Maredudd ap Rhys
Bardd o Bowys oedd Maredudd ap Rhys (bl. tua 1450/60 - 1483). Roedd yn frodor o ardal Mathrafal ym Maldwyn. Gŵr o dras parchus oedd y bardd, yn perthyn i'r un llinach â Dafydd ab Edmwnd, un o feirdd mawr y ganrif. Ymddengys nad oes sail i'r traddodiad ei fod yn athro barddol i Ddafydd.
Priododd Angharad ferch Madog o Gristionydd a chawsont ddau blentyn, mab o'r enw Siôn a merch.
Cedwir tua deugain o gywyddau Maredudd mewn llawysgrifau. Mae'r rhain yn cynnwys cywyddau brud, cerddi gofyn a diolch a cherddi mawl i uchelwyr lleol.
Mewn un o'i gerddi ceir cyfeiriad at draddodiad fod Madog ab Owain Gwynedd, yr honnid yn nes ymlaen ei fod wedi darganfod yr Amerig ar ddiwedd y 12fed ganrif, wedi hwylio i'r moroedd. Mae'r cywydd yn diolch i uchelwr lleol ar ran un o noddwyr Maredudd am roi rhwyd pysgota iddo. Dyma'r ddau gwpled sy'n cyfeirio at Fadog:
- Madog wych, mwyedig wedd,
- Iawn genau Owain Gwynedd,
- Ni fynnai dir, f'enaid oedd,
- Na da mawr ond y moroedd.[1]
Cyfeiriadau
- ↑ Gwaith Maredudd ap Rhys a'i gyfoedion, cerdd 8.43-6.
Llyfryddiaeth
- Enid Roberts (gol.), Gwaith Maredudd ap Rhys a'i gyfoedion (Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd, Aberystwyth, 2003).
