Դիտել Application Programming Interface (API) էջի վիքիկոդը

{{ՎՏՔ}}

'''Application Programming Interface''' (API) այն եղանակն, որով երկու կամ ավելի [[Համակարգչային ծրագիր|համակարգչային ծրագրեր]] կամ բաղադրիչներ կարող են շփվել միմյանց հետ։ Դա ծրագրային [[Միջերես|միջերեսի]] տեսակ է, որը ծառայություն է առաջարկում այլ ծրագրային մասերի համար<ref>{{cite book |last=Reddy |first=Martin |author-link= |url=https://books.google.com/books?id=IY29LylT85wC |title=API Design for C++ |date=2011 |publisher=Elsevier Science |isbn=9780123850041 |page=1 |access-date=2023-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230415001843/https://books.google.com/books?id=IY29LylT85wC |archive-date=2023-04-15 |url-status=live}}</ref>։ API-ի կառուցվածքը կամ օգտագործման ուղեցույցը կոչվում է API առանձնահատկություն (API specification)։ Հաշվարկային համակարգը, որը համապատասխանում է այս ստանդարտին, ասվում է, որ այն իրականացնում է կամ բացահայտում է API։ API տերմինը կարող է վերաբերվել կամ հատուկ ստանդարտին, կամ դրա իրականացմանը։ Մինչդեռ համակարգի օգտատիրոջ միջերեսը թելադրում է, թե ինչպես են վերջին օգտվողները փոխազդում տվյալ համակարգի հետ, ապա նրա API-ն թելադրում է, թե ինչպես գրել կոդ, որն օգտվում է այդ համակարգի հնարավորություններից:[[Պատկեր:Screenshot_of_NASA_API_documentation.png|մինի|ՆԱՍԱ-ի կողմից գրված Web API փաստաթղթերի էկրանային պատկերը, որը ցույց է տալիս APOD-ի օգտագործումը։]]Ի տարբերություն օգտատիրոջ միջերեսի, որը համակարգիչը միացնում է մարդուն, կիրառական ծրագրավորման միջերեսը միացնում է համակարգիչները կամ ծրագրային ապահովման մասերը միմյանց հետ: Այն նախատեսված չէ ուղղակիորեն օգտագործելու այլ անձի (վերջնական օգտագործողի) կողմից, բացառությամբ համակարգչային [[Վեբ ծրագրավորող|ծրագրավորողի]], ով այն ներառում է ծրագրային ապահովման մեջ: API-ն հաճախ կազմված է տարբեր մասերից, որոնք գործում են որպես գործիքներ կամ ծառայություններ, որոնք հասանելի են ծրագրավորողին: Ծրագիրը կամ ծրագրավորողը, որն օգտագործում է այս մասերից մեկը, ''կանչում է'' է API-ի այդ հատվածը: API-ն կազմող զանգերը հայտնի են նաև որպես ենթածրագրեր, մեթոդներ, հարցումներ կամ [[Հաղորդակցության վերջնակետ|վերջնակետեր]]: API-ի հստակեցումը ''սահմանում է'' այս կանչեը, ինչը նշանակում է, որ այն բացատրում է, թե ինչպես օգտագործել կամ իրականացնել դրանք:

API-ների նպատակներից մեկը համակարգի աշխատանքը ներքին մանրամասներից թաքցնելն է, և ցուցադրել միայն այն մասերը, որոնք ծրագրավորողին օգտակար են, պահպանելով դրանք համատեղելի, նույնիսկ եթե ներքին մանրամասները հետագայում փոխվեն։ API-ն կարող է հարմարեցված լինել հատուկ երկու համակարգերի համար, կամ կարող է լինել ընդհանուր ստանդարտ, որը թույլ է տալիս բազմաթիվ համակարգերի միջև փոխազդեցություն։

Կան API-ներ ծրագրավորման լեզուների, ծրագրային գրադարանների, համակարգչային օպերացիոն համակարգերի և համակարգչային սարքավորումների համար։ API-ները ծագել են 1940-ականներին, սակայն տերմինը չի առաջացել մինչ 1960-ականներ և 1970-ականներ։ Տեխնոլոգիական աշխարհի ներկա օգտագործումը հաճախ վերաբերում է Վեբ API-ներին<ref name="Lane2019">{{cite web |last=Lane |first=Kin |date=October 10, 2019 |title=Intro to APIs: History of APIs |url=https://blog.postman.com/intro-to-apis-history-of-apis/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200911053834/https://blog.postman.com/intro-to-apis-history-of-apis |archive-date=September 11, 2020 |access-date=September 18, 2020 |website=Postman |language=en-US |quote=When you hear the acronym "API" or its expanded version "Application Programming Interface", it is almost always in reference to our modern approach, in that we use HTTP to provide access to machine readable data in a JSON or XML format, often simply referred to as "Web APIs". APIs have been around almost as long as computing, but modern Web APIs began taking shape in the early 2000s.}}</ref>, որոնք թույլ են տալիս շփում համակարգչների միջև, որոնք միացված են Ինտերնետին։ API-ների վերջին զարգացումները հանգեցրել են միկրոբծարարքների (microservices) աճին, որոնք թուլորեն կապված ծառայություններ են՝ հասանելի հանրային API-ների միջոցով<ref>{{cite web |last=Wood |first=Laura |date=2021-08-25 |title=Global Cloud Microservices Market (2021 to 2026) |url=https://www.businesswire.com/news/home/20210825005630/en/Global-Cloud-Microservices-Market-2021-to-2026---Growth-Trends-COVID-19-Impact-and-Forecasts---ResearchAndMarkets.com |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220408091236/https://www.businesswire.com/news/home/20210825005630/en/Global-Cloud-Microservices-Market-2021-to-2026---Growth-Trends-COVID-19-Impact-and-Forecasts---ResearchAndMarkets.com |archive-date=2022-04-08 |access-date=2022-03-29 |website=businesswire.com |language=en-US}}</ref>։

API-ները պետք է ունենան տարբերակներ։ Կան երկու հիմնական տարբերակման ռազմավարություններ<ref>{{Cite book |title=Designing Web APIs Building APIs That Developers Love |publisher=O'Reilly Media |year=2018 |isbn=9781492026877}}</ref>՝

# '''Տարբերակման ներքին՝ URL-ի միջոցով․''' այս ռազմավարությունը ներառում է տարբերակման տեղեկությունները API-ի URL-ում: Օրինակ, տարբերակը կարող է ընդգրկվել URL-ի մեջ որպես մաս, ինչպես օրինակ՝ <code>api.example.com/v1/resource</code> կամ <code>api.example.com/v2/resource</code>։
# '''Անմիջական տարբերակի ռազմավարություն'''. այս ռազմավարությունը թույլ է տալիս կատարել ցանկացած փոփոխություններ։ Սա հարմար է բարդ հավելվածների և բարդ փոփոխությունների համար։

Այս ռազմավարությունները օգնում են ծրագրավորողներին և օգտագործողներին ապահովել համատեղելիություն և վերահսկել տարբերակի փոփոխությունները API-ի հետ աշխատելիս։

== Նպատակ ==
Ծրագրեր կառուցելիս API-ն պարզեցնում է ծրագրավորումը՝ վերացականացնելով հիմքում ընկած իրականացումը և բացահայտելով միայն մշակողին անհրաժեշտ օբյեկտները կամ գործողությունները: Օրինակ, էլեկտրոնային փոստի հաճախորդի գրապայմանական միջերեսը կարող է տրամադրել կոճակ, որը կատարում է բոլոր քայլերը նոր էլեկտրոնային փոստերի ստացման և ընդգծման համար, մինչդեռ ֆայլերի մուտք/ելքի API-ն կարող է տրամադրել ծրագրավորողին ֆունկցիա, որը պատճենում է ֆայլը մեկ վայրից մյուսը՝ առանց պահանջելու, որ մշակողը հասկանա ֆայլային համակարգի գործողությունները, որոնք կատարվում են հետևում<ref name="Clarke4">{{Cite web |last=Clarke |first=Steven |date=2004 |title=Measuring API Usability |url=http://www.drdobbs.com/windows/measuring-api-usability/184405654 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303235859/http://www.drdobbs.com/windows/measuring-api-usability/184405654 |archive-date=3 March 2022 |access-date=29 July 2016 |website=Dr. Dobb's}}</ref>։

