Wys bron van HTML

[[Lêer:HTML.svg|duimnael|Voorbeeld van HTML.]]

'''Hypertext Markup Language''' ('''HTML''') (Afrikaans:hiperteksmarkeertaal) is 'n taal wat die uitleg van dokumente spesifiseer.  HTML word veral vir die vertoon van [[webwerf|webblaaie]] op die [[Wêreldwye Web]] gebruik.

== Inleiding ==
In sy mees basiese vorm word HTML gebruik om tekste in te deel in paragrawe, opskrifte en aan te dui watter teks benadruk moet word (deur van vet letters, skuinsdruk of onderstreping gebruik te maak).  'n Belangrike onderdeel van HTML is dat dit [[hiperteks]] moontlik maak, waar daar in 'n dokument verwysings na ander dokumente ingebou kan word.  So 'n verwysing word dan 'n [[skakel]] (Engels – hyperlink) genoem.  HTML maak dit ook moontlik om beeldmateriaal en ander multimedia in 'n dokument op te neem.

Die formaat van teks asook die struktuur van die dokument word aangedui deur middel van opmerktekens of etikette (Engels – ''tags''). HTML word meestal met 'n [[webblaaier]] besigtig.  'n Webblaaier is 'n program wat die HTML-dokumente aanvra, die etikette interpreteer en dan 'n geformatteerde dokument aan die gebruiker vertoon.

Met die verloop van jare het die verskillende aantal [[Lys van HTML-etikette|opmerktekens]] (''tags'') wat in HTML gebruik is, baie uitgebrei.  Om interpretasie probleme te voorkom het die [[World Wide Web Consortium]] (W3C) 'n standaard daargestel om te bepaal watter opmerktekens geldig is en hoe hulle geïnterpreteer moet word.  Die standaard is al verskeie kere op datum gebring om vir nuwe ontwikkelings voorsiening te maak.  Die nuutste aanvaarde standaard HTML 4.01, dateer uit Desember 1999.

HTML as opmerktaal het geblyk onvoldoende te wees om in die behoeftes van akkurate weergewing van dokumente en om interaktiwiteit te voorsien.  Dit het dan aanleiding gegee tot aanvullende standaarde om die gebreke aan te spreek, onder andere [[Cascading Style Sheets]] (wat veral bemoeid is om akkurate en konsekwente formatering van dokumente te verseker) en [[Javascript]] (wat daarop gemik is om interaktiwiteit van dokumente te verhoog).

Die mededinging tussen die skeppers van webblaaiers het 'n belangrike rol gespeel in die ontwikkeling van HTML.  Die skeppers van webblaaiers het op eie houtjie nuwe etikette ontwikkel wat dikwels dan nie deur ander webblaaiers gelees en geïnterpreteer kon word nie en verder het elkeen ook hulle eie interpretasies gehad van stylesheets (opmerktekens wat oorhoofse uitleg bepaal) asook van die javascript.  Sommige van hierdie HTML-etikette is later in die standaard opgeneem maar ander is egter nie opgeneem nie.  Tot op hede is daar nog steeds verskille te vinde in hoe moderne blaaiers dieselfde dokumente vertoon.

Daar bestaan enkele variasies wat verwant is aan HTML:
* [[CHTML]], 'n beperkte vorm van HTML, wat ontwikkel is vir gebruik op PDA's en selfone.
* [[Dynamic HTML]] of DHTML.  Dit is nie 'n amptelike spesifikasie nie, maar 'n ''bemarkingsterm'' vir HTML wat gebruik is met die vrystelling van weergawe 4 blaaiers.  Die term dui die kombinasie van [[Javascript]] en HTML aan, wat dit moontlik maak dat die inhoud gewysig kan word deur die gebruiker se aksies.
* [[Wireless Markup Language|WML]] (Wireless Markup Language), wat ontwikkel is vir toestelle wat [[Wireless Application Protocol|WAP]] kan gebruik.
* [[XHTML]], word allerweë as die opvolger van HTML beskou (al word beide standaarde nog in parallel deur die W3C onderhou).

== Geskiedenis van HTML ==
Die geskiedenis van HTML het in die eerste jare hand aan hand gegaan met die ontwikkeling van die eerste webblaaiers.  Die belangrikste hiervan was die mededingende blaaiers van Netscape en Microsoft (sien ook [[blaaieroorlog]]).  Met die vrystelling van elke nuwe blaaier weergawe is HTML uitgebrei of aangepas.  Die W3C het probeer om standaarde vas te stel maar die standaard het nie altyd tred gehou met ontwikkelinge nie en was dikwels verouderd.

