Прагляд зыходнага тэксту старонкі Шэкспіраўскае пытанне

<imagemap>
Файл:ShakespeareCandidates1.jpg|thumb|Оксфард, Бэкан, Дэрбі і Марла (па гадзіннікавай стрэлцы з левага верхняга вугла, Шэкспір у цэнтры) прапануюцца на ролю сапраўднага аўтара канону.
poly 1 1 105 1 107 103 68 104 68 142 1 142 [[Эдуард дэ Вер, 17-ы граф Оксфард]]
poly 107 1 214 1 214 143 145 142 145 104 107 104 [[Фрэнсіс Бэкан]]
rect 68 106 144 177 [[Уільям Шэкспір]]
poly 1 144 67 144 67 178 106 179 106 291 1 290 [[Крыстафер Марла]]
poly 145 143 214 143 214 291 108 291 107 179 144 178 [[Уільям Стэнлі, 6-ы граф Дэрбі]]
</imagemap>

'''Шэкспі́раўскае пыта́нне''' — праблема аўтарства твораў, якія прыпісваюцца [[Уільям Шэкспір|Уільяму Шэкспіру]]. Назва паўстала па аналогіі з {{нп3|гамераўскае пытанне|гамераўскім пытаннем|en|Homeric Question}}.

Пра жыццё Шэкспіра мала што вядома, як і пра большасць іншых англійскіх драматургаў эпохі праўлення [[Лізавета I|Лізаветы I]], асабістым жыццём якіх сучаснікі не пераймаліся. Існуе пункт гледжання, так званае «''антыстратфардыянства''» або «''нестратфардыянства''», прыхільнікі якога адмаўляюць аўтарства вядомага з крыніц акцёра Шэкспіра са [[Стратфард-он-Эйван|Стратфарда]] і лічаць, што «''Уільям Шэкспір''» — гэта псеўданім, пад якім хавалася іншая асоба або група асоб (хутчэй за ўсё, з ведама рэальнага Шэкспіра са Стратфарда). Пры гэтым, улічваючы, што шэраг сучаснікаў прыпісваюць шэкспіраўскія творы менавіта Шэкспіру са Стратфарда, звычайна гэтыя версіі ўключаюць у сябе тую ці іншую [[тэорыя змовы|тэорыю змовы]].

Недвухсэнсоўнае адмаўленне традыцыйнага пункту гледжання вядома з [[1848]] года ([[Джозеф Колман Харт|Джозеф Харт]]), хоць шэраг аўтараў бачыць тыя ці іншыя намёкі на шэкспіраўскае пытанне і ў больш ранняй літаратуры (з [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]]). Разам з тым, сярод нестратфардыянцаў няма адзінства адносна таго, хто менавіта быў сапраўдным аўтарам (аўтарамі) шэкспіраўскіх твораў. Да цяперашняга часу колькасць кандыдатур, прапанаваных рознымі даследчыкамі пытання, складае каля 80.

«''Антыстратфардыянскі''» пункт гледжання на аўтарства Шэкспіра кансэнсусам акадэмічных навукоўцаў аспрэчваецца цалкам як супярэчны стандартам навуковага даследавання<ref name=Kathman>Kathman, David (2003), «The Question of Authorship», in Wells, Stanley; Orlin, Lena C., Shakespeare: an Oxford Guide, Oxford University Press, pp. 620—32, ISBN 978-0-19-924522-2</ref>, аднак ён атрымаў вялікую вядомасць у культуры і стымуляваў шэкспіразнаўства.

== Аргументы нестратфардыянцаў ==

Нестратфардыянцы часта карыстаюцца ў доказах тым фактам, што пра жыццё Шэкспіра вядома вельмі мала{{Sfn|Crinkley|1985|p=517}}. Таксама адсутнасць фактаў часам успрымаецца як указанне на спробу ўрадавых чыноўнікаў з дапамогай знішчэння гістарычных запісаў пра Шэкспіра схаваць яго сапраўдную асобу{{Sfn|Matus|1994|p=47}}. Напрыклад, адсутнасць запісаў аб наведванні стратфардскай школы разглядаецца як спроба схаваць той факт, што Шэкспір ніколі не вучыўся ў ёй{{Sfn|Matus|1994|p=32}}.

=== Акружэнне Шэкспіра ===
[[Файл:William Shakespeares birthplace, Stratford-upon-Avon 26l2007.jpg|thumb|left|alt=A two-story house with wattle and daub walls, a timber frame, and a steeply pitched roof.|Стратфард-на-Эйване, дом Джона Шэкспіра. Лічыцца месцам нараджэння Уільяма Шэкспіра.]]

Шэкспір быў народжаны, выхаваны і пахаваны ў [[Стратфард-на-Эйване|Стратфардзе-на-Эйване]], дзе таксама працягваў займацца гаспадаркай у перыяд сваёй лонданскай кар’еры. Рынкавы горад з насельніцтвам каля {{nobr|1 500 чалавек}}, які знаходзіцца ў {{nobr|160 кіламетрах}} на поўнач ад [[Лондан]]а, Стратфард быў цэнтрам забою і продажу авечак, а таксама дубленых шкур і гандлю шэрсцю. Нестратфардыянцы часта малююць горад як месца, пазбаўленае паняццяў аб культуры, у якім не было неабходных умоў для выхавання генія, і кажуць пра Шэкспіра як пра некультурнага і непісьменнага чалавека{{Sfn|Schoenbaum|1991|p=6}}{{Sfn|Wells|2003|p=28}}{{Sfn|Kathman|2003|p=625}}{{Sfn|Shapiro|2010|pp=116—117 (103)}}{{Sfn|Bevington|2005|p=9}}.

Джон Шэкспір, бацька Уільяма Шэкспіра, быў пальчатнікам і адным з членаў савета, які кіраваў горадам. Ён быў жанаты з Мэры Ардэн, дачкой мясцовага [[джэнтры]]. Пад вясельнай дамовай абодва паставілі крыжык, а іншых варыянтаў іх подпісаў не захавалася{{Sfn|Wells|2001|p=122}}. Гэты факт часта выкарыстоўваецца як доказ таго, што Шэкспір выхоўваўся ў непісьменнай сям’і. Таксама няма доказаў пісьменнасці дзвюх дачок Шэкспіра, за выключэннем двух подпісаў Сюзаны, якія, аднак, многія даследчыкі называюць хутчэй «''маляванымі''», чым напісанымі ўпэўненай рукой. Іншая дачка Уільяма Шэкспіра, Джудзіт, ставіла на афіцыйных дакументах крыжык{{Sfn|Schoenbaum|1987|p=295}}.

Нестратфардыянцы лічаць, што акружэнне Шэкспіра несумяшчальнае з зместам яго твораў, бо аўтар дэманструе ў іх сваё глыбокае знаёмства з палітыкай і культурай як Англіі, так і замежных краін, а таксама з арыстакратычнымі відамі спорту: паляваннем, {{нп3|сакалінае паляванне|сакаліным паляваннем|en|Falconry}}, {{нп3|Рэал-тэніс|тэнісам|sv|Real tennis}} і {{нп3|гульня ў боўлз|гульнёй у боўлз|sv|Bowls}}{{Sfn|Price|2001|pp=213—217, 262}}{{Sfn|Crinkley|1985|p=517}}. Некаторыя лічаць, што ў яго творах выказваецца пагарда да неадукаваных простых людзей, і ён адлюстроўвае іх камічна, робячы аб’ектам кпінаў{{Sfn|Bethell|1991|p=56}}.

=== Адукацыя і пісьменнасць ===

[[Файл:6-known-signatures-of-shakspeare.jpg|thumb|left|Вядомыя зараз аўтографы Шэкспіра са Стратфарда.]]

Нестратфардыянцы часта карыстаюцца ў якасці аргумента тым фактам, што не знойдзена дакументаў, якія пацвярджаюць атрыманне Шэкспірам адукацыі. Бясплатная новая каралеўская школа ў Стратфардзе, заснаваная ў [[1553]] годзе, знаходзілася прыкладна ў 800 метрах ад дома, дзе вырас Шэкспір{{Sfn|Baldwin|1944|p=464}}. У англійскіх {{нп3|Школа граматы|школах граматы|en|Grammar school}} таго часу вучылі па лацінскіх тэкстах, дакладна ўстаноўленых каралеўскім указам, і вучні бясплатна атрымлівалі сур’ёзную адукацыю ў галіне [[Лацінская мова|лацінскай граматыкі]], [[антыказнаўства]] і [[рыторыка|рыторыкі]]{{Sfn|Baldwin|1944|pp=164—184}}{{Sfn|Cressy|1975|pp=28—29}}{{Sfn|Thompson|1958|p=24}}{{Sfn|Quennell|1963|p=18}}. Дырэктар школы Томас Джэнкінс і яе настаўнікі былі выпускнікамі [[Оксфардскі ўніверсітэт|Оксфардскага ўніверсітэта]]{{Sfn|Honan|2000|pp=49—51}}{{Sfn|Halliday|1962|pp=41—49}}{{Sfn|Rowse|1963|pp=36—44}}. Спісы вучняў школы за дадзены перыяд не захаваліся, акрамя таго, ніхто не паведамляў, што з’яўляўся настаўнікам або аднакласнікам Шэкспіра. Гэта адсутнасць дакументальных сведчанняў успрымаецца многімі нестратфардыянцамі як прыкмета непісьменнасці Шэкспіра{{Sfn|Bethell|1991|p=48}}.