== Տերմինի պատմություն ==
[[Պատկեր:Database_management_system_diagram_from_1978_workshop.png|մինի|1978 թվականի դիագրամ, որն առաջարկում է ընդլայնել API-ի գաղափարը՝ դառնալով ընդհանուր ծրագրավորման ինտերֆեյս՝ միայն կիրառական ծրագրերից դուրս<ref name="NBS1981">{{cite report |url=https://hdl.handle.net/2027/mdp.39015077587742?urlappend=%3Bseq=53 |title=Database architectures – a feasibility workshop |date=April 1981 |publisher=U.S. Department of Commerce, National Bureau of Standards |location=Washington, DC |pages=45–47 |lccn=81600004 |id=NBS special publication 500-76 |access-date=September 18, 2020 |hdl=2027/mdp.39015077587742?urlappend=%3Bseq=53}}</ref>։]]
API տերմինը սկզբնական շրջանում նկարագրվել է միայն վերջնական օգտագործողի ծրագրերի համար նախատեսված միջերես, որոնք հայտնի էին որպես կիրառման ծրագրեր (application programs): Այս ծագումը դեռևս արտահայտված է «Application Programming Interface» անվանման մեջ։ Այսօր տերմինը ավելի լայն իմաստ ունի՝ ներառելով նաև օգտակար ծրագրեր և նույնիսկ սարքավորումների միջերեսներ<ref name="Bloch2018">{{cite speech |last= |first= |author-link=Joshua Bloch |title=A Brief, Opinionated History of the API |event=QCon |date=August 8, 2018 |location=San Francisco |publisher=InfoQ |url=https://www.infoq.com/presentations/history-api/ |access-date=September 18, 2020 |archive-date=September 22, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200922200610/https://www.infoq.com/presentations/history-api/ |url-status=live}}</ref>։

=== 1940-ականներ և 1950-ականներ ===
API-ի գաղափարը շատ ավելի հին է, քան բուն տերմինը: Բրիտանացի համակարգչային գիտնականներ [[Մորիս Ուիլքս|Մորիս Ուիլքսը]] և Դեյվիդ Ուիլերը 1940-ականներին աշխատել են մոդուլային [[Գրադարան (ծրագրավորում)|ծրագրային գրադարանի]] վրա EDSAC-ի՝ վաղ համակարգչի համար: Այս գրադարանի [[Գործառույթ (համակարգչային ծրագրավորում)|ենթածրագրերը]] պահվել են [[Ծակոտաժապավեն|ծակոտժապավենի]] վրա, որը կազմակերպված է եղել փաստաթղթերի պահարանում: Այն պարունակել է նաև այն, ինչ Ուիլքսը և Ուիլերը անվանում էին «գրադարանային գրացուցակ» յուրաքանչյուր ենթածրագրի վերաբերյալ նշումների և այն ծրագրի մեջ ներառելու մասին, գրադարանը հիմա կոչվում է API (կամ API հստակեցում կամ API փաստաթուղթ), քանի որ այն հրահանգում է ծրագրավորողին, թե ինչպես օգտագործել (կամ «կանչել») յուրաքանչյուր ենթածրագիր, որն անհրաժեշտ է ծրագրավորողին<ref name="Bloch20182">{{Cite speech |last= |first= |author-link=Joshua Bloch |event=QCon |date=August 8, 2018 |location=San Francisco |access-date=September 18, 2020}}</ref>։

Ուիլկսի և Ուիլերի 1951 թվականի «The Preparation of Programs for an Electronic Digital Computer» գիրքը պարունակում է առաջին հրատարակված API առանձնահատկությունը։ [[Ջոշուա Բլոխ|Ջոշուա Բլոխը]] գտնում է, որ Ուիլքսը և Ուիլերը «թաքնված կերպով հայտնագործել են» API-ն, քանի որ այն ավելի շատ հայտնաբերված, քան հորինված հայեցակարգ է<ref name="Bloch20184">{{Cite speech |last=Bloch |first=Joshua |author-link=Joshua Bloch |event=QCon |date=August 8, 2018 |location=San Francisco |access-date=September 18, 2020}}</ref>։
[[Պատկեր:Univac_1108_Census_Bureau.jpg|մինի|Չնայած այն մարդիկ, ովքեր հորինել են API տերմինը, ծրագրային ապահովում են իրականացրել Univac 1108-ի վրա, նրանց API-ի նպատակն է եղել հնարավոր դարձնել ապարատային անկախ ծրագրեր<ref name="CottonGreatorex1968">{{cite conference |last1=Cotton |first1=Ira W. |last2=Greatorex |first2=Frank S. |date=December 1968 |title=Data structures and techniques for remote computer graphics |url=https://www.computer.org/csdl/pds/api/csdl/proceedings/download-article/12OmNyRPgFZ/pdf |conference=AFIPS 1968 Fall Joint Computer Conference |location=San Francisco, California |publisher=Association for Computing Machinery |volume=I |pages=533–544 |doi=10.1145/1476589.1476661 |isbn=978-1450378994 |oclc=1175621908 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201020123943/https://www.computer.org/csdl/pds/api/csdl/proceedings/download-article/12OmNyRPgFZ/pdf |archive-date=2020-10-20 |access-date=2020-09-19 |book-title=AFIPS '68: Proceedings of the December 9–11, 1968, Fall Joint Computer Conference |url-status=live}}</ref>։]]

=== 1960-ականներ և 1970-ականներ ===
«Կիրառական ծրագրի միջերես» տերմինը (ծրագրավորման բառի փոխարեն՝ ծրագիր) առաջին անգամ արձանագրվել է 1968 թվականին AFIPS կոնֆերանսի ժամանակ ներկայացված ''«Տվյալների կառուցվածքներ և տեխնիկա հեռավոր [[Համակարգչային գրաֆիկա|համակարգչային գրաֆիկայի]] համար»'' կոչվող աշխատության մեջ<ref>{{Cite OED|application program interface}}</ref><ref name="Bloch20183">{{Cite speech |last=Bloch |first=Joshua |author-link=Joshua Bloch |event=QCon |date=August 8, 2018 |location=San Francisco |access-date=September 18, 2020}}</ref>։ Այս հոդվածի հեղինակներն օգտագործել են տերմինը՝ նկարագրելու հավելվածի (այս դեպքում գրաֆիկական ծրագրի) փոխազդեցությունը համակարգչային համակարգի մնացած մասերի հետ: Հետևողական կիրառական միջերեսը (կազմված [[Ֆորտրան]] ենթածրագրային կանչերից) նախատեսված է եղել ծրագրավորողին ազատելու գրաֆիկական ցուցադրման սարքի յուրահատկություններից և ապահովելու [[Սարքավորումների անկախություն|սարքաշարի անկախությունը]], եթե համակարգիչը կամ էկրանը փոխարինվեին<ref name="CottonGreatorex19682">{{Cite conference |last=Cotton |first=Ira W. |last2=Greatorex |first2=Frank S. |date=December 1968 |title=Data structures and techniques for remote computer graphics |url=https://www.computer.org/csdl/pds/api/csdl/proceedings/download-article/12OmNyRPgFZ/pdf |conference=AFIPS 1968 Fall Joint Computer Conference |location=San Francisco, California |publisher=Association for Computing Machinery |volume=I |pages=533–544 |doi=10.1145/1476589.1476661 |isbn=978-1450378994 |oclc=1175621908 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201020123943/https://www.computer.org/csdl/pds/api/csdl/proceedings/download-article/12OmNyRPgFZ/pdf |archive-date=2020-10-20 |access-date=2020-09-19}}</ref>։

