Brontekst bekijken van Framework Computer

{{Infobox bedrijf
| naam                = Framework Computer Inc
| logo                = Framework Computer logo.svg
| oprichter           = Nirav Patel
| locatie             = [[Burlingame (Californië)]]
| land                = {{US}}
| website             = https://frame.work/
| producten           = [[Laptop]]s
| oprichting          = Januari 2020
}}

'''Framework Computer Inc''' is een Amerikaanse [[laptop]]fabrikant. Het bedrijf positioneert zichzelf als een voorstander van het [[recht op reparatie]] van [[elektronica]].<ref>{{Citeer web|url=https://frame.work/nl/en|titel=About|bezochtdatum=2022-02-23|werk=Framework|taal=en|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082406/https://frame.work/nl/en|dodeurl=no}}</ref> De laptops zijn zo ontworpen dat ze gemakkelijk uit elkaar kunnen worden gehaald en dat consumenten zelf onderdelen kunnen vervangen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.interface.nl/merknieuws/artikel/3-26517/framework-laptop--gebouwd-om-flexibel-te-zijn|titel=Framework Laptop - gebouwd om flexibel te zijn|bezochtdatum=2022-02-23|auteur=Interface.nl|datum=2022-01-05|werk=Interface.nl|taal=nl|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082405/https://www.interface.nl/merknieuws/artikel/3-26517/framework-laptop--gebouwd-om-flexibel-te-zijn|dodeurl=no}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://itdaily.be/nieuws/kantoor/framework-laptop-modulair/|titel=Framework lanceert binnenkort modulaire, eenvoudig herstelbare laptop|bezochtdatum=2022-02-23|datum=2021-02-26|werk=ITdaily.|taal=nl-BE|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082405/https://itdaily.be/nieuws/kantoor/framework-laptop-modulair/|dodeurl=no}}</ref> Hiervoor zijn getailleerde instructies beschikbaar op de bedrijfswebsite.<ref>{{Citeer web|url=https://frame.work/nl/en/support|titel=Support|bezochtdatum=2022-02-23|werk=Framework|taal=en|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082608/https://frame.work/nl/en/support|dodeurl=no}}</ref> Deze aanpak heeft het bedrijf lof opgeleverd van [[Louis Rossmann]] en [[Linus Sebastian]], die laatste heeft $&nbsp;225.000 in het bedrijf geïnvesteerd.<ref>{{Citeer web|url=https://www.youtube.com/watch?v=LSxbc1IN9Gg|titel=I’m Legally Obligated to Disclose This - Framework investment|bezochtdatum=2022-02-23|auteur=Linus Tech Tips|datum=2021-09-15|werk=Linus Tech Tips|uitgever=YouTube|taal=en|archiefdatum=2022-04-28|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220428084403/https://www.youtube.com/watch?v=LSxbc1IN9Gg|dodeurl=no}}</ref> In november 2021 plaatste ''[[Time (tijdschrift)|Time]] Magazine'' de Framework-laptop op hun lijst van de 100 beste uitvindingen.<ref>{{Citeer web|url=https://time.com/collection/best-inventions-2021/6112625/framework-laptop/|titel=Framework Laptop: The 100 Best Inventions of 2021|bezochtdatum=2022-02-23|datum=2021-11-10|werk=Time|taal=en|archiefdatum=2022-03-18|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220318060752/https://time.com/collection/best-inventions-2021/6112625/framework-laptop/|dodeurl=no}}</ref>

== Producten ==
Om reparaties en upgrades door gebruikers mogelijk te maken, heeft Framework op haar website gedetailleerde instructies beschikbaar en een "marketplace" waar individuele onderdelen besteld kunnen worden. [[QR-code|QR-Codes]] afgedrukt op onderdelen aan de binnenkant van de laptop moeten gebruikers direct naar de relevante hulp-pagina's en instructies leiden.