Нестратфардыянцы таксама задаюць пытанне, як Шэкспір, які не атрымаў прыстойнай адукацыі і не быў выхаваны ў культурнай сям’і, мог набыць такі шырокі слоўнікавы запас. Аўтарскі слоўнікавы запас яго п’ес, паводле розных падлікаў, складае ад {{nobr|17 500}} да {{nobr|29 000 слоў}}{{Sfn|Nevalainen|1999|p=336}}. Не захавалася подпісаў Шэкспіра на яго рукапісах. Усе шэсць подпісаў Шэкспіра, якія захаваліся, знаходзяцца на афіцыйных дакументах{{Sfn|Schoenbaum|1981|p=93}}. Нестратфардыянцы называюць гэтыя подпісы «''крамзолямі''» і інтэрпрэтуюць як яшчэ адзін доказ непісьменнасці або малаадукаванасці Шэкспіра{{Sfn|Nelson|2004|p=164}}.

=== Імя ===

[[Файл:Sonnets1609titlepage.jpg|thumb|left|170px|alt=Book cover with Shakespeare’s name spelled Shake hyphen speare.|На тытульным лісце [[In-quarto|quarto]] 1609 года прозвішча Шэкспіра напісана праз злучок.]]

Подпісы Шэкспіра, якія захаваліся, і тытульныя лісты выданняў яго прац па-рознаму перадрукоўваюць яго прозвішча. Яго прозвішча фігуруе ў розных варыяцыях як у літаратурных, так і ў афіцыйных дакументах, асабліва адрозніваюцца рукапісныя варыянты{{Sfn|Kathman (1)}}. Гэты факт часта выкарыстоўваецца ў якасці доказу таго, што Шэкспір не той чалавек, які стварыў творы, што прыпісваюцца яму, і яго імя было выкарыстана як [[псеўданім]] сапраўдным аўтарам{{Sfn|Barrell|1940|p=6}}.

Маецца шэраг выпадкаў перадачы прозвішча Шэкспіра праз злучок: «''Shake-speare''» або «''Shak-spear''» (літар. «''Узрушыцель дзідай''»). Большасць нестратфардыянцаў выкарыстоўваюць гэты факт як доказ выкарыстання псеўданіма{{Sfn|Shapiro|2010|p=255 (225)}}, сцвярджаючы, што такі спосаб запісу часта выкарыстоўваўся для стварэння апісальнага вобраза выдуманых тэатральных персанажаў, а таксама літаратурных псеўданімаў{{Sfn|Price|2001|pp=59—62}}.

Прычыны, паводле якіх сапраўдны аўтар выкарыстаў псеўданім, часцей за ўсё вар’іруюцца ў залежнасці ад сацыяльнага становішча меркаванага аўтара. Арыстакраты, як Оксфард і Дэрбі, выкарыстоўвалі псеўданім, каб абараніць сябе ад ганьбы, таму што ў тую эпоху падобны занятак не лічыўся годным прыдворнага{{Sfn|Saunders|1951|pp=139–64}}{{Sfn|May|1980|p=11}}{{Sfn|May|2007|p=61}}. Калі меркаваны аўтар не належаў да вышэйшай шляхты, то мяркуецца, што ён выкарыстаў псеўданім, каб пазбегнуць пераследу з боку ўлад: Бэкан за прапаганду рэспубліканскай формы праўлення{{Sfn|Smith|2008|p=621}}, а Марла, каб не выдаць сябе пасля смерці, якую ён інсцэніраваў для выратавання ад турэмнага зняволення або пакарання смерцю{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=393, 446}}.

=== Адсутнасць дакументальных сведчанняў ===

[[Файл:Poet-ape1616.JPG|thumb|right|230px|Верш Бена Джонсана «''On Poet-Ape''» ({{lang-be|«''Паэту-малпе''»}}) са збору прац 1616 года; некаторыя нестратфардыянцы лічаць яго зваротам да Шэкспіра.]]

Нестратфардыянцы кажуць, што ніякія дакументы відавочна не пацвярджаюць тое, што Шэкспір быў пісьменнікам{{Sfn|Matus|1994|p=26}}, і, наадварот, даказваюць, што ён зрабіў кар’еру бізнесмена і {{нп3|інвестар|інвестара|en|Investor}} нерухомасці; любая вядомасць, якую ён, магчыма, меў у тэатральным свеце Лондана (для ўтойвання рэальнага аўтара), звязана з тым, што ён меў тэатральныя акцыі. Яны таксама лічаць, што ўсе сведчанні літаратурнай кар’еры былі сфальсіфікаваныя, каб засцерагчы асобу сапраўднага аўтара п’ес{{Sfn|Shapiro|2010|pp=116—117}}.

Усе альтэрнатыўныя тэорыі аўтарства абвяргаюць відавочныя дасылкі [[Лізавета I|Лізаветы I]] і [[Якаў I (кароль Англіі)|Якава I]] да Шэкспіра як да драматурга; замест гэтага шукаюцца недакладнасці і зашыфроўкі. Яны ідэнтыфікуюць яго з літаратурным злодзеем «''Паэтам-малпай''» (з аднайменнага верша {{нп3|Бен Джонсан|Бена Джонсана|en|Ben Jonson}}) і дурным «''палюбоўнікам паэзіі''» Гуліа (з універсітэцкай п’есы «''Вяртанне на Парнас''», пастаўленай каля 1601 года). Такія персанажы быццам бы намякаюць, што тэатральны свет Лондана ведаў, што за асобай Шэкспіра хаваецца іншы аўтар. Адпаведна, хвалы пісьменніку «''Шэкспіру''», падобныя тым, якія можна знайсці ў {{нп3|Першае Фоліа|Першым Фоліа|en|First Folio}} ({{lang-en|«''First Folio''»}}), тлумачацца як дасылкі да рэальнага аўтара, а не да чалавека са Стратфарда{{Sfn|McCrea|2005|pp=21, 170—171, 217}}.

=== Абставіны смерці Шэкспіра ===
Шэкспір памёр 23 красавіка 1616 года ў Стратфардзе, пакінуўшы завяшчанне, якім размяркоўвалася яго досыць вялікая маёмасць. Завяшчанне Шэкспіра са Стратфарда — аб’ёмны і падрабязны дакумент, аднак у ім не згадваецца ні аб якіх кнігах, паперах, паэмах, п’есах. На момант смерці Шэкспіра 18 яго п’ес заставаліся неапублікаванымі, тым не менш, пра іх таксама нічога не сказана ў тэстаменце<ref>{{cite web
 |url         = http://world-shake.ru/ru/Encyclopaedia/4341.html
 |title       = Завещание У. Шекспира
 |author      = Луков Вл. А.
 |date        = 2012
 |publisher   = Электронная энциклопедия «Мир Шекспира»
 |accessdate  = 2012-09-24
 |archiveurl  = https://www.webcitation.org/6AuNF1zbu?url=http://world-shake.ru/ru/Encyclopaedia/4341.html
 |archivedate = 24 верасня 2012
 |url-status     = live
}}</ref>. Адзіная адсылка да тэатра — завяшчанне грошай калегам-акцёрам з тым, каб яны маглі купіць жалобныя кольцы; але занесены гэты пункт быў ужо пасля падпісання завяшчання, што кідае цень на сапраўднасць дадзенага моманту{{Sfn|Price|2001|pp=146—148}}.

[[Файл:Monument images 1656 1904 1748.jpg|thumb|left|220px|Выява помніка Шэкспіру, створаная ў 1656 годзе, яго сучасны выгляд і малюнак 1748 года, створаны да яго рэстаўрацыі.]]

Няма звестак аб публічнай жалобе па Шэкспіру, таксама не было апублікавана ніякіх вершаў на яго смерць на працягу 7 гадоў пасля яе — да з’яўлення падобнага ўсхвалення на развароце «''Першага Фоліа''»{{Sfn|Matus|1994|pp=166, 266—267}}.

Аксфардыянцы лічаць, што фраза «''наш несмяротны паэт''» ({{lang-en|our ever-living Poet}}) (эпітэт, якім звычайна ўсхвалялі памерлага паэта, маючы на ўвазе, што сваёй творчасцю ён прынёс сабе неўміручасць) з прысвячэння да {{нп3|Санеты Уільяма Шэкспіра|санетаў Шэкспіра|pl|Sonety Williama Szekspira}}, апублікаваных у [[1609]] годзе, азначае, што сапраўдны аўтар да таго часу ўжо памёр. Оксфард памёр у [[1604]] годзе, пяццю гадамі раней{{Sfn|Bate|1998|p=63}}{{Sfn|Price|2001|p=145}}.

{{нп3|Надмагільны помнік Шэкспіру|Надмагільны помнік Шэкспіру|en|Shakespeare's funerary monument}} ў Стратфардзе ўяўляе сабой бюст з пяром у руцэ, да якога прыкладаюцца некалькі эпітафій з усхваленнем яго паэтычных здольнасцей. Самая ранняя друкаваная выява надмагілля, апублікаваная {{нп3|Уільям Дагдэйл|Уільямам Дагдэйлам|en|William Dugdale}} у [[1656]] годзе ў кнізе «''Старажытнасці Уоркшыра''» ({{lang-en|«''Antiquities of Warwickshire''»}}), адрозніваецца ад яго сучаснага выгляду. Некаторыя даследчыкі аўтарскага пытання сцвярджаюць, што раней мужчына сціскаў у руках мяшок збожжа ці воўны, які на пяро быў зменены пазней, каб схаваць асобу сапраўднага аўтара{{Sfn|Price|2001|p=157}}{{Sfn|Matus|1991|p=201}}. Паспрабаваўшы пакласці канец спекуляцыям на дадзеную тэму, у 1924 годзе Марыён Шпільман апублікаваў выяву манумента, зробленую да рэстаўрацыі [[1748]] года, на якой ён вельмі падобны на сённяшні{{Sfn|Spielmann|1924|pp=23–4}}. Публікацыя малюнка не зрабіла жаданага эфекту, і ў [[2005]] годзе аксфардыянец Рычард Кенэдзі выказаў здагадку, што манумент быў узведзены ў гонар Джона Шэкспіра, бацькі Уільяма, які, паводле падання, паспяхова гандляваў шэрсцю{{Sfn|Vickers|2006|p=17}}.

