Lihat sumber bagi Fiqah

{{Fiqh}}
'''Fiqah''' atau '''fiqh''' ({{lang-ar|فِقْه}} "pemahaman; pengetahuan" terbitan kata kerja {{lang|ar|فَقَّهَ}} ''faqqaha'' "memahamkan"<ref>{{Cite book|title=Kamus Bahasa Melayu-Bahasa Arab Bahasa Arab-Bahasa Melayu|last=Abd. Rauf Dato' Haji Hassan|first=|last2=Abdul Halim Salleh|last3=Khairul Amin Mohd Zain|publisher=Oxford Fajar|year=2005|isbn=967-65-7321-3|location=Shah Alam|pages=284}}</ref>) adalah suatu ilmu yang menerangkan segala hukum syarak yang diambil dari [[al-Quran]] dan [[sunah]] Nabi Muhammad secara penelitian yang mendalam iaitu dengan jalan [[ijtihad]] dan [[istinbat]]. Fiqh sering disifatkan sebagai kefahaman dan amalan manusia terhadap [[syariah]]<ref name="vogel">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=-PfDuvnHMGoC&q=vogel+islamic+law|title=Islamic Law and the Legal System of Saudí: Studies of Saudi Arabia|last=Vogel|first=Frank E.|date=2000|publisher=Brill|isbn=9004110623|pages=4–5}}</ref>, iaitu kefahaman manusia terhadap syariat Islam sebagaimana yang diwahyukan dalam [[al-Quran]] dan [[Sunnah|as-Sunnah]] (ajaran dan amalan [[Nabi|nabi Islam]] [[Muhammad]] dan para sahabatnya). Fiqh mengembangkan dan memajukan Syariah melalui tafsiran (''[[ijtihad]]'') al-Quran dan Sunnah oleh fuqaha Islam (ulama) dan dilaksanakan dengan ketetapan (''[[fatwa]]'') fuqaha terhadap persoalan yang dikemukakan kepada mereka. Oleh itu, sementara ''syariah'' dianggap tidak berubah oleh umat Islam, fiqh dianggap sebagai dinamik, boleh salah dan boleh berubah. Fiqh juga berkaitan dengan pemeliharaan ibadah, akhlak dan perundangan sosial dalam Islam serta sistem politik. Dalam era moden, terdapat empat [[mazhab]] fiqh yang terkemuka dalam amalan [[Ahli Sunah Waljamaah|Sunni]], ditambah dua (atau tiga) dalam amalan [[Syiah]]. Seseorang yang terlatih dalam bidang fiqh dikenali sebagai ''faqīh'' (kata majmuk: ''fuqaha'').<ref>Glasse, Cyril, ''The New Encyclopedia of Islam'', Altamira, 2001, p. 141</ref>

Secara kiasan, fiqh bermaksud ilmu tentang ketetapan hukum Islam daripada sumbernya. Mendapatkan hukum agama daripada sumbernya memerlukan ''mujtahid'' (individu yang berijtihad) yang mempunyai pemahaman mendalam dalam perbincangan fiqh yang berbeza. Seorang ''faqīh'' mesti melihat secara mendalam ke dalam sesuatu perkara dan tidak berpuas hati dengan makna yang zahir sahaja, dan orang yang hanya mengetahui rupa satu-satu perkara sahaja tidak layak sebagai seorang faqīh.

Kajian-kajian fiqh, secara tradisinya dibahagikan kepada ''Uṣūl al-fiqh'' (prinsip-prinsip perundangan Islam, harfiahnya, akar fiqh, secara alternatif diterjemahkan sebagai ''Usool al-fiqh''), kaedah tafsiran dan analisis undang-undang; dan ''Furūʿ al-fiqh'' (harfiahnya. cabang-cabang fiqh), penghuraian ketetapan berdasarkan prinsip-prinsip ini.{{sfn|Calder|2009}}{{sfn|Schneider|2014}}  ''Furūʿ al-fiqh'' ialah hasil daripada penerapan ''Uṣūl al-fiqh'' dan hasil keseluruhan usaha manusia untuk memahami kehendak ilahi. ''Hukm'' (kata majmuk: aḥkām) ialah ketetapan tertentu dalam kes tertentu.

== Etimologi ==
Perkataan ''fiqh'' ialah istilah Arab yang bermaksud "kefahaman yang mendalam"<ref name="Modarresi">{{cite book|url=http://almodarresi.com/en/books/pdf/TheLawsofIslam.pdf|title=The Laws of Islam|author=Mohammad Taqi al-Modarresi|date=26 March 2016|publisher=Enlight Press|isbn=978-0994240989|language=en|ref=Modarresi|author-link=Mohammad Taqi al-Modarresi|access-date=22 December 2017}}</ref>{{rp|470}} atau "kefahaman penuh". Secara teknikalnya, ia merujuk kepada hukum-hukum Islam yang diekstrak daripada sumber Islam yang terperinci (yang dikaji dalam prinsip-prinsip perundangan Islam) dan proses mendapatkan ilmu Islam melalui perundangan. Sejarawan [[Abdul Al-Rahman Ibn Muhammad Ibn Khaldun|Ibn Khaldun]] menggambarkan fiqh sebagai "pengetahuan tentang hukum Tuhan yang menyangkut tindakan orang yang meletakkan diri mereka terhubung untuk mematuhi undang-undang berkenaan dengan apa yang diwajibkan ([[wajib]]), dilarang ([[haram]]), dianjurkan ([[Sunat|mandūb]]), tidak diperkenankan ([[Makruh|makrūh]]). atau berkecuali ([[mubah]])".<ref>Levy (1957). p. 150.</ref> Takrifan ini juga konsisten di kalangan fuqaha.

