een molen, waarvan de laatste versie in 1914 gesloopt. Twee jaar later werd ook de heuvel afgegraven,<ref>[https://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=4106 Molen van Boven-Leeuwen], Molendatabase</ref> waardoor er van het oorspronkelijke kasteelterrein niets meer te zien is in het landschap.

In 2009 vond archeologisch onderzoek plaats, waarbij sporen zijn gevonden van een [[donjon]]. Deze sporen bevatten natuursteen: dit wijst er op dat het kasteel is gebouwd door een belangrijke adellijke familie die het zich kon veroorloven om dit dure bouwmateriaal te importeren. Dankzij aangetroffen aardewerk kon de ouderdom van de donjon op de 12e of 13e eeuw worden geschat. Het gaat om een vierkante toren van 10 bij 10 meter, omgeven door een [[slotgracht]].

De contouren van de donjon zijn in het straatplaveisel aangegeven.

{{Appendix|2=
*{{Citeer boek | auteur =  Jan Vredenberg e.a. | datum = 2013 | titel = Kastelen in Gelderland | hoofdstuk = West Maas en Waal| uitgever = Matrijs| plaats = Utrecht | ISBN = | NUR = | pagina's = p. 483| taal = | URL = | bezochtdatum = }}
*[https://mijngelderland.nl/inhoud/routes/cultuurhistorie-in-het-land-van-maas-en-waal/huis-leeuwenbergh Voormalig huis Leeuwenbergh, sporen van een donjon], Mijn Gelderland
*{{Citeer boek | achternaam =  Schulte| voornaam =  A.G. | auteurlink = | medeauteurs = | datum = 1986 | titel = Het Land van Maas en Waal| hoofdstuk = Boven-Leeuwen| uitgever = Staatsuitgeverij, Den Haag / Rijksdienst voor de Monumentenzorg | plaats = Zeist | ISBN = | NUR = | pagina's = pp. 174-175| taal = | URL = https://www.dbnl.org/tekst/schu211land02_01/schu211land02_01_0008.php| bezochtdatum = |archiefurl=https://web.archive.org/web/20221123073711/https://www.dbnl.org/tekst/schu211land02_01/schu211land02_01_0008.php|archiefdatum=2022-11-23}}
*[http://www.heemkundeverenigingleeuwen.nl/PDF/Donjon.pdf Huis Leeuwenbergh], Heemkundevereniging Leeuwen
{{references}}
}}
{{Navigatie kastelen Gelderland}}
{{Coor title dms|51|52|55.5|N|5|32|44.0|E|type:landmark}} 
[[Categorie:Verdwenen kasteel in Nederland]]
[[Categorie:Kasteel in Gelderland]]
[[Categorie:Bouwwerk in West Maas en Waal]]