== Аргументы за аўтарства Шэкспіра ==
Амаль усе члены акадэмічнай навуковай супольнасці ўпэўненыя, што аўтар п’ес «''Шэкспір''» — той жа чалавек, што і Уільям Шэкспір, які нарадзіўся ў Стратфардзе ў 1564 годзе і памёр у 1616 годзе. Ён стаў акцёрам і акцыянерам трупы «''Слугі лорда-камергера''» ({{lang-en|«''Lord Chamberlain's Men''»}}) (пазней «''Слугі караля''» ({{lang-en|«''King's Men''»}})), якая валодала {{нп3|тэатр «Глобус»|тэатрам «''Глобус''»|en|Globe Theatre}} ({{lang-en|«''Globe Theatre''»}})і эксклюзіўнымі правамі на пастаноўку п’ес Шэкспіра з 1594 па 1642 год{{Sfn|Bate|1998|p=20}}. Пасля 1596 года Шэкспір таксама мог лічыцца ганаровым «''джэнтльменам''»; тады яго бацьку было дазволена мець герб{{Sfn|Bate|1998|p=20}}.

Шэкспіраведы не бачаць прычын лічыць, што імя «''Шэкспір''» — гэта псеўданім, ці што акцёр быў прыкрыццём для рэальнага аўтара: запісы сучаснікаў называюць Шэкспіра пісьменнікам, а драматургі-сучаснікі Шэкспіра — [[Крыстафер Марла|Марла]], [[Бен Джонсан|Джонсан]], [[Джон Дон]] і іншыя — былі не менш, а то і больш сціплага паходжання (бацька Шэкспіра са Стратфарда быў багаты і ўваходзіў у гарадское праўленне); сучаснікі не сумняваюцца ў тым, што Шэкспір - сапраўдны аўтар п’ес. Сапраўды, інфармацыя аб жыцці Шэкспіра вельмі адрывачная, але аб’ём звестак аб драматургах-сучасніках Шэкспіра таксама невялікі і для многіх аўтараў значна бяднейшы. Для Джонсана, Марла і Джона Марстана знаходзіцца больш дакументаванай інфармацыі, але прычынай гэтага служыць іх адукацыя, частыя кантакты з судом і спрэчкі з законам{{Sfn|Matus|1994|pp=265—266}}{{Sfn|Lang|2008|pp=29—30}}.

Прыпісваючы п’есы паэту і драматургу Уільяму Шэкспіру, літаратуразнаўцы выкарыстоўваюць тую ж {{нп3|Метадалогія гісторыі|метадалогію|en|Historical method}}, што і для іншых пісьменнікаў яго часу: гістарычныя запісы і вывучэнне стылю{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=163—164}}{{Sfn|Murphy|1964|p=4}}{{Sfn|Nelson|2004|p=149}}; яны лічаць, што аргумент нестратфардыянцаў «''няма доказаў аўтарства Шэкспіра''» з’яўляецца прыкладам памылковай логікі, так званым ''argumentum ex silentio'', аргументам, выведзеным са змоўчання, — адсутнасць доказаў з’яўляецца доказам адсутнасці{{Sfn|Shipley|1943|pp=37—38}}. Яны крытыкуюць метады прадстаўнікоў іншых тэорый аўтарства як ненадзейныя і ненавуковыя, заяўляючы, што іх суб’ектыўнасць тлумачыць, чаму ў якасці «''сапраўднага''» аўтара прапануюцца яшчэ 80 кандыдатаў{{Sfn|Dawson|1953|p=165}}{{Sfn|Love|2002|p=200}}{{Sfn|McCrea|2005|p=14}}{{Sfn|Gibson|2005|p=10}}. Яны лічаць ідэю, што ў працах Шэкспіра адлюстравана яго аўтабіяграфія, культурным [[анахранізм]]ам: такая практыка атрымала распаўсюд у XIX стагоддзі, але ў эпоху Лізаветы яна яшчэ не існавала{{Sfn|Shapiro|2010|p=305 (270)}}{{Sfn|Bate|1998|pp=36—37}}{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=2—3}}{{Sfn|Schoone-Jongen|2008|p=5}}. Нават у XIX стагоддзі, пачынаючы прынамсі з {{нп3|Уільям Хэзліт|Хэзліта|en|William Hazlitt}} і [[Джон Кітс|Кітса]], крытыкі часта адзначалі, што геній Шэкспіра ў яго здольнасці ствараць герояў, якія гавораць і дзейнічаюць з законаў іх драматычнай прыроды, што робіць спробы даведацца што-небудзь пра аўтара з яго п’ес значна больш праблематычным{{Sfn|Bate|1963|pp=259—260}}{{Sfn|Morita|1980|pp=22—23}}.

=== Гістарычныя сведчанні ===
[[Файл:Lucrece 1616.JPG|thumb|left|upright|Ганаровы тытул Шэкспіра «''Майстар''» ({{lang-en|Master}}) паказаны ў выглядзе «''Mr.''»; тытульная старонка «''Зганьбаванай Лукрэцыі''» ({{lang-en|«''The Rape of Lucrece''»}})(1616).]]

Гістарычныя дакументы адназначна паказваюць на Шэкспіра як на аўтара канона п’ес{{Sfn|Martin|1965|p=131}}. Акрамя імя на тытульных старонках выданняў п’ес і паэм (па меншай меры 23 разы пры жыцці), ён згадваўся як вядомы пісьменнік{{Sfn|Murphy|1964|p=5}}. Некаторыя сучаснікі пацвярджаюць адзінства асоб драматурга і акцёра{{Sfn|McCrea|2005|pp=3—7}}, таксама ёсць відавочны дакументальны доказ таго, што акцёр быў выхадцам са Стратфарда{{Sfn|Martin|1965|p=135}}.

У [[1598]] годзе Фрэнсіс Мерэс назваў Шэкспіра драматургам і паэтам у сваёй кнізе «''Palladis Tamia''»; ён піша пра Шэкспіра як пра аднаго з аўтараў, якія «''моцна ўзбагацілі англійскую мову''»{{Sfn|Montague|1963|pp=93—94}}{{Sfn|Loomis|2002|p=83}}. Ён называе 12 п’ес, напісаных Шэкспірам, чатыры з якіх не былі апублікаваныя in quarto: «''{{нп3|Два веронскія джэнтльмены|Два веронцы|be-x-old|Два вэронскія джэнтэльмэны}}''» ({{lang-en|«''The Two Gentlemen of Verona''»}}), «''{{нп3|Камедыя памылак|Камедыя памылак|en|The Comedy of Errors}}''» ({{lang-en|«''The Comedy of Errors''»}}), «''{{нп3|Бясплодныя высілкі кахання|Бясплодныя высілкі кахання|en|Love's Labour's Lost}}''» ({{lang-en|«''Love's Labour's Lost''»}}) і «''{{нп3|Кароль Ян|Кароль Ян|en|King John (play)}}''» ({{lang-en|«''King John''»}}); таксама ён прыпісвае Шэкспіру некалькі п’ес, апублікаваных ананімна да 1598 года, а менавіта п’есы «''{{нп3|Ціт Андронік|Ціт Андронік|en|Titus Andronicus}}''» ({{lang-en|«''Titus Andronicus''»}}), «''[[Рамэа і Джульета]]''» ({{lang-en|«''Romeo and Juliet''»}}) і «''{{нп3|Генрых IV, частка 1|Генрых IV, частка 1|nl|The First Part of King Henry the Fourth}}''» ({{lang-en|«''Henry IV, Part 1''»}}). За 11 гадоў да публікацыі санетаў Шэкспіра ён піша пра некаторыя яго санеты, якія захоўваюцца ў прыватных калекцыях яго сяброў{{Sfn|Loomis|2002|p=85}}{{Sfn|Montague|1963|pp=93—94}}.

[[Файл:Shakespear ye Player coatofarms.jpg|thumb|right|upright|Бацька Шэкспіра атрымаў права на герб у 1596 годзе, што ў 1602 годзе было аспрэчана Ральфам Брукам, які назваў у сваёй скарзе Шэкспіра «''акцёрам''».]]

У адпаведнасці з жорсткай сацыяльнай іерархіяй Лізавецінскай Англіі Уільям Шэкспір атрымаў права выкарыстоўваць ганаровы тытул «''джэнтльмен''» пасля таго, як у 1596 годзе яго бацька атрымаў права на [[герб]]. Гэты ганаровы тытул у звароце выказваўся зваротам «''Майстар''» або скарочана «''Mr.''» або «''M.''» перад імем{{Sfn|Montague|1963|pp=123—124}}. Тытул прысутнічае ў многіх адсылках сучаснікаў да Шэкспіра, уключаючы афіцыйныя, а таксама звязаныя з літаратурнай дзейнасцю дакументы, што ідэнтыфікуе Уільяма Шэкспіра са Стратфарда з аўтарам п’ес{{Sfn|Montague|1963|pp=71, 75}}. Прыклады з жыцця Шэкспіра ўключаюць два запісы ў кнізе аўтарскіх правоў, адзін з іх датаваны [[23 жніўня]] 1600 года і ўнесены Эндру Вайсам і Уільямам Эсплі: «''Уступленне іх копій у рукі інспектараў. Дзве кнігі. Адна называецца „{{нп3|Шмат шуму з нічога|Шмат шуму з нічога|it|Molto rumore per nulla}}“ ({{lang-en|«Much Ado About Nothing»}}). Іншая — „{{нп3|Генрых IV, частка 2|другая частка гісторыі караля Генрыха IV|en|Henry IV, Part 2}}“ ({{lang-en|«Henry IV, Part 2»}}) з гумарычным сэрам Джонам Фальстафам: Напісана мр. Шэкспірам. xij d''» ({{lang-en|Entred for their copies vnder the handes of the wardens. Twoo bookes. the one called: Muche a Doo about nothinge. Thother the second parte of the history of kinge henry the iiijth with the humors of Sr John ffalstaff: Wrytten by mr Shakespere. xij d}}){{Sfn|Montague|1963|p=71}}{{Sfn|Loomis|2002|p=104}}.