HTML is in [[1991]] uitgedink deur [[Tim Berners-Lee]] met die doel om wetenskaplike dokumente van [[CERN]] in [[Genève]] makliker toeganklik te maak.  Hy ontwikkel dan ook die eerste webblaaier wat hy ''WorldWideWeb'' noem.  In 1993 word die webblaaier [[Mosaic]] deur die [[NCSA]] ontwikkel, wat vir die eerste keer ook grafiese elemente kon ondersteun.  Dit dien dan ook as basis vir die ontstaan van [[Netscape Navigator]] in 1994.  Met die koms van hierdie twee webblaaiers het die gewildheid van die wêreldwye web met rasse skrede toegeneem.  Beide blaaiers het elemente bygedra tot die oorspronklike HTML.  Kort daarna het Microsoft tot die stryd toegetree met hulle eie webblaaier.

Die eerste amptelike HTML-spesifikasie van die W3C was ''HTML 2.0'' en is in September van 1995 aanvaar.  Vroeër het hulle gewerk aan die uitbreiding van die oorspronklike standaard onder die naam ''HTML+'' (wat in November 1993 gepubliseer is).  Al voor die amptelike vrystelling van HTML 2.0 is daar al gewerk aan die volgende spesifikasie (HTML 3.0).  Hierdie spesifikasie is gevolg deur die vrystelling van Netscape weergawe 3 en is die konsepvoorstel reeds in September van 1995 vrygestel.  Die werk is voortgesit met die vrystelling van HTML-weergawe 3.2 wat ook onder die naam "Wilbur" bekend gestaan het.  Wilbur is in Januarie van 1997 amptelik aanvaar.  In Desember van 1997 word die HTML 4.0 spesifikasie amptelik aanvaar, waarna HTML 4.01 (Desember 1999) na enkele klein regstellings aanvaar word.

Die HTML 4.01 spesifikasie is bedoel om die laaste HTML-spesifikasie te wees.  Verdere ontwikkeling van die standaard vind plaas as [[XHTML]] en met die ontwikkeling van stylesheets en javascript.  Die verskillende spesifikasies ondersteun grotendeels die ouer weergawes en kan moderne blaaiers dus ook nog ouer dokument goed weergee.  'n Aantal etikette wat deur indiwiduele skeppers van webblaaiers bedink is, is egter nooit in die spesifikasies opgeneem nie en word ook nie deur alle moderne blaaiers ondersteun nie.

== Genereer van HTML-dokumente ==
'n HTML dokument kan as 'n alleenstaande dokument gestoor word op 'n stoormedium.  Sulke dokumente dra gewoonlik die ''.htm'' of ''.html'' uitbreiding.  Op die Wêreldwye Web word (tydelike) HTML dokumente dikwels op versoek van 'n blaaier gegenereer met behulp van [[bedienerkant skrip]]te of met [[Common Gateway Interface|CGI]].  Sulke bladsye het dikwels 'n [[URL]] waarvan die uitbreiding verskil met die van HTML dokumente, byvoorbeeld ''.asp'' vir [[Active Server Pages]] en ''.php'' vir dokumente wat geskep is met [[PHP]].

(X)HTML kan ook geskep word deur die ''transformasie'' van [[XML]] en [[Exstensible Stylesheet Language|XSL]], waar die inhoudelike gegewens in die XML-dokument staan en die vormgewende (struktuur) inligting in die XSL-dokument opgeneem is.  Die blaaiers van [[Mozilla]] en [[Microsoft Internet Explorer|Microsoft]] is in staat om hierdie transformasies uit te voer.  Ander blaaiers ondersteun dit nie.  Die transformasie kan egter ook deur die [[webbediener]] uitgevoer word.

