Прагляд крыніцы для Android

{{пра|мабільны тэлефон ад Google|Nexus One}}
{{Апэрацыйная сыстэма
|назва             = Android
|лёга              = [[Файл:Android 2023 3D logo and wordmark.svg|200пкс]]
|здымак            = [[Файл:Android 10 screenshot.png|200пкс]]
|подпіс            = Галоўны экран Android 10
|распрацоўнік      = [[Гугл]] (г. [[Маўнтын-Вію]], [[Штат ЗША|штат]] [[Каліфорнія]], [[ЗША]])
|сямейства         = [[Лінукс]]
|выпуск            = {{Дата пачатку|20|9|2008|1}}
|скасаваная        = 
|стабільная_вэрсія = 
|стабільная_дата   = 
|тэставая_вэрсія   = 
|тэставая_дата     = 
|ядро              = [[Маналітнае ядро|Маналітнае]] ([[Ядро Лінукс]])
|паўплываў         = 
|мовы              = беларуская і звыш 100 іншых
|інтэрфэйс         = [[Графічны інтэрфэйс карыстальніка|Графічны]]
|ліцэнзія          = [[Ліцэнзія Апачы]] 2.0,<br />GPL 2.0 (для ядра Linux)
|сайт              = [http://www.android.com www.android.com]
}}
[[Файл:Android 4.0.png|значак|250пкс|Android 4.0 ([[Galaxy Nexus]])]]
[[Файл:Android Foldable Phones.jpg|значак|250пкс|[[Samsung Galaxy]]]]
'''Android''' ({{Мова-бел|Андро́ід}}) — [[апэрацыйная сыстэма]], пабудаваная на ядры [[Linux]]. Першапачаткова была разробленая кампаніяй Android Inc., але пазьней купленая [[Google Inc.]] Сыстэма дазваляе распрацоўшчыкам рабіць праграмы, напісаныя на [[Java]], кіруючы прыладай-гостэрам праз адмысловыя ўбудаваныя бібліятэкі.<ref name="libs">[https://web.archive.org/web/20131228080028/http://news.cnet.com/8301-13580_3-9815495-39.html Google’s Android parts ways with Java industry group] // ''CNET News'' {{ref-en}}</ref>. З 2017 году «Андроід 7» займеў перадусталяваны беларускамоўны інтэрфэйс.

Першая дыстрыбуцыя Android была апублікаваная 5 лістапада 2007 году адначасова з утварэньнем [[Open Handset Alliance]], кансорцыюму 52<ref name="oha_m">[http://www.openhandsetalliance.com/oha_members.html OHA Members] {{ref-en}}</ref> вытворцаў [[апаратнае забесьпячэньне|апаратнага]] і [[праграмнае забесьпячэньне|праграмнага забесьпячэньня]], кампаніяў [[Суваязь (тэхніка)|тэлеком]]-сэктару, які абвясьціў сваёй мэтай удасканаліць адкрытыя стандарты для [[мабільная прылада|мабільных прыладаў]]. Большасьць коду Android распаўсюджваецца [[Google]] на ўмовах [[Вольная праграмная ліцэнзія|вольнае]] [[Ліцэнзія Апачы|ліцэнзіі Апачы]] з [[Ліцэнзія адкрытага ПЗ|адкрытым выточным кодам]].

== Гісторыя ==

З 2012 году існаваў саматужны пераклад інтэрфэйса на беларускую<ref>{{Спасылка|аўтар =Алесь Булойчык| дата публікацыі = 17 сакавіка 2012| url =https://play.google.com/store/apps/details?id=org.alex73.android.bel| загаловак =Андроід па-беларуску| назва праекту =Гульня| выдавец =[[Гугл]]| дата = 29 траўня 2012}}</ref>. Да красавіка 2014 году беларускі пераклад інтэрфэйсу, які пачаў праграміст [[Алесь Булойчык]], загрузілі звыш 1000 чалавек. Для яго ўсталёўкі патрабаваліся правы рут-карыстальніка<ref>{{Артыкул|аўтар=Яраслаў Лыскавец.|загаловак=Навошта праграмісту «Ў»|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20140409/1397076392-navoshta-pragramistu-u|выданьне=[[Чырвоная зьмена]]|год=10 красавіка 2014|нумар=7 (15742)|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2014/04/10kras-7.indd_.pdf 3]}}</ref>. З 2017 году «Андроід 7» займеў перадусталяваны беларускамоўны інтэрфэйс.

=== Набыцьцё Google ===
У ліпені 2005 году [[Google]] набыла невялікі стартап Android, Inc., разьмешчаны ў [[Пала-Альта (Каліфорнія)|Пала-Альта, Каліфорнія]] (ЗША)<ref name="g_acq">[http://www.businessweek.com/stories/2005-08-16/google-buys-android-for-its-mobile-arsenal Google Buys Android for Its Mobile Arsenal], ''[[BusinessWeek]]'' {{ref-en}}</ref> Сузаснавальнікі Android перайшлі на працу ў Google, сярод іх былі [[Эндзі Рубін]] (сузаснавальнік [[Danger]])<ref>[http://www.nytimes.com/2007/11/04/technology/04google.html?_r=3&hp=&pagewanted=all I, Robot: The Man Behind the Google Phone], ''[[The New York Times]]'' {{ref-en}}</ref> і [[Рыч Майнэр]] (сузаснавальнік Wildfire Communications, Inc.)<ref>{{Спасылка|url=http://www.boston.com/business/technology/articles/2007/09/02/introducing_the_google_phone/|загаловак= Introducing the Google Phone|выдавец=[[The Boston Globe]]|мова=en|копія=https://web.archive.org/web/20131022200915/http://www.boston.com/business/technology/articles/2007/09/02/introducing_the_google_phone/}}</ref>. У той час было вядома няшмат пра распрацоўкі Android, Inc., акрамя таго, што гэта было праграмнае забесьпячэньне для мабільных тэлефонаў.<ref name="g_acq" /> Гэта стала падставай для зьяўленьня чутак пра жаданьне Google заняць месца на рынку [[мабільны тэлефон|мабільных тэлефонаў]].