Сацыяльны статус Шэкспіра таксама паслядоўна згадваецца сучаснікамі ў эпіграмах: Джона Дэвіса ў «''Плесці глупства''» ({{lang-en|«''The Scourge of Folly''»}}) (1611): «''To our English Terence, Mr. Will. Shake-speare''» ({{lang-be|Нашаму англійскаму [[Тэрэнцый|Тэрэнцыю]], Мр. Уіл Шэкспіру}}){{Sfn|Loomis|2002|p=209}}; Томаса Фрымана з «''Runne and A Great Caste''» (1614) — «''To Master W: Shakespeare''»{{Sfn|Montague|1963|p=98}}{{Sfn|Loomis|2002|p=233}}. Таксама ён згадваецца з тытулам у гісторыка Джона Стоу ў яго спісе «''Our moderne and present excellent Poets''» ({{lang-be|Нашы сучасныя і цяперашнія выдатныя паэты}}) з яго «''Аналаў''» ({{lang-be|«''Annales''»}}), выдадзеных пасмяротна (1615), дзе сказана: «''M. Willi. Shake-speare gentleman''»{{Sfn|Loomis|2002|p=238}}.

Пасля смерці Шэкспіра ён як «''джэнтльмен''» быў адназначна пазначаны Бенам Джонсанам у загалоўку яго хвалебнай прамовы да паэта — «''To the Memory of My Beloved the Author, Mr. William Shakespeare and What He Hath Left Us''» ({{lang-be|«''Памяці майго любімага аўтара, мр. Уільяма Шэкспіра, і аб тым, што ён пакінуў нам''»}}), апублікаванай у Першым Фоліа (1623){{Sfn|Montague|1963|pp=77—78}}. Іншыя паэты таксама абазначалі Шэкспіра як джэнтльмена ў сваіх панегірыках, таксама апублікаваных у Першым Фоліа: «''Upon the Lines and Life of the Famous Scenic Poet, Master William Shakespeare''» ({{lang-be|«''На вершы і жыццё знакамітага сцэнічнага паэта, майстра Уільяма Шэкспіра''»}}) Х’ю Холанда і «''To the Memory of the Deceased Author, Master W. Shakespeare''» ({{lang-be|«''Памяці нябожчыка аўтара, майстра У. Шэкспіра''»}}) Леанарда Дыгза{{Sfn|Nelson|2004|p=155}}.

=== Юрыдычныя абгрунтаванні ===
Пісьмовыя сведчанні сучаснікаў Шэкспіра, а таксама сур’ёзныя ўскосныя доказы асабістых адносін з людзьмі, якім даводзілася б мець зносіны з ім як з акцёрам і драматургам, кажуць пра тое, што аўтарам п’ес з’яўляецца ён.

[[Файл:Camden on Shakespeare.jpg|thumb|left|Уільям Кемдэн абараняў права Шэкспіра на герб, прыводзячы яго ў спісе найвялікшых паэтаў таго часу.]]

Гісторык і антыквар {{нп3|Джордж Бак|Джордж Бак|en|George Back}} быў прызначаны намеснікам майстра святкаванняў у [[1603]] годзе і майстрам святкаванняў у [[1610]] годзе (займаў пасаду да [[1622]] года). Ён павінен быў кантраляваць цэнзуру п’ес для публічных тэатраў, арганізоўваць тэатральныя прадстаўленні пры двары і (пасля [[1606]] года) даваць дазвол на публікацыю п’ес. На тытульным лісце п’есы «''George a Greene, the Pinner of Wakefield''» (1599) Бак адзначыў, што кансультаваўся з Шэкспірам па пытанні аб яе аўтарстве. Бак звычайна скрупулёзна ўстанаўліваў аўтарства п’ес{{Sfn|Eccles|1933|pp=459—460}}; і ў 1607 годзе ён асабіста выдаў ліцэнзію на публікацыю «''Караля Ліра''» як напісанага «''Майстрам Уільямам Шэкспірам''»{{Sfn|Shapiro|2010|pp=254—255}}{{Sfn|Nelson|1998|pp=79—82}}.

У 1602 годзе Ральф Брук, ёркскі герольд, абвінаваціў сэра Уільяма Дэзіка, геральдмайстра ордэна Павязкі, у прысваенні статусу джэнтры 23 нявартым{{Sfn|Schoenbaum|1987|p=231}}. Адным з іх быў бацька Шэкспіра, які дамагаўся герба яшчэ 34 гады таму, але толькі ў 1596 годзе атрымаў яго разам са сваім сынам{{Sfn|Schoenbaum|1987|pp=227—228}}. Брук прыкладае эскіз герба Шэкспіра, падпісаны: «''Шэкспір — акцёр; складзена геральдмайстрам ордэна Падвязкі''»{{Sfn|Schoenbaum|1987|pp=231—232}}{{Sfn|Matus|1994|p=60}}. Правільнасць выдачы гербаў адстаялі Дэзік і геральдмайстар Кларэнсью [[Уільям Кемдэн]] — выдатны антыквар таго часу{{Sfn|Schoenbaum|1987|p=232}}. У яго творы «''Remaines Concerning Britaine''» — апублікаваным у 1605 годзе, але скончаным двума гадамі раней (да таго, як у 1604 годзе памёр граф Оксфард), — Кемдэн называе Шэкспіра адным з «''найбольш змястоўных пісьменнікаў пакалення нашага часу, якім наступныя пакаленні змогуць справядліва захапляцца''»{{Sfn|Pendleton|1994|p=29}}.

=== Прызнанне іншымі акцёрамі, драматургамі і пісьменнікамі ===

[[Файл:Passionate Pilgrim title page comparison.JPG|thumb|right|Дзве версіі тытульнай старонкі ''Гарачага пілігрыма'' (3-е выданне, 1612 год).]]

Акцёры Джон Хемінгс і Генры Кондэл ведалі Шэкспіра і працавалі з ім больш за 20 гадоў. У «''Першым Фоліа''» 1623 года яны напісалі, што выдаюць яго, «''толькі каб захаваць памяць аб нашым годным сябры і калезе пры жыцці, якім быў наш Шэкспір, сціплай прапановай яго п’ес''» ({{lang-en|onely to keepe the memory of so worthy a Friend, & Fellow aliue, as was our Shakespeare, by humble offer of his playes}}). Драматург і паэт Бен Джонсан ведаў Шэкспіра па меншай меры з 1598 года; калі «''Слугі лорда Чэмберлена''» ставілі п’есу Джонсана «''Усякі ў сваім настроі''» {{lang-en|«''Every Man in His Humour''»}} у тэатры «''Заслона''», Шэкспір уваходзіў у трупу. Шатландскі паэт Уільям Драманд запісаў выказванні Джонсана: апошні крытыкаваў Шэкспіра, лічачы, што таму не хапае «''мастацкасці''», а таксама за тое, што ў «''{{нп3|Зімовая казка|Зімовай казцы|en|The Winter's Tale}}''» ({{lang-en|«''The Winter's Tale''»}}) той памылкова змясціў [[Багемія|Багемію]] побач з берагам{{Sfn|McCrea|2005|pp=17—19}}. У [[1641]] годзе, праз чатыры гады пасля смерці Джонсана, былі апублікаваныя прыватныя запісы пра яго жыццё. У каментарыі, прызначаным для нашчадкаў («''Timber or Discoveries''»), ён крытыкуе Шэкспіра за яго падыход да драматургіі, але захапляецца ім як чалавекам: «''Ён быў сапраўды сумленны, меў адкрытую і свабодную натуру, валодаў найвышэйшай фантазіяй, смелымі поглядамі і мяккасцю прамовы, у якой ён расцякаўся з такой лёгкасцю, што часам яго проста неабходна было спыніць''»{{Sfn|Shapiro|2010|pp=272—273}}.

Дапаўняючы Джонсана, пра Шэкспіра пішуць іншыя драматургі, некаторыя з якіх прадавалі п’есы кампаніі Шэкспіра. У дзвюх з трох «''Парнаскіх п’есах''» ({{lang-en|«''Parnassus plays''»}}), створаных у каледжы Святога Іаана [[Кембрыджскі ўніверсітэт|Кембрыджскага ўніверсітэта]] ў пачатку XVII стагоддзя, Шэкспір згадваецца ў якасці акцёра, паэта і драматурга, які не атрымаў універсітэцкай адукацыі. У «''Першай частцы вяртання з Парнаса''» ({{lang-en|«''The First Part of the Return from Parnassus''»}}) два асобныя персанажы спасылаюцца на яго як на «''мілагучнага мр. Шэкспіра''»; у «''The Second Part of the Return from Parnassus''» ({{lang-en|«''Parnassus plays''»}}) (1606), п’есе ананімнага драматурга, акцёр Кемп кажа акцёру Бербіджу: «''нешматлікія з універсітэцкіх розумаў добра пішуць п’есы… А вось наш прыяцель Шэкспір паказаў ім усім, як трэба пісаць''»{{Sfn|McCrea|2005|pp=7, 8, 11, 32}}{{Sfn|Shapiro|2010|pp=268—269 (236—237)}}.

