Прагляд крыніцы для Python

{{Мова праграмаваньня
|назва            = Python
|лёга             = [[Файл:Python-logo-notext.svg|няма|121пкс]]
|сэмантыка        = 
|парадыгма        = [[Аб’ектна-арыентаванае праграмаваньне|аб’ектна-арыентаваная]], [[Працэдурнае праграмаваньне|працэдурная]] ([[Імпэратыўнае праграмаваньне|імпэратыўная]]), [[Функцыянальнае праграмаваньне|функцыянальная]], [[Структурнае праграмаваньне|структурная]], [[Рэфлектыўнае праграмаваньне|рэфлектыўная]]
|тып              = 
|дата             = {{Дата пачатку і век|20|02|1991|df=y}}
|аўтар            = [[Гўіда ван Росум]]

|вэрсія_стабрэліз = {{Вікізьвесткі4|property|edit|P548=Q2804309|P348}}
|дата_стабрэліз   = {{Вікізьвесткі4|qualifier|single|P548=Q2804309|P348|P577}}

|вэрсія_тэст      = {{Вікізьвесткі4|property|edit|P548=Q3295609|P348}}
|дата_тэст        = {{Вікізьвесткі4|qualifier|single|P548=Q3295609|P348|P577}}

|тыпізацыя        = [[Качыная тыпізацыя|качыная]], [[Сыстэма тыпаў#Дынамічная праверка тыпаў і інфармацыя пра тыпы падчас выкананьня|дынамічная]], [[Моцная і слабая тыпізацыя|моцная]]; [[Сыстэма тыпаў#Апцыянальныя сыстэмы тыпаў|апцыянальныя]]
|рэалізацыі       = [[CPython]], [[PyPy]], [[Stackless Python]], [[MicroPython]], [[CircuitPython]], [[IronPython]], [[Jython]]
|дыялекты         = [[Cython]], [[RPython]], [[Bazel|Starlark]]
|уплыў_ад         = [[ABC (мова праграмаваньня)|ABC]], [[Ada (мова праграмаваньня)|Ada]], [[ALGOL 68]], [[APL (мова праграмаваньня)|APL]], [[C (мова праграмаваньня)|C]], [[C++]], [[CLU (мова праграмаваньня)|CLU]], [[Dylan (мова праграмаваньня)|Dylan]], [[Haskell]], [[Icon (мова праграмаваньня)|Icon]], [[Lisp (мова праграмаваньня)|Lisp]], [[Modula-3]], [[Perl]], [[Standard ML]]
|уплыў_на         = [[Apache Groovy]], [[Boo (мова праграмаваньня)|Boo]], [[Cobra (мова праграмаваньня)|Cobra]], [[CoffeeScript]], [[D (мова праграмаваньня)|D]], [[F Sharp (мова праграмаваньня)|F#]], [[GDScript]], [[Go (мова праграмаваньня)|Go]], [[JavaScript]], [[Julia (мова праграмаваньня)|Julia]], [[Mojo (мова праграмаваньня)|Mojo]], [[Nim (мова праграмаваньня)|Nim]], [[Ring (мова праграмаваньня)|Ring]], [[Ruby (мова праграмаваньня)|Ruby]], [[Swift (мова праграмаваньня)|Swift]]
|АС               = {{Просты сьпіс|
* [[Linux]], [[macOS]]; [[Windows]] 10+
* [[WebAssembly]]
* [[FreeBSD]], [[iOS]]
}}
|ліцэнзія         = [[Python Software Foundation License]]
|сайт             = [https://www.python.org/ python.org]
}}
'''Python''' ({{Мова-бел|Па́йтан}}) — [[Высокаўзроўневая мова праграмаваньня|высокаўзроўневая]] [[мова праграмаваньня агульнага прызначэньня]]<ref>{{Артыкул|загаловак=Праграмаванне ПЛІС з дапамогай высокаўзроўневай мовы праграмавання|аўтар=Кажамякін І. Р.|выданьне=Исследования и разработки в области машиностроения, энергетики и управления. Материалы XXI Международной научно-технической конференции студентов, аспирантов и молодых ученых. В 2-х частях. Часть 2|адказны=Под общей редакцией А. А. Бойко|месца=Гомель|год=2021|старонкі=48-51|спасылка=https://www.elibrary.ru/item.asp?id=48379314}}</ref>, якая робіць асаблівы ўпор на чытэльнасьці коду з пашыраным выкарыстаньнем водступаў.