Տերմինը [[տվյալների բազա]] է ներմուծվել Քրիստաֆոր Դեյթի կողմից<ref>{{Cite book |last=Date |first=C. J. |author-link=Christopher J. Date |url=https://books.google.com/books?id=2Sy4DwAAQBAJ&pg=PA135 |title=E. F. Codd and Relational Theory: A Detailed Review and Analysis of Codd's Major Database Writings |publisher=Lulu.com |year=2019 |isbn=978-1684705276 |page=135}}</ref> 1974 թվականին ''«Հարաբերական և ցանցային մոտեցումներ. կիրառական ծրագրավորման միջերեսի համեմատություն»'' կոչվող հոդվածում<ref>{{Cite conference |last=Date |first=C. J. |last2=Codd |first2=E. F. |date=January 1975 |title=The relational and network approaches: Comparison of the application programming interfaces |conference=SIGMOD Workshop 1974 |location=Ann Arbor, Michigan |publisher=Association for Computing Machinery |volume=2 |pages=83–113 |doi=10.1145/800297.811532 |isbn=978-1450374187 |oclc=1175623233}}</ref>։ API-ն դարձել է [[Տվյալների բազա|տվյալների բազայի կառավարման համակարգերի]] ANSI/SPARC շրջանակի մի մասը: Այս շրջանակը վերաբերվում էր հավելվածի ծրագրավորման միջերեսին առանձին այլ միջերեսներից, ինչպիսին է հարցման միջերեսը: Տվյալների բազայի մասնագետները 1970-ականներին նկատել են, որ այս տարբեր միջերեսները կարող են համակցվել. բավականաչափ հարուստ կիրառական միջերեսը կարող է աջակցել նաև մյուս միջերեսներին<ref name="NBS19812">{{Cite report |url=https://hdl.handle.net/2027/mdp.39015077587742?urlappend=%3Bseq=53 |title=Database architectures – a feasibility workshop |date=April 1981 |publisher=U.S. Department of Commerce, National Bureau of Standards |location=Washington, DC |pages=45–47 |lccn=81600004 |id=NBS special publication 500-76 |access-date=September 18, 2020}}</ref>։

Այս դիտարկումը հանգեցրել է այն API-ների ստեղծմանը, որոնք աջակցում էին բոլոր տեսակի ծրագրավորմանը։

=== 1990-ականներ ===
1990 թվականին տեխնոլոգ Մալամուդը API-ն սահմանել է որպես «ծրագրավորողին հասանելի ծառայությունների հավաքածու, որը կատարում է որոշակի առաջադրանքներ»<ref>{{cite book |last=Carl |first=Malamud |author-link=Carl Malamud |url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015018454903&seq=314 |title=Analyzing Novell Networks |date=1990 |publisher=Van Nostrand Reinhold |isbn=978-0442003647 |page=294 |access-date=2020-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210126190257/https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015018454903&seq=314 |archive-date=2021-01-26 |url-status=live}}</ref>։

API-ի գաղափարը կրկին ընդլայնվել է հեռակա ընթացակարգերի կանչերի և Վեբ API-ների բախմամբ։ Համակարգչային ցանցերի տարածմամբ 1970-ականներին և 1980-ականներին, ծրագրավորողները ցանկացել են կանչել գրադարաններ, որոնք գտնվում էին ոչ միայն իրենց տեղական համակարգիչներում, այլ նաև այլ վայրերում գտնվող համակարգիչներում։ Այս հեռակա ընթացակարգերի կանչերը հատկապես լավ աջակցություն են ստացել Java լեզվի կողմից։ 1990-ականներին, ինտերնետի տարածման հետ, ստանդարտներ, ինչպիսիք են CORBA, COM և DCOM, մրցում էին՝ դառնալով API ծառայությունները ցուցադրելու ամենատարածված եղանակը<ref name="JinSahniShevat2018">{{cite book |last1=Jin |first1=Brenda |url=https://books.google.com/books?id=Dg1rDwAAQBAJ |title=Designing Web APIs |last2=Sahni |first2=Saurabh |last3=Shevat |first3=Amir |publisher=O'Reilly Media |year=2018 |isbn=9781492026877 |location= |access-date=2023-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410040816/https://books.google.com/books?id=Dg1rDwAAQBAJ |archive-date=2023-04-10 |url-status=live}}</ref>։

=== 2000-ականներ ===
Ռոյ Ֆիլդինգի 2000 թվականի դիսերտացիան՝ «Աճարային ոճեր և ցանցային ծրագրային ճարտարապետությունների նախագծում» UC Irvine-ում, նկարագրեց Ներկայացուցչական վիճակների փոխանցում (REST) և ներկայացրեց «ցանցային ծրագրավորման միջերես» գաղափարը, որը Ֆիլդինգը հակադրում էր ավանդական «գրադարանային» API-ներին<ref>{{cite thesis |last=Fielding |first=Roy |title=Architectural Styles and the Design of Network-based Software Architectures |date=2000 |access-date=September 18, 2020 |type=PhD |publisher=University of California, Irvine |url=https://www.ics.uci.edu/~fielding/pubs/dissertation/top.htm |archive-date=January 22, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200122200214/https://www.ics.uci.edu/~fielding/pubs/dissertation/top.htm |url-status=live}}</ref>։ XML և JSON Web API-ների լայնածավալ կոմերցիոն ընդունումը սկսվեց 2000 թվականին և շարունակվում է 2022 թվականին։ Այսպիսով, Web API-ն այժմ API տերմինի ամենատարածված իմաստն է<ref name="Lane2019" />։

Թիմ Բերներս-Լիի կողմից 2001 թվականին առաջարկած Սեմանտիկ Վեբը ներառել է «սեմանտիկ API-ներ», որոնք վերաձևում են API-ն որպես բաց, բաշխված տվյալների ինտերֆեյս, այլ ոչ թե ծրագրային վարքագծի ինտերֆեյս<ref>{{cite journal |last1=Dotsika |first1=Fefie |date=August 2010 |title=Semantic APIs: Scaling up towards the Semantic Web |journal=International Journal of Information Management |volume=30 |issue=4 |pages=335–342 |doi=10.1016/j.ijinfomgt.2009.12.003}}</ref>։ Նեղ տեսակի ինտերֆեյսները դարձել է ավելի տարածված, քան բացերը, սակայն API-ն որպես տվյալների ինտերֆեյսի գաղափարը արմատավորվել է։ Քանի որ վեբ API-ներ լայնորեն օգտագործվում են տարբեր տեսակի տվյալներ փոխանակելու համար, API-ն դարձել է լայն հասկացություն, որը նկարագրում է ինտերնետում տեղի ունեցող շատ հաղորդակցություններ։<ref name="JinSahniShevat2018" /> Այս կերպ օգտագործվելուց, API տերմինը մասամբ համընկնում է հաղորդակցման պրոտոկոլի տերմինի հետ։

== Օգտագործում ==

=== Գրադարաններ և շրջանակներ ===
Ծրագրային գրադարանի հետ կապված միջերեսը API-ի մի տեսակ է։ API-ն նկարագրում և սահմանում է «հնարավոր վարքագիծը» (այսինքն՝ առանձնահատկություն), մինչդեռ գրադարանն այդ կանոնների հավաքածուի «իրական իրականացումն» է։

Մեկ API կարող է ունենալ մի քանի իրականացումներ (կամ որևէ մեկի չունենալ, լինելով աբստրակտ) տարբեր գրադարանների ձևով, որոնք կիսում են նույն ծրագրավորման միջերեսը։

API-ի և նրա իրականացման բաժանումը կարող է թույլ տալ, որ մեկ լեզվով գրված ծրագրերը օգտագործեն այլ լեզվով գրադրված գրադարաններ։ Օրինակ, քանի որ Scala-ն և Java-ն համատեղելի բայթկոդ են վերածվում, Scala-ի մշակողները կարող են օգտվել ցանկացած Java API-ից<ref name="OderskySpoonVenners8">{{Cite web |last1=Odersky |first1=Martin |last2=Spoon |first2=Lex |last3=Venners |first3=Bill |date=10 December 2008 |title=Combining Scala and Java |url=http://www.artima.com/pins1ed/combining-scala-and-java.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160808030830/http://www.artima.com/pins1ed/combining-scala-and-java.html |archive-date=8 August 2016 |access-date=29 July 2016 |website=artima.com}}</ref>։