У «''Гарачым пілігрыме''» ({{lang-en|«''The Passionate Pilgrim''»}}), які быў апублікаваны Уільямам Джагардам у [[1612]] годзе пад імем Шэкспіра на загалоўнай старонцы, было дададзена дзевяць вершаў, напісаных выдатным англійскім паэтам і драматургам Томасам Хейвудам. У сваёй кнізе «''У абарону акцёраў''» (1612) Хейвуд пратэставаў супраць дадзеных дзеянняў, дадаўшы, што і сам аўтар «''абражаны тым, як бессаромна містэр Джагард без яго ведама распарадзіўся яго імем''». Хейвуд упэўнена кажа, што сам аўтар не ведаў нічога пра падман; Джагард замяніў тытульныя лісты на новыя, без указання імя Шэкспіра, хоць Хейвуд не гаварыў канкрэтна, што «''пакрыўджаны аўтар''» менавіта Шэкспір{{Sfn|McCrea|2005|p=191}}{{Sfn|Montague|1963|p=97}}. У іншым месцы, у вершы «''Іерархія благаслаўлёных анёлаў''» ([[1634]] год), Хейвуд з пяшчотай пералічвае мянушкі драматургаў, знаёмых яму. Сярод іх ён вылучае Шэскпіра, кажучы пра яго як пра аднаго з лепшых паэтаў яго часу{{Sfn|Shapiro|2010|p=271}}{{Sfn|Chambers|1930|pp=218—219}}..

Драматург {{нп3|Джон Уэбстэр|Джон Уэбстэр|en|John Webster}} у прысвячэнні да «''Белага д’ябла''» ({{lang-en|«''The White Devil''»}}) (1612) пісаў: «''Я заўсёды прытрымліваўся добрага меркавання аб лепшых творах іншых аўтараў, асабліва аб паўнагучным і высокім стылі Чапмена, …і, нарэшце (без усялякага дрэннага намеру згадваючы іх апошнімі), аб выключна ўдачлівай і плённай дзейнасці М. Шэкспіра, Дэкера і Хейвуда''». Абрэвіятура «''М.''» абазначае «''майстар''», форма звароту, якая ўказвае на Уільяма Шэкспіра са Стратфарда, які насіў тытул джэнтльмена{{Sfn|Shapiro|2010|p=270}}.

У вершаваным лісце да Бена Джонсана, датаваным 1608 годам, {{нп3|Фрэнсіс Бамонт|Фрэнсіс Бамонт|fr|Francis Beaumont}} намякае на некалькіх драматургаў, у тым ліку і на Шэкспіра{{Sfn|Shapiro|2010|p=271}}{{Sfn|Chambers|1930|pp=218—219}}.

=== Смерць Шэкспіра ===

[[Файл:Shakespeare monument plaque.JPG|thumb|right|Прысвячэнні з помніка Шэкспіру.]]

Да помніка Шэкспіру, узведзенага ў Стратфардзе да 1623 года, прыкладаецца таблічка з прысвячэннем, якое ідэнтыфікуе Шэкспіра з пісьменнікам. Першыя два лацінскія радкі перакладаюцца так: «''У меркаваннях Пілосец, у геніяльнасці Сакрат, у мастацтве Марон. Зямля пакрывае яго, народ плача аб ім, Алімп мае яго''» — у надпісы ўтрымліваюцца дасылкі да [[Нестар]]а, [[Сакрат]]а, [[Вергілій|Вергілія]] і [[Гара Алімп|гары Алімп]]. Помнік не толькі згадваўся ў Першым Фоліа, але і ў іншых запісах пачатку XVII стагоддзя быў ідэнтыфікаваны як помнік Шэкспіру; у іх прыводзіўся і надпіс{{Sfn|Kathman (3)}}{{Sfn|McMichael|Glenn|1962|p=41}}. Уільям Дагдэйл апісаў помнік у кнізе «''Старажытнасці Уоркшыра''» (1656), але яго гравюра была зроблена з эскіза 1634 года і, як і іншыя выявы помнікаў яго рукі, акуратнасцю не вылучаецца{{Sfn|Price|1997|pp=168, 173}}.

У завяшчанні, складзеным [[25 сакавіка]] [[1616]] года, Шэкспір пакідае «''маім таварышам Джону Хемінгсу, [[Рычард Бёрбедж|Рычарду Бёрбеджу]] і Генры Кондэлу 26 шылінгаў 8 пенсаў кожнаму для куплі [жалобных] пярсцёнкаў''». Шматлікія запісы з дзяржаўных архіваў, уключаючы каралеўскі патэнт ад [[19 мая]] [[1603]] года, па якім былі заснаваныя «''Слугі караля''», усталёўваюць, што Філіпс, Хемінгс, Бёрбедж і Кондэл былі Шэкспіру таварышамі-акцёрамі па «''Слугах караля''»; два апошнія пазней правілі збор яго п’ес. Нестратфардыянцы сумняюцца ў сапраўднасці дадзеных радкоў, якія былі ўпісаныя асобна, і лічаць, што яны былі ўнесены з мэтай схаваць сапраўдную асобу аўтара твораў. Тым не менш, завяшчанне было пацверджана ў Лондане Прэрагатыўным судом [[Архібіскуп Кентэрберыйскі|архібіскупа Кентэрбэрыйскага]] ([[Джордж Эбат]]) 22 чэрвеня 1616 года, і ў судовы рэестр быў перанесены спіс завяшчанай маёмасці без змен{{Sfn|Kathman (2)}}.

Джон Тэйлар — першы паэт, які адзначыў у друку смерць Шэкспіра і Фрэнсіса Бамонта ў сваім творы 1620 года «''Пахвала канаплянаму насенню''» ({{lang-en|«''The Praise of Hemp-seed''»}}){{Sfn|Kathman (4)}}. Абодва памерлі чатырма гадамі раней, дні іх смерці адрозніваюцца адзін ад аднаго менш чым на два месяцы. Бен Джонсан напісаў кароткі верш «''Чытачу''», які суправаджае партрэт працы Друшаўта да Першага Фоліа; у ім выява была ацэнена як такая, што нядрэнна перадае знешнасць Шэкспіра.

Леанард Дыгз напісаў верш «''Памяці нябожчыка аўтара майстра У. Шэкспіра''» ({{lang-en|«''To the Memory of the Deceased Author Master W. Shakespeare''»}}), апублікаваны ў Фоліа; у ім аўтар спасылаецца на «''Той помнік, што ў Стратфардзе стаіць''». Дыгз, які вырас ў 1590-х гадах у чатырох мілях ад Стратфарда-на-Эйване, быў пасынкам сябра Шэкспіра, Томаса Расела, якога Шэкспір у сваім завяшчанні прызначыў выканаўцам яго волі{{Sfn|Bate|1998|p=72}}. Уільям Бас дзесьці паміж 1616 і 1623 гадамі напісаў санет «''Аб мр. У. Шэкспіры''» ({{lang-en|«''On Mr. Wm. Shakespeare''»}}, у якім было сказана, што Шэкспір павінен быць пахаваны ў [[Вэстмінстэрскае абацтва|Вэстмінстэрскім абацтве]] побач з [[Джэфры Чосер|Чосерам]], Бамонтам і Спенсерам. Гэты верш шырока распаўсюдзіўся ў рукапісных варыянтах, і да нашых дзён дайшло больш за два дзясяткі сучасных стварэнню копій; некаторыя з іх маюць больш поўны варыянт загалоўка «''Аб мр. Уільяме Шэкспіры, ён памёр у красавіку 1616 года''», які адназначна паказвае, што гаворка ідзе пра аўтара з Стратфарда{{Sfn|McCrea|2005|p=9}}{{Sfn|Bate|2002|pp=111—112}}.

=== Доказы аўтарства Шэкспіра з яго прац ===
Працы, якія прыпісваюцца Шэкспіру, з’яўляюцца найбольш вывучанымі свецкімі літаратурнымі творамі ў гісторыі{{Sfn|Eaglestone|2009|p=63}}{{Sfn|Gelderen|2006|p=178}}. Каментарыі сучаснікаў і даследаванні тэкстаў пацвярджаюць, што творы напісаны кімсьці, хто меў тую жа адукацыю, асяроддзе і працягласць жыцця, як і Уільям Шэкспір{{Sfn|McCrea|2005|pp=105—106, 115, 119—124}}{{Sfn|Bate|2002|pp=109—110}}.

[[Файл:Shakespeare's grammar school.JPG|thumb|left|Граматычная школа караля Эдуарда VI у Стратфардзе-на-Эйване.]]

Сучаснікі Шэкспіра не пакінулі запісаў, у якіх бы адклікаліся пра яго як пра адукаванага пісьменніка або вучонага. Наадварот, Бен Джонсан і Фрэнсіс Бамонт спасылаліся на адсутнасць у яго класічнай адукацыі{{Sfn|McCrea|2005|pp=64, 171}}{{Sfn|Bate|1998|p=70}}. Калі гэтыя п’есы напісаў драматург, які навучаўся ва ўніверсітэце, то цяжкавытлумачальнымі становяцца многія прамашкі на [[Антычнасць|антычную тэму]] ў яго працах. Ён не проста памылкова перадае многія класічныя імёны; таксама ён анахранічны — у «''Троіле і Крэсідзе''» грэкі і [[Троя|траянцы]] цытуюць [[Платон]]а і [[Арыстоцель|Арыстоцеля]] за тысячу гадоў да іх нараджэння{{Sfn|Lang|2008|pp=36—37}}. Вілінскі мяркуе, што большая частка антычных алюзій Шэкспіра была ўзятая з «''Thesaurus Linguae Romanae et Britannicae''» ({{lang-be|Слоўнік латыні і англійскай мовы}}) Томаса Купера (1565), паколькі некаторыя памылкі з гэтай кнігі паўтараюцца ў п’есах Шэкспіра{{Sfn|Willinsky|1994|p=75}}; у дадатак, яе асобнік быў падораны Стратфардскай граматычнай школе Джонам Брэтчгёрдлам для «''агульнага выкарыстання вучнямі''»{{Sfn|Velz|2000|p=188}}. Пазнейшыя крытыкі, такія як {{нп3|Сэмюэл Джонсан|Сэмюэл Джонсан|en|Samuel Johnson}}, адзначалі, што геній Шэкспіра — не ў яго эрудыцыі, а ў «''зоркасці назіранняў і дакладнасці адрозненняў, якія кнігі і навучанні не могуць дараваць; адсюль амаль уся яго зыходная і ўласная перавага''»{{Sfn|Johnson|1969|p=78}}. Нават факт вялікай колькасці кніг, прачытаных Шэкспірам, хутчэй за ўсё, перабольшаны познімі крытыкамі, і ён хутчэй мог атрымліваць веды з гутарак{{Sfn|Love|2002|p=81}}.

