Brontekst bekijken van ASP.NET

{{Infobox software
| naam = ASP.net
| ontwikkelaar = [[Microsoft]]
| uitgebracht = {{wikidata|property|P571}} <small>({{Leeftijd op datum|2003|01|31}} jaar)</small>
| status = Actief
| besturingssysteem = [[Multiplatform|Cross-platform]]
| categorie = [[Programmeertaal]]
| licentie = [[Apache-licentie|Apache-licentie 2.0]]
| website = {{mul}}[https://dotnet.microsoft.com/en-us/apps/aspnet Productpagina]
}}

'''ASP.NET''' (spreek uit: A.S.P. dot net) is de opvolger van [[Active Server Pages|ASP]] en onderdeel van het [[.NET-framework]] van [[Microsoft]]. ASP staat voor [[Active Server Pages]] en is van oorsprong een Microsoft-technologie.

ASP.NET is een manier om op een [[webserver]] [[Webpagina|webpagina's]] aan te maken met behulp van [[Broncode|programmacode]]. Hiermee kunnen vaste [[HyperText Markup Language|HTML]]-codes gecombineerd worden met variabele inhoud die door een programma wordt geproduceerd.

Hierdoor kunnen [[website]]s met een dynamisch karakter worden gemaakt. Hiermee worden geen (interactieve) animaties bedoeld, maar websites die aan de hand van gebruikeracties verschillende gegevens weergeven. Met ASP.NET is het mogelijk een website te maken, die duizenden mogelijke resultaten kan produceren, afhankelijk van wat de bezoeker vraagt. Bovendien kunnen duizenden gebruikers (tegelijkertijd) gebruikmaken van hetzelfde programma.

== Toepassingen ==
Typische toepassingen van ASP.NET zijn (zoals van de meeste [[Server-side scripting|serversidescripts]]):
* Verwerken van formuliergegevens (pagina's die door gebruikers ingevuld werden).
* Toegang tot [[Database|databases]] via het [[internet]]
* [[Electronic commerce|e-commerce]]: gebruikers kunnen producten opzoeken en bestellen
* werknemers kunnen via het internet gegevens invoeren in de bedrijfsdatabank
* Opzetten van een [[Internetforum|discussieforum]], waar bezoekers van mening kunnen wisselen
* Opzetten van een prikbord, waar bezoekers boodschappen kunnen "opprikken"
* Versturen van [[e-mail]].
* Beheren van [[Cookie (internet)|cookies]].
* Bewaren van data als tussen verschillende pagina's wordt "gehopt".
* Dynamisch presenteren van data uit tekstbestanden.
* Polls of [[Enquête (onderzoek)|enquêtes]] (bezoekers kunnen een keuze maken tussen een aantal meningen)
* Aanbieden van informatie in de taal van de bezoeker
* Doorzoeken van websites
* Aanbieden van [[webservice]]s, dit zijn diensten die door andere websites kunnen opgeroepen worden. Je kan ook webservices van anderen gebruiken op jouw site.

== Kenmerken ==
=== Pagina's ===
Een ASP.NET-[[applicatie]] bestaat vaak uit pagina's om webpagina's te tonen. Een ASP.NET-pagina kan uit meerdere bestanden bestaan waardoor de opmaak van een pagina gescheiden kan worden van de code. Dit wordt ''code behind'', of voor versie 2.0 ''code beside'' genoemd. Een ASP.NET-pagina kan naast tekst ook controls bevatten.

=== Controls ===
ASP.NET maakt uitgebreid gebruik van zogenaamde ''controls''. Paginaonderdelen zoals labels, knoppen, keuzelijsten en tekstvakken zijn voorbeelden van controls. De ontwerper stelt een pagina samen door de juiste controls toe te voegen, en van elke control de eigenschappen in te stellen.

Controls bevatten de nodige programmacode om zelfstandig de juiste paginacode (in [[HyperText Markup Language|HTML]]-formaat) te produceren.

Verder kunnen controls ook reageren op acties van de gebruiker ([[event]]s). Als een gebruiker bijvoorbeeld op een knop klikt, kan er code uitgevoerd worden om de juiste acties te ondernemen.

ASP.NET bevat een mechanisme ''ViewState'' waarmee een control zijn kenmerken, zoals de tekst die een gebruiker invult, kan onthouden.

=== Usercontrols ===
Een apart soort control is de ''User Control''. Deze kan net als een paginaopmaak en andere controls bevatten. Ook kan het een apart codebestand bevatten. Met behulp van dit control kunnen stukken opmaak met functionaliteit hergebruikt worden.