Dalam bahasa Arab Standard Moden, ''fiqh'' juga telah membawa maksud perundangan Islam.<ref>{{Cite book|title=المعجم الوسیط|last=أنیس|first=إبراهیم|publisher=دارالفکر|year=1998|location=بیروت، لبنان|pages=731}}</ref> Oleh itu, tidak mungkin untuk bercakap tentang Ketua Hakim Negara AS John Roberts sebagai pakar dalam fiqh undang-undang biasa Amerika Syarikat, atau sarjana undang-undang Mesir Abd El-Razzak El-Sanhuri sebagai pakar dalam fiqh undang-undang sivil Mesir.

== Sejarah ==
{{main article|Syariah}}
Menurut sejarah Islam tradisional, undang-undang Islam mengikut laluan kronologi:

* [[Allah]]-> [[Muhammad]]-> [[Sahabah|Sahabat]]->[[Tabi'in]]-> Fiqh.<ref name="Maghen-2003">{{cite journal|last1=Maghen|first1=Ze'ev|date=2003|title=Dead Tradition: Joseph Schacht and the Origins of "Popular Practice"|journal=Islamic Law and Society|volume=10|issue=3|pages=276–347|doi=10.1163/156851903770227575|jstor=3399422}}</ref>

Perintah-perintah dan larangan-larangan yang ditentukan oleh Tuhan telah diturunkan melalui Nabi dalam kedua-dua Al-Quran dan Sunnah (perkataan, perbuatan, dan contoh Nabi diturunkan sebagai hadis). Generasi Islam pertama (Para Sahabah atau [[Sahabat nabi|Sahabat]]) mendengar dan mematuhi, dan mewariskan intipati Islam<ref name="GRHJWIaM2000:513">[[Fiqah#GRHJWIaM2000|Hawting, "John Wansbrough, Islam, and Monotheism", 2000]]: p.513</ref> ini kepada generasi berikutnya ([[Tabi'in|Tabi'un]] dan Tabi' al-Tabi'in atau pengganti/pengikut dan penerus), ketika umat Islam dan agama Islam tersebar dari Arab Barat ke tanah yang ditakluki di utara, timur, dan barat, apabila ia mula disusun dan dihuraikan.<ref name="GRHJWIaM2000:513" />

Sejarah perundangan Islam "biasanya dibahagikan kepada lapan tempoh":<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1">[[Fiqah#MAEGIFLEP2006|El-Gamal, ''Islamic Finance'', 2006]]: pp. 30–31</ref>

* tempoh pertama berakhir dengan kewafatan Muhammad pada tahun 11 Hijrah.<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1" />
* tempoh kedua "dicirikan oleh tafsiran peribadi" oleh sahabat Muhammad, yang berlangsung sehingga 50 Hijrah.<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1" />
* dari 50 Hijrah hingga awal abad kedua Hijrah terdapat persaingan antara "pendekatan tradisionalis terhadap perundangan" di [[Semenanjung Arab|barat Arab]] tempat Islam diturunkan dan "pendekatan rasionalis di Iraq".<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1" />
* "zaman keemasan perundangan Islam klasik" dari "awal kedua hingga pertengahan abad keempat apabila lapan mazhab "paling penting" perundangan [[Ahli Sunah Waljamaah|Sunni]] dan [[Syiah|Syi'ah]] muncul."<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1" />
* dari pertengahan abad keempat hingga pertengahan ketujuh Hijrah fiqh Islam "terhad kepada perincian dalam mazhab perundangan utama".<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1" />
* "zaman gelap" perundangan Islam terbentang dari kejatuhan Baghdad pada pertengahan ketujuh Hijrah (1258 Masihi) hingga 1293 Hijrah/1876 Masihi.
* Pada tahun 1293 Hijrah (1876 M) [[Empayar Uthmaniyah|Uthmaniyyah]] mengkanunkan fiqh Hanafi dalam ''Majallah el-Ahkam-i-Adliya''. Beberapa "gerakan kebangkitan undang-undang" dipengaruhi oleh "pendedahan kepada kemajuan undang-undang dan teknologi Barat" diikuti sehingga pertengahan abad ke-20 M. [[Syeikh Muhammad Abduh|Muhammad Abduh]] dan Abd El-Razzak El-Sanhuri ialah produk era ini.<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1" />
* Era yang terkini ialah "kebangkitan Islam", yang telah "berdasarkan penolakan kemajuan sosial dan undang-undang Barat" dan pembangunan khususnya negara Islam, sains sosial, ekonomi, dan kewangan.<ref name="MAEGIFLEP2006:30-1" />

