Wikipedia:Sandbox
 | Welcome to this sandbox page, a space to experiment with editing.
You can either edit the source code ("Edit source" tab above) or use VisualEditor (here). Click the "Publish changes" button when finished. You can click "Show preview" to see a preview of your edits, or "Show changes" to see what you have changed. Anyone can edit this page and it is automatically cleared regularly (anything you write will not remain indefinitely). Click here to reset the sandbox. You can use your personal sandbox, instead, or using the "Sandbox" link in the top right.Creating an account gives you access to a personal sandbox, among other benefits. Please do not place copyrighted, offensive, illegal or libelous content in the sandboxes. For more info about sandboxes, see Wikipedia:About the sandbox and Help:My sandbox. New to Wikipedia? See the contributing to Wikipedia page or our tutorial. Questions? Try the Teahouse! |
.png?lang=en){kind=link}
mini|250px|E Täller Älplermagrone mit Öpfelmues Älplermagrone isch de Name vomene Gricht us de Schwiizer Alpe. Es wird us Teigware, Härdöpfel, Nidle, Chäs und Zwible gmacht. De Name setzt sich zäme us Älpler als Bezeichnig für Sänne und Magrone, emene Lehnwort vom italiänische Wort maccheroni.
Gschicht
Älplermagrone wärdid hüt als traditionälls Schwiizer Sännegricht aagluegt. Tatsächlich sind Teigware aber erscht id Zentralalpe cho, wo de Gotthardtunnel buut worden isch und wo di italiänische Arbeiter ihri Pasta mitbrunge hend. I de Schwiiz hed mer für d Härschtellig vo de Teigware iiheimischi Eier dezuegnuu. Das nüüe Nahrigsmittel isch bsunders bi de Sänne schnäll beliebt worde, will s haltbar gsi isch und im Verhältnis zum Nährwärt sehr liechtgwichtig – beides unschätzbari Vorteil inere Zyt, wo alli Nahrigsmittel usser Milch und Chäs no mit em Räf uf d Alp hend müesse transportiert wärde. D «Magrone» sind mit billige iiheimische Härdöpfel gschtreckt und mit Zwible gwürzt worde. Zäme mit de Milchprodukt Nidle und Chäs hed das es währschafts Gricht gäh, wo im Chessel über em offnige Füür eifach härzschtelle gsi isch und au bi de schwäre Arbet uf de Alp guet gsättiget hed.
Härschtellig
Älplermagrone wärdid bis hüt mit Eierteigware härgschtellt. Dezue nimmt mer ehner churzi Forme, wiä z. B. Penne oder italiänischi Maccheroni. D Teigware wärdid zäme mit gwürflete Härdöpfel gchochet, wobii Teigware und Härdöpfel under Berücksichtigung vo irere underschidliche Chochzyt nachenand i Topf ine ggäh wärdid. D Flüssigkeitsmängi wird so bemässe, as si ufgsoge isch, wenn d Härdöpfel und d Teigware weich sind. Nächhär wird d Nidle bigfüegt und grob grafflete Chäs (vorzugswys Sbrinz) drunderzoge. Me laht die Mischig es paar Minute la ziähe, bis de Chäs gschmulze isch. S fertigi Gricht wird mit gröschtete Zwible beschtreut. Di traditionälli Bylag dezue isch Öpfelmues.
Das Gricht hed regionali Abwandlige: In es paar Gägende wärdid Schinkeschtreife oder gröschteti Schpäckwürfel dezueggäh. Im Kanton Uri wärdid d Härdöpfel wägglah.
Verbreitig
Wil d Älplermagrone es Gricht sind, wo eifach gchochet wärde cha und wo guet sättiged, gfindt me si no vil uf em Schpiisplan vo de Pfadi oder vom Schwiizer Militär. Älplermagrone wärdid au gärn i Bärghüttene und i Restaurants mit Huusmaaschoscht serviärt. Wil si hüt au als Fertiggricht im Gaschtronomiigrosshandel erhältlich sind, sind si im Gaschtgwärb teilwys nümme huusgmacht.
Es git es ähnlichs Gricht au z Nordamerika und z Grossbritannie. Det heissts Macaroni and cheese.
Weblink