[[Bestand:Framework laptop sway community forum small.png|miniatuur|Framework Laptop]]
[[Bestand:Framework Laptop - the Design Museum.jpg|miniatuur|Framework laptop uitgelicht in het ''Design Museum''.]]
=== Framework-laptop ===
In juli 2021 begon Framework Computer met de levering van hun eerste Framework Laptop in de Verenigde Staten en Canada, nadat deze sinds mei 2021 als pre-order beschikbaar was.<ref>{{Citeer web|url=https://nl.hardware.info/nieuws/76653/modulaire-laptop-van-framework-vanaf-nu-te-pre-orderen|titel=Modulaire laptop van Framework vanaf nu te pre-orderen|bezochtdatum=2022-02-23|achternaam=Kerssenberg|voornaam=Donovan|datum=2021-05-14|werk=Hardware Info|taal=nl|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082405/https://nl.hardware.info/nieuws/76653/modulaire-laptop-van-framework-vanaf-nu-te-pre-orderen|dodeurl=no}}</ref> In december 2021 werd het mogelijk pre-orders te plaatsen voor het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk. De Framework Laptop kreeg een score van 10, het maximaal haalbare, in de repareerbaarheidsscore van [[iFixit]].<ref>{{Citeer web|url=https://nl.ifixit.com/laptop-repairability|titel=Laptop repareerbaarheidsscores - iFixit|bezochtdatum=2022-02-23|werk=nl.ifixit.com|taal=nl|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082405/https://nl.ifixit.com/laptop-repairability|dodeurl=no}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://technoglitz.com/dutch/ifixit-noemt-de-nieuwe-laptop-van-framework-bijna-perfect-allinfo/|titel=iFixit noemt de nieuwe laptop van Framework “bijna perfect” AllInfo|bezochtdatum=2022-02-23|werk=technoglitz.com|taal=nl|archiefdatum=2022-04-28|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220428084345/https://technoglitz.com/dutch/ifixit-noemt-de-nieuwe-laptop-van-framework-bijna-perfect-allinfo/|dodeurl=no}}</ref> Framework biedt de laptop zowel aan als compleet pakket met alle onderdelen geïnstalleerd, maar er is ook een "DIY-versie" beschikbaar, waarbij gekozen kan worden om wel of geen werkgeheugen, opslag of besturingssysteem aan te schaffen. In Nederland, Ierland en Oostenrijk stelde Framework de laptop beschikbaar als pre-order sinds februari 2022.<ref>{{Citeer web|url=https://tweakers.net/nieuws/193566/framework-maakt-reserveringen-voor-modulaire-laptops-mogelijk-in-nederland.html|titel=Framework maakt reserveringen voor modulaire laptops mogelijk in Nederland|bezochtdatum=2022-02-23|achternaam=Franx|voornaam=Loïs|datum=2022-02-22|werk=Tweakers|taal=NL|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223042722/https://tweakers.net/nieuws/193566/framework-maakt-reserveringen-voor-modulaire-laptops-mogelijk-in-nederland.html|dodeurl=no}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://frame.work/nl/en/blog/bringing-the-framework-laptop-to-more-of-the-world|titel=Bringing the Framework Laptop to more of the world|bezochtdatum=2022-02-23|achternaam=Patel|voornaam=Nirav|datum=2022-02-22|werk=Framework|taal=en|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223100721/https://frame.work/nl/en/blog/bringing-the-framework-laptop-to-more-of-the-world|dodeurl=no}}</ref>

==== Specificaties ====
Framework biedt de volgende hardware aan in het configuratiescherm van haar webshop.<ref>{{Citeer web|url=https://frame.work/nl/en/laptop|titel=Framework Laptop|bezochtdatum=2022-02-23|werk=Framework|taal=en|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082604/https://frame.work/nl/en/laptop|dodeurl=no}}</ref> Hierbij is het ook mogelijk de laptop te laten leveren zonder werkgeheugen, opslag of besturingssysteem.

* '''[[Beeldscherm|Scherm]]''': 13,5" [[Liquid-crystal display|LCD]] met een [[Resolutie (digitale beeldverwerking)|resolutie]] van 2256 bij 1504 pixels met een [[Beeldverhouding|verhouding]] van 3:2 en 100% sRGB-kleurenweergave
* '''[[Processor (computer)|Processor]]''': keuze uit drie [[Intel]] processoren:
** ''i5-1135 G7'' (8 MB Cache, maximaal 4,2 GHz)
** ''i7-1165 G7'' (12 MB Cache, maximaal 4,7 GHz)
** ''i7-1185 G7'' (12 MB Cache, maximaal 4,8 GHz)
* '''[[Werkgeheugen (computer)|Werkgeheugen]]''': keuze uit 8, 16, 32 of 64 GB [[DDR SDRAM#DDR4|DDR4]] of geen geheugen meegeleverd.
* '''[[Gegevensdrager|Opslag]]''': keuze uit [[Western Digital]] Black NVMe-SSDs of geen opslag meegeleverd.
** ''WD_BLACK SN750'' met 2 of 4 TB opslag
** ''WD_BLACK SN850'' met 500 GB, 1 of 2 TB opslag
* '''[[Oplaadbare batterij|Accu]]''': 55 Wh lithium-ion
* '''[[Webcam]]''': 1080p 60 fps
* '''Voeding''': 60 watt USB-C-voeding
* '''[[Besturingssysteem]]''': keuze uit Windows 10 home, pro of geen besturingssysteem meegeleverd.
* '''[[Wi-Fi|WiFi]]''': Intel AX210 WiFi 6E (inclusief ''vPro'' indien de i7-1185 processor gekozen wordt)
* '''[[Bluetooth]]''': Bluetooth 5.2
* '''[[Toetsenbord (computer)|Toetsenbord]]''': keuze uit een Internationaal-Engelse, Brits-Engelse, Franse en Duitse indeling.
* '''Gewicht''': rond de 1,3 kg
* '''Dikte''': 15,85 mm
* '''Uitbreidingskaarten''': keuze uit 7 kaarten, waarvan er maximaal 4 tegelijk geïnstalleerd kunnen zijn:
** [[DisplayPort]] poort
** [[Universal serial bus|USB]]-A poort
** [[MicroSD]]-kaartlezer
** [[High-definition multimedia interface|HDMI]] poort
** [[USB-C]] poort
** 250 GB of 1 TB extra opslag