Python падтрымлівае [[Сыстэма тыпаў#Дынамічная праверка тыпаў і інфармацыя пра тыпы падчас выкананьня|дынамічную тыпізацыю]] і [[Зборка сьмецьця (праграмаваньне)|зьбіраньне сьмецьця]]. Падтрымлівае некалькі [[Парадыгма праграмаваньня|парадыгмаў праграмаваньня]], у тым ліку [[структурнае праграмаваньне]] (у прыватнасьці [[Працэдурнае праграмаваньне|працэдурнае]]), [[Аб’ектна-арыентаванае праграмаваньне|аб’ектна-арыентаванае]] і [[функцыянальнае праграмаваньне]]. Як мова зь вялікай колькасьцю [[Стандартная бібліятэка|стандартных бібліятэк]] часам называецца «мовай з батарэйкамі ў камплекце».

Першая вэрсія — Python&nbsp;0.9.0 — выйшла ў 1991 року. У 2000 выйшаў Python&nbsp;2.0, у 2008 — значна пераробленая Python&nbsp;3.0, нават ня цалкам [[Адваротная сумяшчальнасьць|адваротна сумяшчальная]] з ранейшымі вэрсіямі.

Мова Python можа выкарыстоўвацца ў вэб-праграмаваньні<ref>{{Артыкул|аўтар=Барковіч, А. А.|загаловак=Прыкладная лінгвістыка: «прынцып Элізы» і сінкрэтызм|выданьне=Весці БДПУ. Серыя 1|год=2015|нумар=1|старонкі=58-62|спасылка=https://bspu.by/admin-panel/vendor/kcfinder/upload/files/Vesti%20BDPU/vesti_1_15_ser_1.pdf}}</ref>, для альгарытмаў пасымбальнага параўнаньня тэкставых радкоў<ref>{{Артыкул|загаловак=Практычныя аспекты стварэння паралельнага беларуска-рускага корпуса даных|аўтар=Пракапенка Ц.|год=2021|старонкі=327-332|выданьне=Лингвистика, лингводидактика, лингвокультурология: актуальные вопросы и перспективы развития. Материалы V Международной научно-практической конференции|месца=Минск|год=2021|выдавецтва=БГУ|isbn=978-985-8110-85-6}}</ref>, для напісаньня праектаў машыннага навучаньня<ref>{{Артыкул|загаловак=Асаблівасці выкарыстання канвалюцыйных нейронавых сетак для распазнання і класіфікацыі выяў водарасцей|аўтар=Бальцэвіч П. Г., Шавялёва А. А.|год=2022|старонкі=22-25|выданьне=Компьютерные технологии и анализ данных (CTDA'2022). Материалы III Международной научно-практической конференции|месца=Минск|выдавецтва=ГУО «Республиканский институт высшей школы»|isbn=978-985-586-561-3}}</ref>, апрацоўкі тэксту для трансьлітарацыі лацінкі ў кірыліцу<ref>{{Артыкул|загаловак=Транслітарацыя зборніка народных песень Яна Чачота|аўтар=Падгайскі А. А.|выданьне=Материалы 60-й юбилейной научной конференции аспирантов, магистрантов и студентов|месца=Минск|год=2024|старонкі=173-176|isbn=978-985-543-770-4}}</ref>.

== Мінуўшчына ==
Python вынайшаў [[Гўіда ван Росум]] напрыканцы 1980-х рокаў як пераемніцу мовы праграмаваньня [[ABC (мова праграмаваньня)|ABC]], здольную [[Апрацоўка выключэньняў|апрацоўваць выключэньні]] і ўзаемадзеяць з апэрацыйнай сыстэмай [[Amoeba (апэрацыйная сыстэма)|Amoeba]]. Да 2018 року ван Росум самастойна кіраваў праектам, а пасьля ягонага адыходу ад распрацоўкі супольнасьць распрацоўнікаў надала яму тытул «дабрачыннага пажыцьцёвага дыктатара». З 2019 року ў кіраўніцтва праекту ўваходзяць пяць выбарных сябраў.