П’есы Шэкспіра адрозніваюцца ад твораў «''універсітэцкіх розумаў''» тым, што ў іх адсутнічае паказная праява майстэрства пісьменніка ў латыні або {{нп3|Паэтыка, Арыстоцель|класічных прынцыпах драмы|es|Poética (Aristóteles)}}, за выключэннем п’ес, напісаных у суаўтарстве, — серыі аб Генрыху VI і «''Ціта Андроніка''». Наўзамен яго класічныя алюзіі абапіраюцца на праграму лізавецінскіх граматычных школ. Праграма пачыналася з лацінскай граматыкі «''Rudimenta Grammatices''» Уільяма Лілі і даходзіла да [[Гай Юлій Цэзар|Цэзара]], [[Ціт Лівій|Лівія]], [[Вергілій|Вергілія]], [[Гарацый|Гарацыя]], [[Авідзій|Авідзія]], [[Плаўт]]а, [[Тэрэнцый|Тэрэнцыя]] і [[Сенека|Сенекі]] — усе гэтыя аўтары цытуюцца ў шэкспіраўскім каноне. У практычна ўнікальных для свайго часу п’есах Шэкспіра змяшчаецца мноства фраз з гімназічных тэкстаў і карыкатур на школьных настаўнікаў. У некалькіх п’есах утрымліваюцца адсылкі да «''Граматыкі''» Лілі. У працах Шэкспіра ёсць дасылкі не толькі да граматычнай, але і да пачатковай школы, дзе дзеці ад 5 да 7 гадоў вучыліся чытаць, што было неабходна для паступлення ў граматычную школу{{Sfn|McCrea|2005|pp=62—72}}.

[[Файл:The Two Noble Kinsmen by John Fletcher William Shakespeare 1634.jpg|thumb|right|upright|Тытульная старонка quarto 1634 «Двух шляхетных сваякоў», напісаных Джонам Флетчэрам і Шэкспірам.]]

Пачынаючы з [[1987]] года Уорд Эліат, які сімпатызаваў аксфардыянскай тэорыі, і Роберт Дж. Валенца кіравалі пастаяннымі стылеметрычнымі даследаваннямі, у якіх камп’ютарныя праграмы выкарыстоўваліся для параўнання стылістычных асаблівасцей работ Шэкспіра з працамі 37 аўтараў, якія прапаноўваліся на ролю сапраўднага стваральніка канону. Працы па гэтым даследаванням, вядомым як «''Claremont Shakespeare Clinic''», апошні раз вяліся вясной 2010 года{{Sfn|The Shakespeare Clinic|2010}}. Выпрабаванні ўстанавілі, што працы Шэкспіра напісаў, хутчэй за ўсё, адзін чалавек, а не група, і што ён выкарыстаў менш адносных сказаў і больш дэфісаў, жаночых канчаткаў і пераносу сказаў, чым большасць пісьменнікаў, з якімі ён параўноўваўся. У выніку ўстаноўлена, што ні адна з работ астатніх пратэставаных аўтараў не магла быць напісана Шэкспірам, і што ні адна з работ канону не магла быць напісана адным з іх, што ліквідуе ўсе дапушчэнні аб тым, што аўтары, чые працы захаваліся (уключаючы Оксфарда, Бэкана і Марла), стварылі творы, якія прыпісваюцца Шэкспіру{{Sfn|Elliott|Valenza|2004|p=331}}.

Стыль Шэкспіра з часам змяняўся, ідучы за зменамі ў літаратурных плынях. Яго пазнейшыя п’есы, такія як «''Зімовая казка''», «''Бура''» і «''Генрых VIII''», напісаны ў стылі, падобным на стыль іншых драматургаў часу [[Якаў I (кароль Англіі)|Якава I]] і адрозніваецца ад яго п’ес лізавецінскай эпохі{{Sfn|Shapiro|2010|p=288}}. Калі ж у 1609 годзе «''Слугі караля''» пачалі выкарыстоўваць для пастановак тэатр у Блэкфрыарсе, п’есы Шэкспіра сталі пісацца для меншай сцэны з большым выкарыстаннем музыкі і танцаў і больш раўнамерным падзелам п’ес на акты — каб дазволіць падрэзаць свечкі, якія выкарыстоўваліся для асвятлення сцэны{{Sfn|Shapiro|2010|pp=283—286}}.

=== Адказы на аргументы антыстратфардыянцаў ===
Шэраг стратфардыянцаў лічыць, што адзін творчы аўтограф Шэкспіра ўсё ж вядомы: магчыма, той жа рукой, што і подпісы, напісаная частка забароненай цэнзурай п’есы «''Сэр Томас Мор''» ({{lang-en|«''Sir Thomas More''»)(гэта не проста копія, а чарнавік з аўтарскай праўкай; гэты рукапіс, аднак, цяжка адназначна параўнаць з вядомымі шасцю подпісамі, у якіх занадта мала літар). Прыхільнікі традыцыйнага пункту гледжання таксама звяртаюць увагу на малаверагоднасць таго, каб прафесійны акцёр, які пастаянна развучваў вялікую колькасць роляў, і пайшчык самага папулярнага лонданскага тэатра быў бы непісьменны{{Sfn|Кружков|2001}}<ref name="PW">[http://www.barnesandnoble.com/w/the-shakespeare-game-ilya-gililov/1005424997 Publishers Weekly review on Gililov's Shakespeare Game]</ref>. Антыстратфардыянцы на гэта адказваюць, што ў тыя часы ролі развучваліся «''пад суфлера''», гэта значыць акцёру не трэба было ўмець чытаць.

Арфаграфія ўласных імён у той час далёка не была ўрэгуляваная. Шэраг сучаснікаў называе ''Shakespeare'' менавіта Шэкспіра са Стратфарда. Сучаснікі Шэкспіра [[Бен Джонсан]] і [[Крыстафер Марла]] падпісвалі свае п'есы таксама не зусім так, як іх прозвішчы значыліся ў дакументах аб нараджэнні (''Jonson'', а не ''Johnson'', ''Marlowe'', а не ''Marlow''; адзіны подпіс Марла, які захаваўся, выглядае як ''Marley''); прозвішчы кожнага з іх таксама мелі і шэраг іншых варыянтаў напісання, так што ў гэтых адносінах Шэкспір нічым ад іх не адрозніваецца{{Sfn|Кружков|2001}}. Фактычна ні аднаго іншага прыкладу злучковага псеўданіма лізавецінскага часу не вядома, у той час як сапраўдныя прозвішчы праз злучок тады ўсё ж неаднаразова пісаліся.

== Гісторыя пытання аб аўтарстве ==
=== Раннія сумненні ===

Нягледзячы на пахвальныя водгукі аб яго творах, Шэкспір не лічыўся найвялікшым пісьменнікам свету ў першыя паўтара стагоддзя пасля сваёй смерці{{Sfn|Shapiro|2010|p=30}}. Ён меў толькі рэпутацыю добрага драматурга і паэта, які ўваходзіў у плеяду многіх іншых аўтараў лізавецінскай эпохі{{Sfn|Shapiro|2010|pp=30—33 (29—32)}}. У тэатрах, адкрытых у эпоху [[Рэстаўрацыя Сцюартаў|Рэстаўрацыі]], больш любілі п'есы Бамонта і Флетчэра, а Бен Джонсан і Шэкспір змагаліся толькі за другое месца. Шэкспір выйшаў на першы план пасля таго, як акцёр [[Дэвід Гарык]] арганізаваў у 1769 годзе святкаванне Стратфардскага юбілею Шэкспіра{{Sfn|Finkelpearl|1990|pp=4—5}}. Калі не лічыць некалькіх [[Сатыра|сатырычных]] і [[алегорыя|алегарычных]] заўваг XVIII стагоддзя{{Sfn|Friedman|Friedman|1957|pp=1—4}}{{Sfn|Wadsworth|1958|p=10}}, у гэты перыяд не ўзнікала дапушчэнняў аб тым, што аўтарам яго твораў з'яўляецца нехта іншы{{Sfn|Bate|1998|p=73}}. Гэтае пытанне ўзнікла толькі тады, калі яго пачалі называць ''нацыянальным паэтам Англіі'' і ''непаўторным геніем''{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=99—110}}.