=== Open Handset Alliance ===
{{Асноўны артыкул|Open Handset Alliance}}
5 лістапада 2007 году быў заснаваны кансорцыюм з мэтай распрацоўкі [[адкрыты стандарт|адкрытых стандартаў]] у галіне мабільнай тэлефаніі, у які першапачаткова ўвайшлі [[Texas Instruments]], [[Broadcom Corporation]], [[Google]], [[HTC]], «[[Інтэл]]», [[LG]], [[Marvell Technology Group]], [[Motorola]], [[Nvidia]], [[Qualcomm]], «[[Самсунг Электроніка|Электроніка Самсунг]]», [[Sprint Nextel]] і [[T-Mobile]].<ref name="oha_unveil">[http://www.openhandsetalliance.com/press_110507.html Industry Leaders Announce Open Platform for Mobile Devices] (прэс-рэліз) {{ref-en}}</ref> Разам з аб’яўленьнем пра заснаваньне OHA было аб’яўлена і пра першы прадукт — Android — мабільную плятформу на аснове [[Linux (ядро)|Linux]] галіны 2.6.<ref name="oha_unveil" />

9 сьнежня 2008 году было аб’яўлена пра далучэньне 14 новых чальцоў да праекту Android, у складзе якіх былі [[PacketVideo]], [[ARM Holdings]], [[Atheros Communications]], [[Asustek|Asustek Computer Inc]], [[Garmin|Garmin Ltd]], [[Softbank]], «[[Мабільная сувязь Соні|Соні-Эрыксан]]» , [[Toshiba|Toshiba Corp]] і [[Vodafone|Vodafone Group Plc]].<ref>[http://www.reuters.com/article/idUSN0928595620081210 More mobile phone makers back Google’s Android], ''[[Reuters]]'' {{ref-en}}</ref><ref>[http://www.businessweek.com/the_thread/techbeat/archives/2008/12/googles_android_2.html Google’s Android Gains More Powerful Followers], ''[[BusinessWeek]]'' {{ref-en}}</ref>

=== Ліцэнзаваньне ===
21 кастрычніка 2008 году Android быў ліцэнзаваны вольнай ліцэнзіяй ПЗ з адкрытым крынічным кодам. Google выклала ў сьвет усе крынічныя коды (у тым ліку сеткавы стэк і стэк тэлефаніі)<ref>[http://www.eweek.com/c/a/Mobile-and-Wireless/Google-Open-Sources-Android-on-Eve-of-G1-Launch/ Google Open-Sources Android on Eve of G1 Launch], ''eWeek.com'' {{ref-en}}</ref> пад ліцэнзіяй [[Apache License]].<ref>[https://web.archive.org/web/20120113155910/https://sites.google.com/a/android.com/opensource/posts/opensource Android is now available as open source], ''Android Open Source Project'' {{ref-en}}</ref>

Згодна ліцэнзіі Апачы вытворцы мабільных тэлефонаў могуць дадаваць прапрыетарныя бібліятэкі і дастасаваньні, не аддаючы іх супольнасьці.

== Апаратнае забесьпячэньне ==
{{Асноўны артыкул|Сьпіс прыладаў з Android}}
Першым [[Мабільны тэлефон|тэлефонам]] з Android у якасьці апэрацыйнае сыстэмы стаў [[T-Mobile G1]], які зьявіўся ў 2008 годзе.<ref name="htcdream">{{спасылка|url=http://www.htc.com/www/press.aspx?id=66338&lang=1033|загаловак=T-Mobile Unveils the T-Mobile G1 — the First Phone Powered by Android|выдавец=HTC|копія=http://web.archive.org/web/20090718072215/http://www.htc.com/www/press.aspx?id=66338&lang=1033|мова=en}}</ref>

== Крытыка ==
У лістападзе 2017 году нью-ёрскі бізнэс-сайт «Кварц» паведаміў, што перадусталяваная праграма «Сэрвісы Гугл Плэй» у фонавым рэжыме перасылала ў «Гугл» зьвесткі пра базавыя станцыі, якія выкарыстоўваліся для сотавай сувязі. У адказ «Гугл» патлумачыў, што цягам 11 месяцаў зьбіраў адрасы тых сотавых станцыяў, каб паскорыць дастаўку паведамленьняў. Прадстаўнікі «Гугла» цьвердзілі, што месцавызначэньне сотавых станцыяў аўтаматычна выдалялася, бо не сынхранізавалася на сэрвэры. Таксама ў «Гугле» паабяцалі скасаваць перасылку месцавызначэньня пры наступным абнаўленьні АС «Андроід»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Тэлефоны «Андроід» без дазволу адпраўляюць дадзеныя карыстальніка ў «Гугл»|спасылка=https://novychas.by/zamezza/telefony-android-bez-dazvolu-adprauljajuc-dadzenyj
|выдавец=Газэта «[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=23 лістапада 2017|дата доступу=24 сакавіка 2020}}</ref>.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.android.com Android.com]
* [http://www.google.com/phone/ Android devices]
* [https://play.google.com Google Play]

{{Гугл}}
{{Апэрацыйныя сыстэмы}}

[[Катэгорыя:Android| ]]
[[Катэгорыя:Гугл]]
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2008 годзе]]