API-ի օգտագործումը կարող է տատանվել կախված ծրագրավորման լեզվի տեսակից։ Օրինակ, Lua-ի նման պրոցեդուրալ լեզվի համար API-ն կարող է հիմնականում պարունակել հիմնարար ընթացակարգեր կոդի իրականացնելու, տվյալները կառավարելու կամ սխալներ շտկելու համար, մինչդեռ Java-ի նման օբյեկտ-առարկայական լեզվի API-ն կտրամադրի դասերի և դրանց մեթոդների նկարագրություն<ref>{{cite journal |last1=de Figueiredo |first1=Luiz Henrique |last2=Ierusalimschy |first2=Roberto |author-link2=Roberto Ierusalimschy |last3=Filho |first3=Waldemar Celes |year=1994 |title=The design and implementation of a language for extending applications |url=https://www.researchgate.net/publication/2778436 |journal=TeCGraf Grupo de Tecnologia Em Computacao Grafica |pages=273–284 |citeseerx=10.1.1.47.5194 |s2cid=59833827 |access-date=29 July 2016}}</ref><ref name="Sintes16">{{cite web |last1=Sintes |first1=Tony |date=2001-07-13 |title=Just what is the Java API anyway? |url=https://www.infoworld.com/article/2077392/just-what-is-the-java-api-anyway.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201019213926/https://www.infoworld.com/article/2077392/just-what-is-the-java-api-anyway.html |archive-date=2020-10-19 |access-date=2020-07-18 |website=[[JavaWorld]] |df=dmy}}</ref>։ Հիրումի օրենքը նշում է, որ «API-ի բավականաչափ մեծ թվով օգտատերերով, չի կարևորում, թե ինչ ես խոստանում պայմանագրում՝ ձեր համակարգի բոլոր դիտվող վարքագծերը ինչ-որ մեկի կողմից կախված կլինեն»<ref>{{Cite book |title=Software engineering at Google: lessons learned from programming over time |date=2020 |publisher=O'Reilly Media |isbn=9781492082798 |editor-last=Winters |editor-first=Titus |location=Sebastopol, CA |oclc=1144086840 |editor2=Tom Manshreck |editor3=Hyrum Wright}}</ref>։ Միջդեռ, մի շարք ուսումնասիրություններ ցույց են տալիս, որ API օգտագործող մեծամասնության դեպքում կիրառվող API-ի փոքր մասն է օգտագործվում<ref>{{Cite conference |last1=Mastrangelo |first1=Luis |last2=Ponzanelli |first2=Luca |last3=Mocci |first3=Andrea |last4=Lanza |first4=Michele |last5=Hauswirth |first5=Matthias |last6=Nystrom |first6=Nathaniel |date=2015-10-23 |title=Use at your own risk: the Java unsafe API in the wild |series=OOPSLA 2015 |location=New York, New York, U.S. |publisher=Association for Computing Machinery |pages=695–710 |doi=10.1145/2814270.2814313 |isbn=978-1-4503-3689-5 |book-title=Proceedings of the 2015 ACM SIGPLAN International Conference on Object-Oriented Programming, Systems, Languages, and Applications}}</ref>։

Մեկ լեզվի առանձնահատկություններն ու հնարավորությունները քարտեզագրելով մեկ այլ լեզվով ներդրված ինտերֆեյսի հետ՝ լեզվական կապը թույլ է տալիս մեկ լեզվով գրված գրադարանին կամ ծառայությանը օգտագործել մեկ այլ լեզվով մշակելիս։

SWIG և F2PY (Fortran-ից Python-ի միջերեսի ստեղծիչ) նման գործիքները հեշտացնում են նման միջերեսների ստեղծումը<ref>{{Cite web |title=F2PY.org |url=http://www.f2py.org/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110704234152/http://www.f2py.org/ |archive-date=2011-07-04 |access-date=2011-12-18 |publisher=F2PY.org}}</ref>։

API-ն կարող է նաև կապված լինել ծրագրային շրջանակի հետ։ Շրջանակը կարող է հիմնված լինել մի քանի գրադարանների վրա, որոնք իրականացնում են մի քանի API-ներ, բայց API-ի սովորական օգտագործումից տարբեր, շրջանակի մեջ կառուցված վարքագծին հասանելիությունը միջնորդվում է շրջանակի բովանդակությունն նոր դասերով ընդլայնելու միջոցով։

Ի հավելումն, ընդհանուր ծրագրի հոսքը կարող է դուրս լինել զանգող կողմի վերահսկողությունից և գտնվել շրջանակի վերահսկողության տակ՝ վերահսկողության հակադարձման կամ նման մեխանիզմի միջոցով<ref>{{cite web |last=Fowler |first=Martin |title=Inversion Of Control |url=http://martinfowler.com/bliki/InversionOfControl.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110123051630/http://martinfowler.com/bliki/InversionOfControl.html |archive-date=2011-01-23 |access-date=2011-08-25}}</ref><ref>{{cite web |last=Fayad |first=Mohamed |title=Object-Oriented Application Frameworks |url=http://www.dre.vanderbilt.edu/~schmidt/CACM-frameworks.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131105141605/http://www.dre.vanderbilt.edu/~schmidt/CACM-frameworks.html |archive-date=2013-11-05 |access-date=2013-11-05}}</ref>։

=== Օպերացիոն համակարգեր ===
API-ն կարող է սահմանել հավելվածի և [[Օպերացիոն համակարգ|օպերացիոն համակարգի]] միջերեսը<ref name="Oreilly912">{{Cite book |last=Lewine |first=Donald A. |url=http://shop.oreilly.com/product/9780937175736.do |title=POSIX Programmer's Guide |date=1991 |publisher=O'Reilly & Associates, Inc. |isbn=9780937175736 |page=1 |access-date=2 August 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160822175942/http://shop.oreilly.com/product/9780937175736.do |archive-date=22 August 2016 |url-status=live}}</ref>։ POSIX-ը, օրինակ, տրամադրում է API-ի ընդհանուր բնութագրերի մի շարք, որոնց նպատակն է հնարավորություն տալ POSIX համապատասխանող օպերացիոն համակարգի համար գրված հավելվածի [[Կոմպիլյատոր|կոմպիլյատորի]] մեկ այլ POSIX համապատասխան օպերացիոն համակարգի համար:

[[Լինուքս|Լինուքսը]] և [[ԲիԷսԴի|Berkeley Software Distribution-ը]] օպերացիոն համակարգերի օրինակներ են, որոնք իրականացնում են POSIX API-ները<ref name="WestDedrick162">{{Cite journal |last=West |first=Joel |last2=Dedrick |first2=Jason |date=2001 |title=Open source standardization: the rise of Linux in the network era |url=http://www.joelwest.org/Papers/WestDedrick2001b.pdf |url-status=live |journal=Knowledge, Technology & Policy |volume=14 |issue=2 |pages=88–112 |doi=10.1007/PL00022278 |s2cid=46082812 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160827180926/http://www.joelwest.org/Papers/WestDedrick2001b.pdf |archive-date=27 August 2016 |access-date=2 August 2016}}</ref>։

[[Մայքրոսոֆթ|Մայքրոսոֆթը]] մեծ հավատարմություն է ցուցաբերել հետընթաց-համատեղելի API-ին, հատկապես իր Windows API (Win32) գրադարանում, այնպես որ ավելի հին հավելվածները կարող են աշխատել Windows-ի նոր տարբերակների վրա՝ օգտագործելով գործարկվող հատուկ պարամետրը, որը կոչվում է «Համատեղելիության ռեժիմ»<ref>{{Cite web |last=Microsoft |date=October 2001 |title=Support for Windows XP |url=http://www.microsoft.com/windowsxp/using/helpandsupport/learnmore/appcompat.mspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090926235439/http://www.microsoft.com/windowsxp/using/helpandsupport/learnmore/appcompat.mspx |archive-date=2009-09-26 |publisher=Microsoft |page=4}}</ref>։

API-ն տարբերվում է հավելվածի երկուական ինտերֆեյսից (ABI) նրանով, որ API-ն հիմնված է սկզբնական կոդերի վրա, մինչդեռ ABI-ն՝ երկուական: Օրինակ, POSIX-ը տրամադրում է API-ներ, մինչդեռ Լինքուքս ստանդարտ բազան տրամադրում է ABI<ref>{{Cite web |date=21 June 2012 |title=LSB Introduction |url=http://www.linuxfoundation.org/collaborate/workgroups/lsb/lsb-introduction |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150402094250/http://www.linuxfoundation.org/collaborate/workgroups/lsb/lsb-introduction |archive-date=2015-04-02 |access-date=2015-03-27 |publisher=Linux Foundation}}</ref> <ref>{{Cite web |last=Stoughton |first=Nick |date=April 2005 |title=Update on Standards |url=https://db.usenix.org/publications/login/2005-04/openpdfs/standards2004.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090327123725/https://db.usenix.org/publications/login/2005-04/openpdfs/standards2004.pdf |archive-date=2009-03-27 |access-date=2009-06-04 |publisher=USENIX}}</ref>։