Да пачатку XIX стагоддзя гэта пакланенне дасягнула [[апафеоз]]у: Шэкспір быў прызнаны адным з недасяжных геніяў; гэты феномен [[Джордж Бернард Шоу]] ў [[1901]] годзе назваў словам «''bardolatry''»{{Sfn|Wells|2003|p=329}}. Да сярэдзіны XIX стагоддзя за яго геніем сталі прызнаваць не толькі творчую, але і інтэлектуальную сілу{{Sfn|Taylor|1989|p=167}}. Тое, што было вядома пра яго жыццё, выдавала Шэкспіра за неадукаванага селяніна{{Sfn|Dobson|2001|p=38}}; узнікла трывога з-за дысанансу паміж рэпутацыяй Шэкспіра і яго біяграфіяй{{Sfn|Shapiro|2010|p=87}}. [[Ралф Уолда Эмерсан]], хоць і быў упэўнены ў тым, што Шэкспір напісаў свае працы, у сваёй лекцыі ў [[1846]] годзе паказаў, што не можа ўзгадніць вершы Шэкспіра з вобразам вясёлага акцёра і тэатральнага менеджэра{{Sfn|Wadsworth|1958|p=19}}. Уздым тэксталогіі, якая аспрэчвала аўтарскае адзінства [[Гамераўскае пытанне|паэм]] [[Гамер]]а і гістарычнасць [[Біблія|Бібліі]], таксама падсілкоўваў неўразуменні з нагоды аўтарства работ Шэкспіра, што, на думку аднаго крытыка, з'яўлялася «''бомбай запаволенага дзеяння''»{{Sfn|Dobson|2001|p=31}}. Даследаванні {{нп3|Давід Штраус|Давіда Штрауса|en|David Strauss}} па пытанні {{нп3|Гістарычны Ісус|біяграфіі Ісуса|de|Jesus von Nazaret}}, якія ўзрушылі свет сваім скептыцызмам аб гістарычнай дакладнасці [[Евангелле|Евангелляў]], паўплывалі на свецкія дэбаты пра Шэкспіра{{Sfn|Shapiro|2010|pp=83—89}}. У [[1848]] годзе Самуэль Мойша Шмукер у сваёй кнізе «''Гістарычныя сумненні ў дачыненні да Шэкспіра, якія ілюструюць няслушныя пярэчанні супраць Бібліі''» паспрабаваў абвергнуць сумненні Штрауса ў гістарычнасці Хрыста, сатырычна ўжываючы яго метады на запісы часоў Шэкспіра. Шмукер, які ніколі не сумняваўся, што Шэкспір быў Шэкспірам, апярэдзіў многія з пазнейшых аргументаў аўтараў альтэрнатыўных тэорый{{Sfn|Gross|2010|p=40}}{{Sfn|Shapiro|2010|pp=86—89}}.

=== Адкрытыя сумненні і першы альтэрнатыўны кандыдат ===

[[Файл:Delia-Bacon(18811-1859).jpg|thumb|left|upright|Дэлія Бэкан была першым аўтарам, які сфармуляваў цэласную тэорыю пра тое, што Шэкспір не быў аўтарам работ, якія прыпісваюцца яму.]]

Аўтарства Шэкспіра было ўпершыню адкрыта аспрэчана Джозефам Хартам у [[1848]] годзе. Харт сцвярджаў, што п'есы ўтрымліваюць доказы, што над імі працавала шмат розных аўтараў. Яму не былі вядомыя сведчанні сучаснікаў пра Шэкспіра, і ён яшчэ не будаваў тэорый змовы, дапушчаючы, што сапраўднае аўтарства п'ес з цягам часу было проста забыта і прыпісана Шэкспіру значна пазней, альбо ж яны былі набытыя ім у іншых аўтараў і прысвоены. Праз чатыры гады Роберт Джэймсан ананімна апублікаваў артыкул «''Who Wrote Shakespeare''» ({{lang-be|Хто напісаў Шэкспіра}}), у якім выказваў падобныя погляды, у «''Chambers's Edinburgh Journal''». У [[1856]] годзе непадпісаны артыкул Дэліі Бэкан «''William Shakspeare and His Plays; An Enquiry Concerning Them''» ({{lang-be|Уільям Шэкспір і яго п'есы; пытанне датычна іх}}) з'явіўся ў «''Putnam's Magazine''»{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=21—23, 29}}.

Дэлія Бэкан выказала дапушчэнне яшчэ ў [[1845]] годзе, што п'есы, якія прыпісваюцца Шэкспіру, былі ў рэальнасці напісаны калектывам літаратараў на чале з яе цёзкам [[Фрэнсіс Бэкан|Фрэнсісам Бэканам]], прычым асноўным аўтарам быў [[Уолтэр Рэлі]]{{Sfn|Churchill|1958|p=38}}. Мэтай групы было распаўсюдзіць перадавую палітычную і філасофскую сістэму, чаго яны не маглі рабіць публічна{{Sfn|Shapiro|2010|pp=97—98, 106—109}}. Фрэнсіс Бэкан стаў першым альтэрнатыўным аўтарам, прапанаваным у друку, — гэта зрабіў Уільям Генры Сміт у апублікаваным у верасні 1856 года памфлеце («''Was Lord Bacon the Author of Shakspeare's Plays? A Letter to Lord Ellesmere''» / {{lang-be|Ці быў лорд Бэкан аўтарам п'ес Шэкспіра? Ліст лорду Элсміру}}){{Sfn|Shapiro|2010|pp=119—120}}. У наступным годзе Дэлія Бэкан апублікавала кнігу з выкладам сваёй тэорыі: «''Выкрытая філасофія п'ес Шэкспіра''» {{Sfn|McCrea|2005|p=13}}. Праз дзесяць гадоў суддзя Натаніэль Холмс з [[Кентукі]] надрукаваў 600-старонкавую кнігу «''Аўтарства Шэкспіра''», якая падтрымлівала тэорыю Сміта{{Sfn|Halliday|1957|p=176}}, і ідэя пачала шырока распаўсюджвацца. Да [[1884]] года па гэтым пытанні было апублікавана звыш 250 кніг, і Сміт сцвярджаў, што за 30 гадоў вайна супраць гегемоніі Шэкспіра выйграная бэканіянцамі{{Sfn|Schoenbaum|1991|p=404}}. Праз два гады для развіцця тэорыі ў Англіі было заснавана Таварыства Фрэнсіса Бэкана, якое існуе і ў нашы дні і выдае часопіс «''Baconiana''», працягваючы сваю місію{{Sfn|Hackett|2009|p=164}}.

На гэтыя аргументы супраць аўтарства Шэкспіра адказалі навукоўцы. У [[1857]] годзе англійскі крытык Джордж Генры Таўнсенд апублікаваў кнігу «''Уільям Шэкспір не самазванец''» ({{lang-en|William Shakespeare Not an Impostor}}), прысвечаную крытыцы таго, што ён назваў неахайнай вучонасцю, ілжывымі пасылкамі, паказнымі паралельнымі пасажамі і ілжывымі высновамі ранніх прыхільнікаў альтэрнатыўных кандыдатаў{{Sfn|Schoenbaum|1991|p=403}}.

=== Пошук доказаў ===

[[Файл:Cipher wheel.jpg|thumb|220px|Орвіл Уорд Оўэн пабудаваў «''кола шыфра»'', каб знайсці схаваныя [[шыфр]]ы, якія, як ён верыў, [[Фрэнсіс Бэкан]] пакінуў у {{нп3|Спіс твораў Уільяма Шэкспіра|творах Шэкспіра|pl|Przegląd dzieł Williama Szekspira}}.]]

У [[1853]] годзе з дапамогай Ралфа Уолда Эмерсана Дэлія Бэкан прыехала ў Англію, каб знайсці доказы сваёй тэорыі{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=34—35}}. Замест правядзення архіўных даследаванняў яна збіралася «''эксгумаваць''» быццам бы пахаваныя рукапісы, але яе спробы пераканаць наглядчыка распячатаць грабніцу Бэкана апынуліся беспаспяховымі{{Sfn|Shapiro|2010|pp=113—114}}{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=34—35}}. На яе думку, яна расшыфравала ў лістах Бэкана інструкцыю, як адшукаць пад стратфардскім надмагіллем Шэкспіра паперы, якія дакажуць, што працы стварыў Бэкан. Аднак, правёўшы некалькі начэй у алтары, вырашыла пакінуць каменную пліту ў спакоі{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=391—392}}.

Шыфры сталі важнай часткай бэканіянскай тэорыі, а пазней і часткай аргументацыі за іншых кандыдатаў. Гэты метад падсілкоўвалі такія кнігі, як «''Вялікая крыптаграма''» ({{lang-en|«The Great Cryptogram»}}) Ігнаціуса Данэлі. Орвіл Уорд Оўэн сканструяваў «''кола шыфра''», якое ўяўляла сабой 300-метровую паласу палатна з налепленымі працамі Шэкспіра і іншых пісьменнікаў, усталяваную на два паралельныя колы так, што ён мог хутка збіраць старонкі з ключавымі словамі і адпраўляць іх на дэшыфроўку{{Sfn|Wadsworth|1958|p=57}}{{Sfn|Schoenbaum|1991|p=412}}{{Sfn|Hackett|2009|pp=154—155}}. У сваёй шматтомнай працы «''Гісторыя шыфраў сэра Фрэнсіса Бэкана''» ({{lang-en|«Sir Francis Bacon's Cipher Story»}}) (1893 год) ён сцвярджаў, што адкрыў аўтабіяграфію Бэкана, схаваную ў п'есах Шэкспіра, уключаючы прызнанне, што Бэкан быў таемным сынам каралевы [[Лізавета I|Лізаветы]], што і з'яўлялася адной з важных прычын таго, чаму рэальнае аўтарства хавалася{{Sfn|Wadsworth|1958|p=57}}{{Sfn|Schoenbaum|1991|p=412}}{{Sfn|Hackett|2009|pp=154—155}}.

[[Файл:Shakespeare trial 1916.jpg|thumb|left|220px|Матэрыял у «''[[Chicago Tribune]]''» аб судовым разглядзе 1916 года з нагоды шэкспіраўскага пытання. Злева направа: Джордж Фабіян; суддзя Татхіл; Шэкспір і Бэкан; Уільям Селіг.]]