== Voordelen van ASP.NET tegenover ASP ==
* De code wordt [[compiler|gecompileerd]] in plaats van [[interpreter|geïnterpreteerd]], waardoor de uitvoering sneller is
* Door middel van controls wordt code meer herbruikbaar
* Voordeel van meer [[objectgeoriënteerd]] [[Programmeren (computer)|programmeren]]
* Er is nu een grote gelijkenis tussen het maken van webtoepassingen en [[Microsoft Windows|Windows]]-toepassingen, waardoor de overgang van het ene naar het andere gemakkelijker wordt
* Een uitgebreide verzameling van controls maakt het mogelijk om dikwijls snel een toepassing te bouwen, en ook achteraf snel aan te passen.
* Laat toe meerdere talen te gebruiken zoals [[Visual Basic|VB.NET]] en [[C Sharp|C#]], terwijl ASP alleen werkte met [[VBScript]]/[[JScript]]

== Geschiedenis ==
Oorspronkelijk werd ASP.NET door Microsoft ASP+ (Active Server Pages Plus) genoemd.
{| class="wikitable"
!Datum!!Versie!!Opmerkingen!!Vernieuwingen
|-
| 16 januari 2002 || 1.0 || Eerste versie
|-
| 24 april 2003
| 1.1
| verscheen samen met [[Windows Server 2003]] en [[Microsoft Visual Studio|Visual Studio]] .NET 2003
|
* Mobile controls
|-
| 7 november 2005
| 2.0
| vroegere codenaam [[Whidbey]], verscheen samen met [[Microsoft Visual Studio|Visual Studio]] 2005 en [[Microsoft SQL Server|SQL Server]] 2005
|
* Nieuwe datacontrols (GridView, FormView, DetailsView)
* Navigatiecontrols
* Masterpagina's
* Logincontrols
* Thema's
* Skins
* Webparts
* Personalization services
* Volledige voor-compilatie (website bestaat dan enkel uit dll's)
* Nieuwe lokalisatietechniek
* Ondersteuning voor 64-bit processors
|-
| eind 2006
| [[.NET Framework 3.0|3.0]]
| Daarvoor bekend als WinFX
verscheen samen met [[Windows Vista]]
|
* [[Windows Presentation Foundation]] (WPF)
* [[Windows Communication Foundation]] (WCF)
* [[Windows Workflow Foundation]] (WF)
* [[Windows CardSpace]]
|-
| 19 november 2007
| 3.5
| vroeger codenaam Orcas, verscheen samen met Visual Studio 2008
|
* nieuwe ListView- en Pager-controls
* ondersteuning voor [[Language Integrated Query|LINQ]]
* ondersteuning voor geneste master-pagina's
|-
| 12 april 2010
| 4.0
| verscheen samen met Visual Studio 2010
|
* Nette Web.config
* Client ID mode
* URL routing/rewriting voor Web Forms
* MVC 2 framework
|-
| 15 augustus 2012
| 4.5
| verscheen samen met Visual Studio 2012
|
|-
| 20 juli 2015
| 4.6
| verscheen samen met Visual Studio 2015
|
|}

== Ontwikkelsoftware ==
ASP.NET kan in principe met een gewone [[teksteditor]] geschreven worden, maar er zijn verschillende programma's beschikbaar die ondersteuning bieden bij ontwikkelen van ASP.NET-applicaties met bijvoorbeeld [[syntaxiskleuring]] en [[automatische aanvulling]]:
* [[Microsoft Visual Studio|Visual Studio .NET]]
* [[Visual Web Developer 2005 Express Edition|Visual Web Developer Express Edition]] (gratis)
* [[Microsoft Expression Blend]]
* [[ASP.NET Web Matrix]] (alleen ASP.NET 1.x)
* [[Macromedia Dreamweaver MX 2004]]
* [[Adobe Dreamweaver|Macromedia Dreamweaver 8]]
* [[Adobe Dreamweaver CS3]]
* [[Macromedia HomeSite]] 5.5 (voor ASP-tags)
* [[Microsoft FrontPage|Microsoft SharePoint Designer 12]]
* [[Object Pascal|Delphi 2006]]
* [[Borland C# Builder]]
* [[SharpDevelop]] (gratis en [[Opensourcesoftware|open source]])
* [[MonoDevelop]] (gratis en open source)
* [[HTML-Kit]] (gratis en open source)

== Alternatieven ==
ASP.NET concurreert met andere technologieën, zoals [[Active Server Pages|ASP]], [[PHP]], [[Common Gateway Interface|CGI]], [[Adobe ColdFusion|ColdFusion]] en [[Java 2 Enterprise Edition|JSP/J2EE]].

Hoewel de ASP.NET-module zelf gratis [[Downloaden|gedownload]] en geïnstalleerd mag worden (als onderdeel van het zogenaamde dotNET-framework), kan een publieke toepassing alleen draaien op Windows-[[Besturingssysteem|besturingssystemen]] met [[Internet Information Services|IIS]] vanaf versie 5 ([[Windows 2000|Windows 2000/]][[Windows XP Professional x64 Edition|XP Pro]]/[[Windows Server 2003|2003]]/[[Windows Vista|Vista]]/2008/[[Windows 7|7]]/2008R2).

Er zijn wel alternatieve open source-implementaties van ASP.NET die kunnen geïnstalleerd worden op [[Linux]]- en [[FreeBSD]]-servers: [[Mono (software)|Mono]] en [[dotGNU]]. Mono wordt gesponsord door [[Novell]]. Deze implementaties lopen 1 à 2 jaar achter ten opzichte van het native ASP.NET van Microsoft.

== Zie ook ==
* [[Server-side scripting]]

== Externe links ==
* {{mul}}[https://dotnet.microsoft.com/en-us/apps/aspnet Productpagina]

{{Appendix}}
{{Wikibooks|Programmeren in ASP.NET|Cursus programmeren in ASP.NET}}
{{Navigatie .NET-framework}}

[[Categorie:Webdesign]]
[[Categorie:.NET framework]]
[[Categorie:Programmeren]]