=== Հեռավոր API-ներ ===
Հեռավոր API-ները թույլ են տալիս մշակողներին կառավարել հեռավոր ռեսուրսներ հաղորդակցման պրոտոկոլների միջոցով, որոնք որոշակի ստանդարտներ են հաղորդակցության համար, որոնք թույլ են տալիս տարբեր տեխնոլոգիաների աշխատել միասին, անկախ լեզվից կամ հարթակից։ Օրինակ, Java Database Connectivity API-ն թույլ է տալիս մշակողներին հարցումներ անել տարբեր տեսակի տվյալների բազաների նկատմամբ նույն ֆունկցիաների միջոցով, մինչդեռ Java remote method invocation API-ն օգտագործում է Java Remote Method Protocol-ը՝ հեռավոր գործողությունների կանչման համար, որոնք, սակայն, մշակողի համար թվաբառարանային են թվում։<ref name="Bierhoff9">{{Cite thesis |last=Bierhoff |first=Kevin |title=API Protocol Compliance in Object-Oriented Software |date=23 April 2009 |access-date=29 July 2016 |type=PhD |publisher=Carnegie Mellon University |url=https://www.cs.cmu.edu/~kbierhof/thesis/bierhoff-thesis.pdf |isbn=978-1-109-31660-5 |id={{ProQuest|304864018}} |archive-date=11 October 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161011151916/https://www.cs.cmu.edu/~kbierhof/thesis/bierhoff-thesis.pdf |url-status=live}}</ref><ref name="Wilson16">{{cite web |last1=Wilson |first1=M. Jeff |date=2000-11-10 |title=Get smart with proxies and RMI |url=https://www.infoworld.com/article/2076234/get-smart-with-proxies-and-rmi.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200720092311/https://www.infoworld.com/article/2076234/get-smart-with-proxies-and-rmi.html |archive-date=2020-07-20 |access-date=2020-07-18 |work=[[JavaWorld]] |df=dmy}}</ref>

Հետևաբար, հեռավոր API-ները օգտակար են [[Օբյեկտ կողմնորոշված ծրագրավորում|օբյեկտի կողմնորոշված ծրագրավորման]] մեջ օբյեկտի վերացականությունը պահպանելու համար. մեթոդի կանչը, որը կատարվում է լոկալ [[Պրոքսի (նախագծման ձևանմուշ)|պրոքսի]] օբյեկտի վրա, կանչում է համապատասխան մեթոդը հեռավոր օբյեկտի վրա՝ օգտագործելով հեռակառավարման արձանագրությունը և ստանում է արդյունքը, որը կօգտագործվի տեղում որպես վերադարձի արժեք:

Պրոքսի օբյեկտի փոփոխությունը հանգեցնում է նաև հեռավոր օբյեկտի համապատասխան փոփոխությանը<ref name="AdvancedCorba2">{{Cite book |last=Henning |first=Michi |url=https://archive.org/details/advancedcorbapro00henn |title=Advanced CORBA Programming with C++ |last2=Vinoski |first2=Steve |publisher=[[Addison-Wesley]] |year=1999 |isbn=978-0201379273 |access-date=16 June 2015 |url-access=registration}}</ref>։

=== Վեբ API-ներ ===
Վեբ API-ները ծառայություն են, որը հասանելի է հաճախորդի սարքերից (բջջային հեռախոսներ, դյուրակիր համակարգիչներ և այլն) դեպի [[վեբ սերվեր]] ՝ օգտագործելով [[HTTP|Hypertext Transfer Protocol]] (HTTP): Հաճախորդի սարքերը հարցում են ուղարկում HTTP հարցման ձևով և պատասխան հաղորդագրությունով, սովորաբար, JavaScript Object Notation ( [[JSON]] ) կամ Extensible Markup Language ( [[XML]]) ձևաչափով: Մշակողները սովորաբար օգտագործում են վեբ API-ներ՝ այդ սերվերից տվյալ սերվերի որոշակի հավաքածուի համար հարցումներ անելու համար:

Սոցիալական մեդիայի տարածքում վեբ API-ները թույլ են տվել վեբ համայնքներին հեշտացնել բովանդակության և տվյալների փոխանակումը համայնքների և հավելվածների միջև: Այս կերպ, մեկ վայրում դինամիկ կերպով ստեղծվող բովանդակությունը կարող է տեղադրվել և թարմացվել համացանցում մի քանի վայրերում<ref name="Parr162">{{Cite web |last=Parr |first=Ben |date=21 May 2009 |title=The Evolution of the Social Media API |url=http://mashable.com/2009/05/21/social-media-api/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160811142540/http://mashable.com/2009/05/21/social-media-api/#9Yqe0USxKGqn |archive-date=Aug 11, 2016 |access-date=26 July 2016 |website=Mashable}}</ref>։ Օրինակ՝ Twitter-ի REST API-ն ծրագրավորողներին թույլ է տալիս մուտք գործել Twitter-ի հիմնական տվյալներ, իսկ Search API-ն ծրագրավորողների համար տրամադրում է մեթոդներ՝ փոխազդելու Twitter-ի որոնման և միտումների տվյալների հետ<ref>{{Cite web |title=GET trends/place |url=https://developer.twitter.com/en/docs/trends/trends-for-location/api-reference/get-trends-place |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200617023554/https://developer.twitter.com/en/docs/trends/trends-for-location/api-reference/get-trends-place |archive-date=2020-06-17 |access-date=2020-04-30 |website=Twitter Developer Platform |language=en}}</ref>։

== Ձևավորում ==
API-ի նախագծումը էական ազդեցություն ունի դրա օգտագործման վրա<ref name="Clarke42">{{Cite web |last=Clarke |first=Steven |date=2004 |title=Measuring API Usability |url=http://www.drdobbs.com/windows/measuring-api-usability/184405654 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303235859/http://www.drdobbs.com/windows/measuring-api-usability/184405654 |archive-date=3 March 2022 |access-date=29 July 2016 |website=Dr. Dobb's}}</ref>։ Նախևառաջ, ծրագրավորման ինտերֆեյսների ձևավորումը ներկայացնում է [[Ծրագրակազմի ճարտարագիտություն|ծրագրային ապահովման ճարտարապետության]] կարևոր մասը, ծրագրային ապահովման բարդ մասի կազմակերպումը<ref name="GarlanShaw942">{{Cite journal |last=Garlan |first=David |last2=Shaw |first2=Mary |date=January 1994 |title=An Introduction to Software Architecture |url=https://www.cs.cmu.edu/afs/cs/project/able/ftp/intro_softarch/intro_softarch.pdf |url-status=live |journal=Advances in Software Engineering and Knowledge Engineering |volume=1 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506203152/http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/project/able/ftp/intro_softarch/intro_softarch.pdf |archive-date=6 May 2021 |access-date=8 August 2016 |via=CMU School of Computer Science}}</ref>։ Տեղեկատվության թաքցման սկզբունքը նկարագրում է ծրագրավորման միջերեսների դերը որպես [[Մոդուլային ծրագրավորում|մոդուլային ծրագրավորման]] հնարավորություն՝ թաքցնելով մոդուլների իրականացման մանրամասները, որպեսզի մոդուլների օգտագործողները չհասկանան մոդուլների ներսում առկա բարդությունները<ref name="Parnas722">{{Cite journal |last=Parnas |first=D.L. |date=1972 |title=On the Criteria To Be Used in Decomposing Systems into Modules |journal=Communications of the ACM |volume=15 |issue=12 |pages=1053–1058 |doi=10.1145/361598.361623 |s2cid=53856438 |doi-access=free}}</ref>։ Բացի նախորդ հիմքում ընկած սկզբունքից, API-ի օգտագործելիությունը չափելու այլ չափումներ կարող են ներառել այնպիսի հատկություններ, ինչպիսիք են ֆունկցիոնալ արդյունավետությունը, ընդհանուր ճիշտությունը և նորեկների համար սովորելիությունը<ref>{{Cite journal |last=Myers |first=Brad A. |last2=Stylos |first2=Jeffrey |year=2016 |title=Improving API usability |journal=Communications of the ACM |volume=59 |issue=6 |pages=62–69 |doi=10.1145/2896587 |s2cid=543853 |doi-access=free}}</ref>։ [[Ֆաբրիկային մեթոդ (նախագծման ձևանմուշ)|Ֆաբրիկային մեթոդի օրինաչափությունը]] նույնպես բնորոշ է API-ների նախագծման մեջ՝ դրանց բազմակի օգտագործման բնույթի պատճառով<ref>Brian Ellis, Jeffrey Stylos, and Brad Myers. 2007. "[http://www.cs.cmu.edu/~NatProg/papers/Ellis2007FactoryUsability.pdf The Factory Pattern in API Design: A Usability Evaluation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220321043301/http://www.cs.cmu.edu/~NatProg/papers/Ellis2007FactoryUsability.pdf|date=2022-03-21}}". In ''Proceedings of the 29th international conference on Software Engineering'' (''ICSE '07''). IEEE Computer Society, USA, 302–312. {{DOI|10.1109/ICSE.2007.85}}.</ref>։ Այսպիսով, API-ի նախագծումը փորձում է տրամադրել միայն այն գործիքները, որոնք օգտատերը ակնկալում է<ref name="Clarke42" />։