==== Ingebouwde controller-firmware ====
Framework Laptop gebruikt [[Propriëtaire software|gesloten]] [[Basic input/output system|BIOS]] firmware en [[open source]] embedded controller (EC)-firmware, die is gebaseerd op CrOS EC. In april 2021 zei het bedrijf: "''Open source firmware is goed afgestemd op onze missie om producten te bouwen.'' ''We zijn momenteel gefocust om de Framework-laptop de wereld in te krijgen, en kiezen daarbij voor een pad met minder risico, waarbij de laptop gebruikmaakt van een kant-en-klaar gesloten BIOS, maar we kijken ernaar uit om dat in de toekomst te vervangen door een open alternatief.''". In januari 2022 heeft het bedrijf hun EC-firmware open source gemaakt.<ref>{{Citeer web|url=https://blog.desdelinux.net/nl/framework-computer-heeft-de-firmwarecode-van-hun-laptops-vrijgegeven/|titel=Framework Computer heeft de firmwarecode van zijn laptops vrijgegeven|bezochtdatum=2022-02-23|auteur=Darkcrizt|datum=2022-01-23|werk=Desde Linux|taal=nl|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223082406/https://blog.desdelinux.net/nl/framework-computer-heeft-de-firmwarecode-van-hun-laptops-vrijgegeven/|dodeurl=no}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://github.com/FrameworkComputer/EmbeddedController|titel=Framework Laptop Embedded Controller (EC)|bezochtdatum=2022-02-23|datum=2022-02-22|werk=GitHub|taal=en|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223083943/https://github.com/FrameworkComputer/EmbeddedController|dodeurl=no}}</ref>

== Expansion Card Developer Program ==
Het bedrijf lanceerde het ''Expansion Card Developer Program'' om de ontwikkeling van utibreidingskaarten door derden op gang te brengen. Hiervoor heeft Framework documentatie, [[Computer-aided design|CAD-sjablonen]] en referentieontwerpen voor uitbreidingskaarten geopenbaard onder open source-licenties om het voor zowel hardwarebedrijven als individuele ''makers'' gemakkelijk te maken om nieuwe uitbreidingskaarten te ontwerpen<ref>{{Citeer web|url=https://github.com/FrameworkComputer/ExpansionCards|titel=Expansion Cards|bezochtdatum=2022-02-23|datum=2022-02-22|werk=GitHub|taal=en|archiefdatum=2022-02-19|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220219193447/https://github.com/FrameworkComputer/ExpansionCards|dodeurl=no}}</ref>.

== Community ==
Het bedrijf heeft een eigen officieel forum gehost op Discourse en een communityplatform gehost op [[Discord (software)|Discord]].<ref>{{Citeer web|url=https://community.frame.work/|titel=Framework Community|bezochtdatum=2022-02-23|werk=Framework Community|taal=en|archiefdatum=2022-02-25|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220225210435/https://community.frame.work/|dodeurl=no}}</ref> Het bedrijf leverde pre-release hardware aan ontwikkelaars en beheerders van [[Fedora (Linux)|Fedora Project]], [[Elementary OS]], NixOS en [[Arch Linux]] om de Linux-ervaring zo soepel mogelijk te maken op Framework Laptop.<ref>{{Citeer web|url=https://frame.work/nl/en/blog/linux-on-the-framework-laptop|titel=Linux on the Framework Laptop|bezochtdatum=2022-02-23|datum=2021-09-01|werk=Framework|taal=en|archiefdatum=2022-02-23|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220223083944/https://frame.work/nl/en/blog/linux-on-the-framework-laptop|dodeurl=no}}</ref> Arch Linux heeft een Framework Laptop-pagina op hun wiki-site.<ref>{{Citeer web|url=https://wiki.archlinux.org/title/Framework_Laptop|titel=Framework Laptop - ArchWiki|bezochtdatum=2022-02-23|werk=wiki.archlinux.org|taal=en|archiefdatum=2022-03-21|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220321012405/https://wiki.archlinux.org/title/Framework_Laptop|dodeurl=no}}</ref>

== Partners ==
In januari 2022 introduceerde [[Intel]] Framework Computer als een van hun partners op het technische evenement, CES 2022. Framework Computer vermeldde dat ze communicatie hebben met het Intel Linux WiFi-stuurprogrammateam en dat de WiFi- en Bluetooth-stabiliteit van de Framework Laptop degelijk zijn vanaf Linux-kernelversie 5.17.

== Zie ook ==

* [[Open source]], het concept om software vrij en toegankelijk beschikbaar te stellen
* [[Fairphone]], een smartphonefabrikant gefocust op duurzaamheid en repareerbaarheid
* [[Sociale onderneming]]

== Externe links ==
* [https://frame.work Officiële website]
* [https://wiki.archlinux.org/title/Framework_Laptop Framework Laptop - ArchWiki], de [[Arch Linux]]-wikisite

{{Appendix|2={{References}}
----
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia | taal = en | titel = Framework Computer | oldid = 1072103328 | datum = 20220223 }}}}

[[Categorie:Amerikaanse webwinkel]]
[[Categorie:Amerikaans computerbedrijf]]
[[Categorie:Laptop]]