16 кастрычніка 2000 року выпушчаны Python 2.0, які займеў такія новыя магчымасьці, як генэрацыя сьпісаў, зьбіраньне сьмецьця з выяўленьнем цыкляў, падлік спасылак і падтрымка [[Юнікод]]у. 3 сьнежня 2008 выйшла вэрсія Python&nbsp;3.0, большасьць новаўвядзеньняў якой былі дададзеныя і ў Python&nbsp;2.6.x ды 2.7.x. Усе вэрсіі Python&nbsp;3 пастаўляюцца з утылітай <code>2to3</code>, якая аўтаматычна перакладае код Python&nbsp;2 у Python&nbsp;3.

Апошняя вэрсія Python 2.7 выйшла ў 2020 року; адгэтуль абнаўляецца толькі Python&nbsp;3.8 і пазьнейшыя. У кожную вэрсію мовы ад 3.5 стала дадаюць нейкія новаўвядзеньні. У 3.11 паскорылі выкананьне праграмаў і палепшылі паведамленьні пра памылкі.

== Характарыстыкі ==
Python адносіцца да моваў праграмаваньня з рознымі парадыгмамі. Цалкам падтрымліваюцца [[Аб’ектна-арыентаванае праграмаваньне|аб’ектна-арыентаванае]] і [[структурнае праграмаваньне]], збольшага падтрымліваюцца [[Функцыянальнае праграмаваньне|функцыянальнае]] і [[аспэктна-арыентаванае праграмаваньне]] (улучна з [[мэтапраграмаваньне]]м і [[мэтааб’ект]]амі). З дапамогай пашырэньняў падтрымліваюцца яшчэ некалькі парадыгмаў, у тым ліку [[праграмаваньне паводле кантракту]] і [[лягічнае праграмаваньне]].

Python выкарыстоўвае [[Сыстэма тыпаў#Дынамічная праверка тыпаў і інфармацыя пра тыпы падчас выкананьня|дынамічную тыпізацыю]] і спалучэньне [[Падлік спасылак|падліку спасылак]] з вызначэньнем цыкляў зборніку сьмецьця для [[Кіраваньне памяцьцю|кіраваньня памяцьцю]]. Для прывязкі назваў мэтадаў і зьменных у часе выкананьня праграмы выкарыстоўваецца дынамічнае вырашэньне назваў ({{Не перакладзена|позьняе зьвязваньне||d|Q6495369}}).

Часткова падтрымліваецца функцыянальнае праграмаваньне ў традыцыі [[Lisp|Ліспу]]. Існуюць функцыі {{Коды|filter|map|reduce|разьдзяляльнік = і}}; [[сьпісавае ўключэньне]], {{Не перакладзена|Асацыятыўны масіў|слоўнікі|d|Q80585}}, мноствы і генэратарныя выразы. Стандартная бібліятэка мае два модулі ({{Коды|itertools|functools|разьдзяляльнік = і}}), якія ўвасабляюць функцыянальныя інструмэнты, узятыя з [[Haskell]] ды [[Standard ML]].

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Афіцыйная бачына}}

{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Клясавыя мовы праграмаваньня]]
[[Катэгорыя:мовы канкурэнтнага праграмаваньня]]
[[Катэгорыя:Кросплятформавыя вольныя праграмы]]
[[Катэгорыя:Нідэрляндзкія вынаходніцтвы]]
[[Катэгорыя:Мовы з дынамічнай тыпізацыяй]]
[[Катэгорыя:Адукацыйныя мовы праграмаваньня]]
[[Катэгорыя:Высокаўзроўневыя мовы праграмаваньня]]
[[Катэгорыя:Шматпарадыгмавыя мовы праграмаваньня]]
[[Катэгорыя:Аб’ектна-арыентаваныя мовы праграмаваньня]]
[[Катэгорыя:Мовы праграмаваньня, створаныя ў 1991 годзе]]
[[Катэгорыя:Скрыптовыя мовы]]
[[Катэгорыя:Тэкстава-арыентаваныя мовы праграмаваньня]]