=== Համաժամանակյա ընդդեմ անհամաժամանակյա ===
Դիմումների ծրագրավորման ինտերֆեյսը (API) կարող է լինել համաժամանակյա կամ անհամաժամանակյա։ Համաժամանակյա API կանչը դիզայնի այն օրինաչափությունն է, որտեղ կանչի տեղը արգելափակվում է, մինչ սպասում է կանչված կոդի ավարտին<ref>[https://developer.cisco.com/docs/packaged-contact-center/#!synchronous-vs-asynchronous-writes "Synchronous vs. Asynchronous Writes - Packaged Contact Center Enterprise" - Cisco DevNet] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220803065429/https://developer.cisco.com/docs/packaged-contact-center/#!synchronous-vs-asynchronous-writes|date=2022-08-03}}.</ref>։ Այն դեպքում, երբ անհամաժամանակյա API կանչ կա, կանչի տեղը չի արգելափակվում, մինչ սպասում է կանչված կոդի ավարտին, և փոխարենը կանչողը տեղեկացվում է, երբ պատասխանը հասնում է։

== Թողարկման ձևեր ==
API-ները տեխնոլոգիական ընկերությունների ինտեգրման ավելի տարածված եղանակներից են: API-ներ տրամադրողները և օգտագործողները համարվում են բիզնես էկոհամակարգի անդամներ<ref>{{cite web |last=de Ternay |first=Guerric |date=Oct 10, 2015 |title=Business Ecosystem: Creating an Economic Moat |url=http://boostcompanies.com/business-ecosystem |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160917121456/https://boostcompanies.com/business-ecosystem/ |archive-date=2016-09-17 |access-date=2016-02-01 |website=BoostCompanies}}</ref>։

API-ի թողարկման հիմնական ձևերն են<ref name="Boyd162">{{Cite web |last=Boyd |first=Mark |date=2014-02-21 |title=Private, Partner or Public: Which API Strategy Is Best for Business? |url=http://www.programmableweb.com/news/private-partner-or-public-which-api-strategy-best-business/2014/02/21 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160718172056/http://www.programmableweb.com/news/private-partner-or-public-which-api-strategy-best-business/2014/02/21 |archive-date=2016-07-18 |access-date=2 August 2016 |website=ProgrammableWeb}}</ref>՝

* <u>Մասնավոր</u>․ API-ն նախատեսված է միայն ընկերության ներքին օգտագործման համար:
* <u>Գործընկեր․</u> API-ն կարող են օգտագործել միայն կոնկրետ բիզնես գործընկերներ: Օրինակ, վարձակալության համար նախատեսված մեքենաները, ինչպիսիք են [[Uber Technologies, Inc.|Uber-ը]] և Lyft-ը, թույլ են տալիս հաստատված երրորդ կողմի մշակողներին ուղղակիորեն պատվիրել երթուղիներ իրենց հավելվածներից: Սա թույլ է տալիս ընկերություններին իրականացնել որակի վերահսկողություն՝ ճշտելով, թե որ հավելվածներն ունեն մուտք դեպի API և նրանց տրամադրում է լրացուցիչ եկամուտների հոսք<ref>{{Cite web |last=Weissbrot |first=Alison |date=7 July 2016 |title=Car Service APIs Are Everywhere, But What's In It For Partner Apps? |url=https://www.adexchanger.com/mobile/car-service-apis-everywhere-whats-partner-apps/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728095644/https://www.adexchanger.com/mobile/car-service-apis-everywhere-whats-partner-apps/ |archive-date=28 July 2020 |access-date=14 August 2020 |website=AdExchanger}}</ref><ref>{{Cite web |last=Weissbrot |first=Alison |date=7 July 2016 |title=Car Service APIs Are Everywhere, But What's In It For Partner Apps? |url=https://www.adexchanger.com/mobile/car-service-apis-everywhere-whats-partner-apps/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200728095644/https://www.adexchanger.com/mobile/car-service-apis-everywhere-whats-partner-apps/ |archive-date=28 July 2020 |access-date=14 August 2020 |website=AdExchanger}}</ref>։
* <u>Հանրային</u>. API-ն հասանելի է հանրության կողմից օգտագործման համար: Օրինակ, [[Մայքրոսոֆթ|Մայքրոսոֆթը]] հրապարակում է Windows API-ն, իսկ [[Էփլ|Էփլը]] թողարկում է իր API Cocoa-ն, որպեսզի ծրագրակազմը գրվի իրենց [[Համակարգչային պլատֆորմ|հարթակների]] համար: Ոչ բոլոր հանրային API-ներն են սովորաբար հասանելի բոլորի համար: Օրինակ՝ համացանցային ծառայություններ մատուցողները, ինչպիսիք են Cloudflare-ը կամ Voxility-ը, օգտագործում են RESTful API-ներ՝ թույլ տալու հաճախորդներին և վերավաճառողներին մուտք գործել իրենց ենթակառուցվածքի մասին տեղեկատվությունը, DDoS վիճակագրությունը, ցանցի կատարողականը կամ վահանակի կառավարումը<ref name="Cloudflare2">{{Cite web |date=25 February 2020 |title=Cloudflare API v4 Documentation |url=https://api.cloudflare.com/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200226084431/https://api.cloudflare.com/ |archive-date=26 February 2020 |access-date=27 February 2020 |website=cloudflare}}</ref>։ Նման API-ների հասանելիությունը տրվում է կա՛մ «API-ի նշաններով», կա՛մ հաճախորդի կարգավիճակի վավերացումներով<ref name="SmashMagazine2">{{Cite web |last=Liew |first=Zell |date=17 January 2018 |title=Car Service APIs Are Everywhere, But What's In It For Partner Apps |url=https://www.smashingmagazine.com/2018/01/understanding-using-rest-api/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200221101916/https://www.smashingmagazine.com/2018/01/understanding-using-rest-api/ |archive-date=21 February 2020 |access-date=27 February 2020 |website=Smashing Magazine}}</ref>։

=== Հանրային API-ի հետևանքները ===
Հանրային API-ի համար կարևոր գործոններից մեկը դրա «ինտերֆեյսի կայունությունն»է։ API-ին փոփոխություններ կատարելը՝ օրինակ, ֆունկցիայի կանչին նոր պարամետրեր ավելացնելը, կարող է խախտել համապատասխանությունը այն հաճախորդների հետ, որոնք կախված են այդ API-ից<ref name="researchgate.net">{{Cite conference |last1=Shi |first1=Lin |last2=Zhong |first2=Hao |last3=Xie |first3=Tao |last4=Li |first4=Mingshu |date=2011 |title=Fundamental Approaches to Software Engineering |url=https://www.researchgate.net/publication/225147411 |conference=International Conference on Fundamental Approaches to Software Engineering |series=Lecture Notes in Computer Science |volume=6603 |pages=416–431 |doi=10.1007/978-3-642-19811-3_29 |isbn=978-3-642-19810-6 |access-date=22 July 2016 |doi-access=free |chapter=An Empirical Study on Evolution of API Documentation}}</ref>։

Երբ հրապարակայնորեն ներկայացված API-ի մասերը ենթակա են փոփոխման և, հետևաբար, կայուն չեն, որոշակի API-ի այդպիսի մասերը պետք է բացահայտորեն փաստաթղթավորվեն որպես «անկայուն»: Օրինակ, Գուգլ Guava գրադարանում այն մասերը, որոնք համարվում են անկայուն, և որոնք կարող են շուտով փոխվել, նշվում են Java-յի<code>@Beta</code>մեկնաբանությունոբ<ref>{{Cite web |date=2014-02-04 |title=guava-libraries – Guava: Google Core Libraries for Java 1.6+ |url=https://code.google.com/p/guava-libraries/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140326101728/https://code.google.com/p/guava-libraries/ |archive-date=Mar 26, 2014 |access-date=2014-02-11 |website=Google Project Hosting}}</ref>։