== Die samestelling van 'n HTML-dokument ==
Tegnies beskou is HTML 'n formele [[opmerktaal]], wat op [[SGML]] gebaseer is.  [[XML]] is ook 'n onderdeel van SGML.  XHTML bevat eienskappe van XML sowel as HTML.  'n [[Dokument Soort Definisie|DOCTYPE]] verklaring aan die begin van die dokument gee inligting rondom volgens watter HTML spesifikasie die dokument geïnterpreteer moet word.  Moderne webblaaiers kan HTML dokumente op twee wyses weergee: die [[Standard compliance mode]] wat gebruik word vir dokumente wat aan streng HTML spesifikasies voldoen en die [[Quirksmode]] wat vir ouer spesifikasies gebruik word.  Die keuse word gemaak na aanleiding van die DOCTYPE verklaring.

'n Dokument met korrekte HTML bevat buiten hierdie verklaring uit 'n ''html'' etiket, wat onderverdeel word met 'n ''header'' asook 'n ''body'' of 'n ''frameset'' etiket.  Die ''header'' bevat inligting oor die dokument soos die titel en watter stylesheets, skripte en [[metatag]]s gebruik word.  Die ''body'' bevat inligting wat in die dokument sigbaar sal wees.  Deur van die ''frameset'' etiket gebruik te maak word ander HTML-dokumente in raampies op die skerm vertoon.

HTML het gegroei vanaf 'n opgemerkte teks met prentjies tot 'n [[Objekgeoriënteerde programmering|objekgeoriënteerde]] benadering tot die saamstel van 'n dokument.  Ook hiervoor het die W3C 'n standaard ontwikkel: die ''[[Document Object Model]]'', (afgekort tot DOM).  Die DOM maak dit moontlik om met behulp van skripte die elemente van 'n dokument afsonderlik te benader en aan te pas, ook kan nuwe elemente dinamies toegevoeg of bestaande elemente verwyder word.

== Verklaar 'n bladsy as Afrikaans ==
'n HTML bladsy kan verklaar word as [[Afrikaans]] (of enige ander taal) deur die volgende lyn in die [[bronkode]] te wysig:

 <html xmlns="<nowiki>http://www.w3.org/1999/xhtml</nowiki>" '''xml:lang="af"''' '''lang="af"''' … >

As voorbeeld, kyk gerus na die bronkode van hierdie bladsy.

Indien dit nie gedoen word nie sal [[soekenjin]]s nie die bladsy as Afrikaans kan identifiseer nie. Die bladsy kan dan moontlik as Engels of Nederlands geïndekseer word.

Net sekere paragrawe kan ook as Afrikaans gemerk word. Hier is 'n voorbeeld:

 <nowiki><p lang="af">Die paragraaf is in Afrikaans</p></nowiki>
 <nowiki><p lang="nl">Dutch pagina</p></nowiki>
 <nowiki><p lang="en">This paragraph is in English</p></nowiki>

== Sien ook ==
* [[Lys van HTML-etikette]]
* [[Lys van HTML-kleure]]

== Verwysings ==
* [[:nl:HTML|Ooreenstemmende artikel in die Nederlandstalige Wikipedia]]

== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie}}
* [http://www.w3.org/History/19921103-hypertext/hypertext/WWW/MarkUp/MarkUp.html Beskrywing van die HTML-formaat voor 1992 deur die W3C] {{en}}
*[https://convert-tool.com/conversion/html-encode Encode HTML] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210115032150/https://convert-tool.com/conversion/html-encode |date=15 Januarie 2021 }} (en)
* [http://www.w3.org/MarkUp/HTMLPlus/htmlplus_1.html HTML+ spesifikasie deur die W3C] {{en}}
* [http://www.w3.org/MarkUp/htmlplus_paper/htmlplus.html Beskrywing van die HTML+ formaat deur die W3C] {{en}}
* [http://www.ietf.org/rfc/rfc1866.txt Die HTML 2.0-spesifikasie], Kommentaar versoek nr. 1866 {{en}}
* [http://www.w3.org/MarkUp/html3/CoverPage.html Ontwerp van HTML 3.0] {{en}}
* [http://www.w3.org/MarkUp/Wilbur/ Die HTML 3.2-spesifikasie], genaamd  "Wilbur" {{en}}
* [http://www.w3.org/TR/html401/ Die HTML 4.01-spesifikasie] {{en}}
* [http://talkera.org.cp-in-1.webhostbox.net/wp/?p=85 HTML cheatsheet] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140407072715/http://talkera.org.cp-in-1.webhostbox.net/wp/?p=85 |date= 7 April 2014 }} {{en}}

{{Normdata}}

[[Kategorie:Markeertale]]
[[Kategorie:Standaarde]]