Бэта-часціца
Бэта-часціца (β-часціца) — зараджаная часьціца (электрон ці пазытрон), выпускаемая ў выніку бэта-распаду . Паток бэта-часціц называецца бэта-промнямі ці бэта-выпраменьваннем.
Адмоўна зараджаныя бэта-часціцы зьяўляюцца электронамі (β−), станоўча зараджаныя — пазытронамі (β+).
Бэта-промні трэба адрозьніваць ад другасных і трацічных электронаў, якія ўтвараюцца ў выніку іанізацыі паветра — гэтак званыя дельта-промні і эпсілон-промні.
Уласцівасці
Энергіі бэта-часьціц размеркаваны бесперапынна ад нуля да некаторай максімальнай энергіі, якая залежыць ад ізатопа, якому пагражае распад; гэтая максімальная энэргія ляжыць у дыяпазоне ад 2,5 кэВ (для рэнію-187) да дзесяткаў МэВ (для кароткачасовых ядзер, далёкіх ад лініі бэта-стабільнасці).
Бэта-промні пад дзеяннем электрычнага і магнітных палёў адхіляюцца ад прамалінейнага накіравання. Хуткасць часціц у бэта-промнях близка да хуткасці святла. Бэта-промні здольны іянізаваць газы, выклікаць хімічныя рэакціі, люмінесцэнцыю, ўплываць на фотапласцінкі.
Радыеактыўнасць
Значныя дозы знешняй бэта-выпраменьванні могуць выклікаць прамянёвыя апёкі скуры і прывесці к прамянёвай хваробе. Яшчэ больш небяспечна ўнутранае апраменьванне ад бэта-актыўных радыенуклідаў, якіх папалі ўнутр арганізма. Бэта-выпраменьванне мае значна меншую пранікальную здольнасць, чым гама-выпраменьванне (аднак на парадак вялікую, чым альфа-выпраменьванне). Пласт любога рэчыва з павярхоўнай тугасцю парадку 1 г/см2 (напрыклад, некалькі міліметраў алюмінію ці некалькі метраў паветра) практычна поўнасцю паглынае бэта-часціцы з энергіяй наўкола 1 МэВ.