Հանրային API-ն երբեմն կարող է իր որոշ մասեր հայտարարել որպես ''հնացած'' կամ չեղյալ հայտարարել: Սա սովորաբար նշանակում է, որ API-ի մի մասը պետք է համարվի որպես թեկնածու հեռացման կամ փոփոխման հետ անհամատեղելի ձևով: Հետևաբար, այս փոփոխությունները ծրագրավորողներին թույլ են տալիս հեռանալ API-ի այն մասերից, որոնք հետագայում կհեռացվեն կամ չեն աջակցվի<ref name="OracleDeprecation162">{{Cite web |last=Oracle |title=How and When to Deprecate APIs |url=http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/javadoc/deprecation/deprecation.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160409212914/http://docs.oracle.com/javase/7/docs/technotes/guides/javadoc/deprecation/deprecation.html |archive-date=9 April 2016 |access-date=2 August 2016 |website=Java SE Documentation}}</ref>։

2020 թվականի փետրվարի 19-ին Akamai-ն հրապարակել է իրենց տարեկան «Ինտերնետի վիճակ» զեկույցը, որը ցույց տվեց կիբեռհանցագործությունների աճող միտումը հանրային API պլատֆորմների դեմ՝ ֆինանսական ծառայություններում ամբողջ աշխարհում։ 2017 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2019 թվականի նոյեմբեր Akamai-ն հրապարակել է 85.42 միլիարդ հավատարմագրերի խախտման հարձակումներ։ Մոտ 20%-ը, կամ 16.55 միլիարդ, ուղղված են եղել API վերջնակետերի սահմանված անուններին։ Դրանցից 473.5 միլիոնը ուղղված էր ֆինանսական ծառայությունների ոլորտի կազմակերպություններին<ref name="VentureBeat">{{Cite web |last=Takanashi |first=Dean |date=19 February 2020 |title=Akamai: Cybercriminals are attacking APIs at financial services firms |url=https://venturebeat.com/2020/02/19/akamai-cybercriminals-are-attacking-apis-at-financial-services-firms/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200227153607/https://venturebeat.com/2020/02/19/akamai-cybercriminals-are-attacking-apis-at-financial-services-firms/ |archive-date=27 February 2020 |access-date=27 February 2020 |website=Venture Beat}}</ref>։

== Փաստաթղթեր ==
API փաստաթղթավորումը նկարագրում է API-ի առաջարկած ծառայությունները և դրանց օգտագործման եղանակները, նպատակ ունենալով ընդգրկել այն ամենը, ինչ անհրաժեշտ է հաճախորդին գործնական նպատակներով:

Փաստաթղթավորումը շատ կարևոր է API-ով աշխատող ծրագրերի մշակման և պահպանման համար<ref name="DekelHerbsleb9">{{Cite journal |last1=Dekel |first1=Uri |last2=Herbsleb |first2=James D. |date=May 2009 |title=Improving API Documentation Usability with Knowledge Pushing |journal=Institute for Software Research, School of Computer Science |citeseerx=10.1.1.446.4214}}</ref>։ API փաստաթղթավորումը ավանդաբար գտնվում է փաստաթղթավորման ֆայլերում, սակայն նաև կարելի է գտնել սոցիալական մեդիայում, ինչպիսիք են բլոգները, ֆորումները և հարց ու պատասխանի կայքերը<ref name="ParninTreude11">{{Cite book |last1=Parnin |first1=Chris |title=Web2SE '11: Proceedings of the 2nd International Workshop on Web 2.0 for Software Engineering |last2=Treude |first2=Cristoph |date=May 2011 |isbn=9781450305952 |pages=25–30 |chapter=Measuring API documentation on the web |doi=10.1145/1984701.1984706 |s2cid=17751901}}</ref>։

Ավանդական փաստաթղթավորման ֆայլերը հաճախ ներկայացվում են փաստաթղթավորման համակարգերի միջոցով, ինչպիսիք են Javadoc կամ Pydoc, որոնք ունեն կայուն տեսք և կառուցվածք: Այնուամենայնիվ, փաստաթղթությունում ներառվող բովանդակության տեսակները տարբեր են API-ներից<ref name="MaalejRobillard12">{{Cite journal |last1=Maalej |first1=Waleed |last2=Robillard |first2=Martin P. |date=April 2012 |title=Patterns of Knowledge in API Reference Documentation |url=https://mobis.informatik.uni-hamburg.de/wp-content/uploads/2013/03/TSE-2012-04-0081.R2_Maalej.pdf |url-status=live |journal=IEEE Transactions on Software Engineering |archive-url=https://web.archive.org/web/20160822193338/https://mobis.informatik.uni-hamburg.de/wp-content/uploads/2013/03/TSE-2012-04-0081.R2_Maalej.pdf |archive-date=22 August 2016 |access-date=22 July 2016}}</ref>։

Ցուցակի հասկացողության համար, API փաստաթղթավորումը կարող է ներառել API-ում հասկացությունների և մեթոդների նկարագրություններ, ինչպես նաև «լիարժեք օգտագործման դեպքեր, կոդի նմուշներ, դիզայնի պատճառաբանություններ, կատարողականի քննարկումներ և պայմանագրեր», սակայն API ծառայությունների իրականացման մանրամասները սովորաբար բաց թողնվում են:

REST API-ի վերակացու փաստաթղթավորումը կարող է ավտոմատ կերպով ստեղծվել OpenAPI փաստաթղթից, որն է մեքենա ընթերցվող տեքստային ֆայլ, որն օգտագործում է OpenAPI Օրենքում սահմանված նախանշված ձևաչափ և սինտաքս: OpenAPI փաստաթուղթը սահմանում է հիմնական տեղեկություններ, ինչպիսիք են API-ի անունը և նկարագրությունը, ինչպես նաև նկարագրում է գործողությունները, որոնք API-ն տրամադրում է<ref>{{Cite web |title=Structure of an OpenAPI Document |url=https://oai.github.io/Documentation/specification-structure.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20221106000735/https://oai.github.io/Documentation/specification-structure.html |archive-date=2022-11-06 |access-date=2022-11-06 |website=OpenAPI Documentation |language=en-US}}</ref>։

API-ի փաստաթղթերը կարող են հարստացվել մետատվյալներով, ինչպիսիք են Java ծանոթագրությունները: Այս մետատվյալները կարող են օգտագործվել կոմպիլյատորի, գործիքների և գործարկման ժամանակի միջավայրի կողմից՝ հատուկ վարքագծերը կամ հատուկ մշակումը իրականացնելու համար<ref>{{Cite web |title=Annotations |url=http://download.oracle.com/javase/1,5.0/docs/guide/language/annotations.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110925021948/http://download.oracle.com/javase/1,5.0/docs/guide/language/annotations.html |archive-date=2011-09-25 |access-date=2011-09-30 |publisher=[[Sun Microsystems]]}}.</ref>։