Tempoh pembentukan perundangan Islam terbentang kembali ke zaman masyarakat Islam awal. Dalam tempoh ini, para fuqaha lebih mementingkan isu autoriti dan pengajaran berbanding teori dan metodologi.<ref name="Weiss (2002)">Weiss, Bernard G. (2002). ''Studies in Islamic Legal Theory'', edited by [[Bernard G. Weiss]], (Leiden: E. J. Brill, 2002. pp. 3, 161.)</ref>

== Ilmu-ilmu fiqah ==
Ilmu fiqah membahas 4 bidang utama iaitu: 
* [[Ibadat|Fiqah Ibadah]] 
**[[Bersuci]]
**[[Solat]]
**[[Mayat menurut Islam|Jenazah]] dan [[Pengebumian Islam|pengebumian]]
**[[Zakat]]
**[[Wakaf (perundangan Islam)|Wakaf]]
**[[Puasa]]
**[[Haji]]
**[[Korban (Islam)|Korban]] dan [[akikah]]
**[[Nazar]] dan [[Baiat|sumpah]]
**[[Hukum pemakanan Islam|Makanan dan minuman]]
**[[Aurat|Pakaian]]
**[[Sembelihan Islam|Sembelihan]] dan [[Pemburuan dalam Islam|buruan]]
* Fiqah Munakahat
**Nikah ([[Perkahwinan menurut Islam|Perkahwinan]])
**[[Keluarga dalam Islam|Kekeluargaan]]
**Talak ([[Perceraian dalam Islam|Perceraian]])
**[[Wasiat dalam Islam|Wasiat]] dan [[Faraid|pewarisan harta keluarga]]
**[[Perhambaan dalam Islam|Perhambaan]]
* Fiqah Interaksi (Muamalat)
**[[Sistem ekonomi Islam|Fiqah Ekonomi]]
***[[Perbankan Islam]]
** [[Politik Islam|Fiqah Politik]]
***[[Hukum Pilihan raya Di Sisi Islam|Pilihan raya]]
***[[Daulah Islamiyah|Kenegaraan]]
***[[Kewarganegaraan dalam Islam|Kewarganegaraan]]
****[[Muslim]]
****[[Kafir]]
*****[[Zimmi]]
*****[[Harbi]]
***[[Khalifah]] (Pemimpin) dan [[Khilafah]] (Pemerintahan)
*[[Fiqh jenayah|Fiqah Jenayah]] ([[Syariat Islam|Undang-undang syariah]])
**[[Hudud]]
**[[Takzir]]
**[[Qisas]]
**[[Jurisprudens ketenteraan Islam|Fiqah Ketenteraan]]

== Perkembangan ==

Al-Zarqa membahagi perkembangan fiqah kepada 6 zaman iaitu sebagai berikut:

# '''Zaman Risalah''' - bermula sejak diutusnya Nabi Muhammad sebagai Rasul sehingga kewafatan baginda (11H/632M)
# '''Zaman Khulafa al-Rasyidin''' - bermula sejak wafatnya Muhammad sehingga Mu'awiyah bin Abu Sufyan memegang tampuk pemerintahan Islam (41H/661M)
# '''Zaman Awal Pertumbuhan''' - Masa ini dimulai pada pertengahan abad pertama sehingga ke awal abad ke-2 H.
# '''Zaman Keemasan''' - bermula awal abad ke-2 sehingga pertengahan abad ke-4 H.
# '''Zaman Tahrir, Takhrij dan Tarjih''' - dalam mazhab fiqah bermula dari pertengahan abad ke-4 sehngga pertengahan abad ke-7 H.
# '''Zaman Kemunduran''' - bermula dari pertengahan abad ke-7 H. sehingga munculnya Majalah al-Ahkam al- 'Adliyyah (Hukum Sivil Kerajaan Turki Usmani) (26 Sya'ban l293.)

== Lihat juga ==
* [[ijtihad]]
* [[istinbat]]

== Rujukan ==
{{Reflist}}

== Pautan luar ==
* [http://dawama.com/index.php?ch=11&pg=381&ac=870&tpt_id=11 Istilah DBP.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928003834/http://dawama.com/index.php?ch=11&pg=381&ac=870&tpt_id=11 |date=2007-09-28 }}
* [http://addakwah.wordpress.com/2007/04/07/pengenalan-ilmu-fiqh-islam-13-jun-06/ Pengenalan Fiqah.]
* [http://www.al-islam.org/fiqh/chap1.html Fiqh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929102949/http://www.al-islam.org/fiqh/chap1.html |date=2007-09-29 }}

{{Kajian Islam}}

[[Kategori:Fiqah| ]]
[[Kategori:Perkataan dan frasa Arab dalam syariah| ]]