== API-ների հեղինակային իրավունքի պաշտպանության վերաբերյալ վեճ ==
2010 թվականին Oracle Corporation-ը դատի է տվել Գուգլին՝ Անդրոիդ օպերացիոն համակարգում ներդրված Ջավայի նոր ներդրումը տարածելու համար<ref>{{Cite web |date=2012-05-01 |title=Oracle and the End of Programming As We Know It |url=http://www.drdobbs.com/jvm/232901227 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120509064446/http://www.drdobbs.com/jvm/232901227 |archive-date=2012-05-09 |access-date=2012-05-09 |publisher=DrDobbs}}</ref>։ Գուգլը Java API-ն վերարտադրելու որևէ թույլտվություն չի ստացել, թեև թույլտվություն է տրվել նմանատիպ OpenJDK նախագծին: Գուգլը դիմել է Oracle-ին իրենց API-ի լիցենզիայի շուրջ բանակցություններ վարելու համար, սակայն մերժվել էր վստահության խնդիրների պատճառով: Չնայած անհամաձայնությանը, Գուգլն ամեն դեպքում նախընտրել է օգտագործել Oracle-ի կոդը:
{{blockquote|Oracle-ի պահանջը ընդունելը նշանակում է թույլ տալ, որ յուրաքանչյուրը հեղինակային իրավունքներ ստանա մեկ ծածկագրի տարբերակի համար, որը իրականացնում է հրամանների համակարգ, և այդպիսով արգելել մյուսներին գրել իրենց տարբերակները՝ նույն կամ մասնակի հրամանները կատարելու համար<ref>{{Cite web |url=http://www.tgdaily.com/business-and-law-features/63756-apis-cant-be-copyrighted-says-judge-in-oracle-case |title=APIs Can't be Copyrighted Says Judge in Oracle Case |date=2012-06-01 |publisher=TGDaily |access-date=2012-12-06 |archive-date=2012-12-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121221090137/http://www.tgdaily.com/business-and-law-features/63756-apis-cant-be-copyrighted-says-judge-in-oracle-case |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web
| url = https://www.wired.com/wiredenterprise/wp-content/uploads/2012/05/Judge-Alsup-Ruling-on-Copyrightability-of-APIs.pdf
| title = ''Oracle America, Inc. vs. Google Inc.''
| date = 2012-05-31
| access-date = 2013-09-22
| publisher = [[Wired (magazine)|Wired]]
| archive-date = 2013-11-04
| archive-url = https://web.archive.org/web/20131104001738/http://www.wired.com/wiredenterprise/wp-content/uploads//2012/05/Judge-Alsup-Ruling-on-Copyrightability-of-APIs.pdf
| url-status = live
}}</ref>։}}
Որոշումը չեղարկվել է 2014 թվականին՝ Դաշնային շրջանի վերաքննիչ դատարան դիմելու հիման վրա, թեև այն հարցը, թե արդյոք API-ների նման օգտագործումը արդար օգտագործում է, մնցել է չլուծված<ref>{{Cite web |title=Oracle Am., Inc. v. Google Inc., No. 13-1021, Fed. Cir. 2014 |url=https://law.justia.com/cases/federal/appellate-courts/cafc/13-1021/13-1021-2014-05-09.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141010070718/http://law.justia.com:80/cases/federal/appellate-courts/cafc/13-1021/13-1021-2014-05-09.html |archive-date=2014-10-10}}</ref><ref>{{Cite news |last=Rosenblatt, Seth |date=May 9, 2014 |title=Court sides with Oracle over Android in Java patent appeal |url=https://www.cnet.com/news/court-sides-with-oracle-over-android-in-java-patent-appeal/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170419063834/https://www.cnet.com/news/court-sides-with-oracle-over-android-in-java-patent-appeal/ |archive-date=2017-04-19 |access-date=2014-05-10 |work=CNET}}</ref>։

2016 թվականին, երկու շաբաթ տևած դատավարությունից հետո, ատենակալները որոշել են, որ Գուգլի Java API-ի կրկնօգտագործումը արդար օգտագործում է, բայց Oracle Corporation բողոքարկել է որոշումը<ref>{{Cite web |date=2016-05-26 |title=Google beats Oracle – Android makes "fair use" of Java APIs |url=https://arstechnica.com/tech-policy/2016/05/google-wins-trial-against-oracle-as-jury-finds-android-is-fair-use/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170120164551/http://arstechnica.com/tech-policy/2016/05/google-wins-trial-against-oracle-as-jury-finds-android-is-fair-use/ |archive-date=2017-01-20 |access-date=2016-07-28 |website=Ars Technica}}</ref>։ Oracle Corporation-ը հաղթել է և Circuit-իAppeals Court-ը որոշել է, որ Գուգլի API-ների օգտագործումը չի համապատասխանում արդար օգտագործման պահանջներին<ref name="bbn march2018">{{Cite web |last=Decker |first=Susan |date=March 27, 2018 |title=Oracle Wins Revival of Billion-Dollar Case Against Google |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-03-27/oracle-wins-revival-of-billion-dollar-case-against-google |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220109112648/https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-03-27/oracle-wins-revival-of-billion-dollar-case-against-google |archive-date=January 9, 2022 |access-date=March 27, 2018 |website=[[Bloomberg Businessweek]]}}</ref>։ 2019 թվականին Գուգլը բողոքել է ԱՄՆ-ի Գերագույն դատարան՝ հեղինակային իրավունքների և արդար օգտագործման վերաբերյալ վճիռների դեմ, և Գերագույն դատարանը համաձայնել է ուսումնասիրել գործը։ COVID-19 պանդեմիայի պատճառով դատական լսումները հետաձգվել են մինչև 2020 թվականի հոկտեմբեր<ref>{{Cite web |last=vkimber |date=2020-09-28 |title=Google LLC v. Oracle America, Inc. |url=https://www.law.cornell.edu/supct/cert/18-956 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210415061113/https://www.law.cornell.edu/supct/cert/18-956 |archive-date=2021-04-15 |access-date=2021-03-06 |website=LII / Legal Information Institute |language=en}}</ref>։

Գործը վճռվել է Գերագույն դատարանի կողմից՝ հօգուտ Գուգլի՝ 6-2 որոշմամբ։ Դատավոր Սթիվեն Բրեյերը ներկայացրել է դատարանի կարծիքը և նշել,որ ՝ «հայտարարող ծածկագիրը, եթե ընդհանրապես ենթակա է հեղինակային իրավունքի, ավելին է, քան հեղինակային իրավունքի հիմքում ընկած համակարգչային ծրագրերի մեծ մասը»<ref>{{Cite web |date=April 5, 2021 |title=Supreme Court of the United States, No. 18–956, GOOGLE LLC, PETITIONER v. ORACLE AMERICA, INC. |url=https://www.supremecourt.gov/opinions/20pdf/18-956_d18f.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210405140150/https://www.supremecourt.gov/opinions/20pdf/18-956_d18f.pdf |archive-date=April 5, 2021 |access-date=April 25, 2021}}</ref><ref>{{Cite web |date=April 5, 2021 |title=Supreme Court of the United States, No. 18–956, GOOGLE LLC, PETITIONER v. ORACLE AMERICA, INC. |url=https://www.supremecourt.gov/opinions/20pdf/18-956_d18f.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210405140150/https://www.supremecourt.gov/opinions/20pdf/18-956_d18f.pdf |archive-date=April 5, 2021 |access-date=April 25, 2021}}</ref>։

== Տես նաև ==

* [[Միջերես]]
* [[Շարահյուսական վերլուծություն (ինֆորմատիկա)]]

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանտուփ}}

== Հետագա ընթերցում ==

* {{Cite journal |last=Taina Bucher |date=16 November 2013 |title=Objects of Intense Feeling: The Case of the Twitter API |url=http://computationalculture.net/article/objects-of-intense-feeling-the-case-of-the-twitter-api |journal=Computational Culture |issn=2047-2390 |ref=none |number=3}} Argues that "APIs are far from neutral tools" and form a key part of contemporary programming, understood as a fundamental part of culture.
* [https://www.supremecourt.gov/opinions/20pdf/18-956_d18f.pdf What is an API?]&nbsp;– in the U.S. Supreme Court opinion, ''Գուգլ v. Oracle 2021'', pp.&nbsp;3–7&nbsp;– "For each task, there is computer code; API (also known as Application Programming Interface) is the method for calling that 'computer code' (instruction&nbsp;– like a recipe&nbsp;– rather than cooking instruction, this is machine instruction) to be carry out"
* [http://ondrejka.net/history/2014/02/28/maury.html Maury, Innovation and Change]&nbsp;– Cory Ondrejka, February 28, 2014, " ...proposed a public API to let computers talk to each other". ([https://www.textise.net/showText.aspx?strURL=http://ondrejka.net/history/2014/02/28/maury.html Textise]{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }} URL)

== Արտաքին հղումներ ==
* [https://go.forrester.com/what-it-means/ep218-google-oracle-api-case/ Forrester : IT industry : API Case : Google v. Oracle] – May 20, 2021&nbsp;– content format: Audio with text&nbsp;– length 26:41
* [https://api.ahmetcadirci.com Geliştiriciler İçin API Listesi]&nbsp;– Feb 23, 2024
[[Կատեգորիա:Ծրագրավորում]]
[[Կատեգորիա:Տեխնիկական հաղորդակցություն]]
[[Կատեգորիա:Ինֆորմատիկա]]
[[Կատեգորիա:Օպերացիոն համակարգեր]]
[[Կատեգորիա:Ծրագրային ապահովում]]
[[Կատեգորիա:Ծրագրային գրադարաններ]]