Магчыма, з-за таго, што Фрэнсіс Бэкан быў, у прыватнасці, і [[юрыст]]ам, у спробах даказаць яго аўтарства ўладкоўваліся як несапраўдныя, так і рэальныя суды. Першы эксперыментальны працэс ішоў 15 месяцаў у 1892—1893 гадах, і вынікі дэбатаў былі апублікаваныя ў [[бостан]]скім штомесячніку «''The Arena''». Адным з пазоўнікаў быў Ігнаціус Данэлі, а ў лік адвакатаў уваходзіў Ф. Дж. Фёрнівал. Журы з 25 прысяжных, куды ўваходзілі {{нп3|Генры Джордж|Генры Джордж|en|Henry George}}, {{нп3|Эдмунд Гос|Эдмунд Гос|en|Edmund Gosse}} і {{нп3|Генры Ірвінг|Генры Ірвінг|en|Henry Irving}}, вырашыла спрэчку на карысць Шэкспіра{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=55—56}}. У 1916 годзе ў [[Чыкага]] адбыўся рэальны суд пад старшынствам суддзі Рычарда Татхіла. Кінапрадзюсар падаў іск супраць бэканіянца Джорджа Фабіяна, сцвярджаючы, што прапаганда ім Бэкана пагражае прыбытку, якога чакаюць ад фільма пра Шэкспіра. Суддзя вырашыў, што выяўленыя з тэкстаў Шэкспіра шыфры сапраўды даказваюць, што аўтарам канону з'яўляўся Бэкан, прысудзіўшы Фабіяну {{nobr|5000 долараў}} за маральную шкоду. Падчас далейшай шуміхі Татхіл адмяніў рашэнне, а іншы суддзя — Фрэдэрык Сміт — спыніў працэс{{Sfn|McMichael|Glenn|1962|p=199}}{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=74—75}}{{Sfn|Niederkorn|2004|pp=82—85}}.

У [[1907]] годзе Оўэн заявіў, што расшыфраваў інструкцыі, якія абвяшчаюць, што доказы аўтарства Бэкана схаваны ў рацэ {{нп3|Рака Уай|Уай|en|River Wye}} побач з замкам Чэпстаў ва ўладаннях герцага Бафорта. Праведзеныя працы не прынеслі жаданых вынікаў{{Sfn|Shapiro|2010|pp=144—145}}{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=63—64}}. У тым жа годзе яго былая памочніца Элізабет Гэлап, якую спансаваў Фабіян, таксама адправілася ў Англію. Яна «''расшыфравала''» паведамленне, створанае з дапамогай [[Шыфр Бэкана|дзвюхлітарнага шыфра]], аб тым, што таемныя рукапісы Бэкана схаваныя ў вежы Кэнанберы ў [[Ізлінгтан]]е{{Sfn|Shapiro|2010|p=144}}{{Sfn|Wadsworth|1958|p=64}}. Нічога не было знойдзена. Праз два гады амерыканскі пісьменнік [[Марк Твен]] у кнізе «''Ці Памёр Шэкспір?''» (1909) напісаў, што лічыць, што праўдзівы аўтар работ — Бэкан{{Sfn|Shapiro|2010|pp=149—158 (130—139)}}.

У [[1920-я|1920-х]] гадах Уолтэр Конрад Арэнсберг «''пераканаўся''» ў жаданні Бэкана быць расшыфраваным {{нп3|розенкрэйцэры|розенкрэйцэрамі|de|Rosenkreuzer}}. На думку Арэнсберга, гэта таемнае таварыства ў гэты час працягвала існаваць пад прыкрыццём [[Англіканства|англіканскай царквы]]. На аснове крыптаграм, выяўленых ім на шасціпенсавых уваходных білетах у [[Лічфілдскі сабор|царкву Святой Тройцы]] ў [[Стафардшыр]]ы, ён вырашыў, што Бэкан і яго маці былі таемна пахаваныя разам з арыгінальнымі рукапісамі п'ес Шэкспіра ў Лічфілдскім саборы ў Стафардшыры. Ён беспаспяхова хадайнічаў перад дэканам сабора з просьбай сфатаграфаваць і раскапаць магілу невядомага{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=80—84}}{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=422—425}}. Марыя Баўэр была перакананая, што рукапісы Бэкана былі перавезены ў [[1653]] годзе ў {{нп3|Горад Джэймстаун, Віргінія|Джэймстаун, Віргінія|en|Jamestown, Virginia}}, і могуць быць знойдзены ва Уільямсбургу. Яна атрымала дазвол на раскопкі ў 1930-х гадах, але ўлады хутка адмянілі яго{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=88—99}}{{Sfn|Garber|1997|p=8}}. У 1938 годзе Радэрыку Іглу было дазволена раскрыць грабніцу Эдмунда Спенсера, каб знайсці там доказы таго, што Бэкан быў Шэкспірам, але пошукі скончыліся няўдачай{{Sfn|Wadsworth|1958|p=86}}.

=== З'яўленне іншых кандыдатаў ===
Да канца XIX стагоддзя з'явіліся новыя кандыдаты ў аўтары твораў Шэкспіра. У 1895 годзе адвакат Уілбур Зіглер апублікаваў раман «''Гэта быў Марла: Гісторыя таямніцы трох стагоддзяў''» ({{lang-en|«It Was Marlowe: A Story of the Secret of Three Centuries»}}) аб тым, што Крыстафер Марла не загінуў у 1593 годзе, а выжыў і напісаў п'есы Шэкспіра{{Sfn|Schoenbaum|1991|p=446}}{{Sfn|Zeigler|1895|pp=v—xi}}. Потым Томас Мендэнхол, чый заснаваны на стылеметрычных даследаваннях артыкул «''Марла напісаў Шэкспіра?''» ({{lang-en|«Did Marlowe write Shakespeare?»}}) быў апублікаваны ў лютым 1902 года ў выпуску часопіса «''Current Literature''»{{Sfn|Chandler|1994}}. Нямецкі літаратурны крытык Карл Бляйбтрой у 1907 годзе прапанаваў у якасці аўтара Роджэра Мэнэрса, 5-га графа Ратлэнда{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=106—110}}. Падтрыманая іншымі аўтарамі, тэорыя пра аўтарства Ратлэнда квітнела ў наступныя некалькі гадоў{{Sfn|Campbell|1966|pp=730—731}}. Таксама пачалі з'яўляцца антыстратфардыянцы, якія не падтрымлівалі канкрэтную кандыдатуру ў аўтары. Брытанскі адвакат Джордж Грынвуд у сваёй працы 1908 года «''Яшчэ раз да шэкспіраўскай праблемы''» ({{lang-en|«The Shakespeare Problem Restated»}}) імкнуўся дыскрэдытаваць Шэкспіра як аўтара канона, але не падтрымаў нікога з альтэрнатыўных аўтараў, натхняючы пошук новых кандыдатаў{{Sfn|Greenwood|1908}}{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=99—100}}. У 1913 годзе Джон М. Робертсан апублікаваў працу «''Бэканіянская ерась: абвяржэнне''» ({{lang-en|«The Baconian Heresy: A Confutation»}}), у якой выклаў абвяржэнне таго, што аўтар работ быў экспертам у юрыдычных пытаннях, паказаўшы, што ўся лізавецінская і якабіянская літаратура прасякнута духам закона{{Sfn|Robertson|1913}}{{Sfn|Vickers|2005}}. У 1916 годзе, да 300-годдзя смерці Шэкспіра, Генры Уотэрсан, які доўгі час быў рэдактарам «''The Courier-Journal''», напісаў для перадавіцы артыкул, які падтрымліваў марлавіянскую тэорыю, і, як Зіглер, стварыў выдуманую гісторыю пра тое, як гэта магло адбыцца{{Sfn|Wall|1956|pp=293—294}}. Пасля Першай сусветнай вайны прафесар Абель Лефран, спецыяліст па французскай і англійскай літаратуры, прывёў довады на карысць Уільяма Стэнлі, 6-га графа Дэрбі; паводле яго слоў, з п'ес і вершаў можна было вылучыць аўтабіяграфічную інфармацыю, на якой засноўваўся аўтар{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=101—102}}.

[[Файл:Shakespeare Identified cover.JPG|thumb|upright|150px|Кніга Дж. Томаса Луні «''Шэкспір апазнаны''» (1920) зрабіла Эдварда дэ Вера, 17-га графа Оксфарда, галоўным кандыдатам у аўтары канона.]]

Са з'яўленнем кнігі Дж. Томаса Луні «''Шэкспір апазнаны''» ({{lang-en|«Shakespeare Identified»}}) (1920){{Sfn|Looney|1920}} Эдвард дэ Вер, 17-ы граф Оксфард, хутка стаў самым папулярным з альтэрнатыўных аўтараў{{Sfn|May|2004|p=222}}. Праз два гады Луні і Грынвуд заснавалі шэкспіраўскае брацтва, міжнародную арганізацыю па садзейнічанні дыскусіям і дэбатам аб аўтарскім пытанні, якая ў далейшым зрабіла сваёй місіяй прапаганду аксфардыянскай тэорыі{{Sfn|Shapiro|2010|p=218}}. У 1923 годзе Арчы Уэбстер апублікаваў працу «''Ці быў Марла гэтым чалавекам?''» ({{lang-en|«Was Marlowe the Man?»}}) у «''The National Review''», у якой, як Зіглер, Мендэнхол і Уотэрсан, выказаў дапушчэнне, што Марла напісаў творы Шэкспіра, і сцвярджаў, у прыватнасці, што ў санетах змяшчаецца аўтабіяграфічная інфармацыя аб тым, што ён выжыў{{Sfn|Webster|1923|pp=81—86}}{{Sfn|Wadsworth|1958|p=155}}. У [[1932]] годзе Элардайс Нікол абвясціў аб адкрыцці рукапісу, які ўсталёўваў, што першым прыхільнікам аўтарства Бэкана быў Джэймс Уілмат{{Sfn|Nicoll|1932|p=128}}, але нядаўнія даследаванні вызначылі, што рукапіс — падробка, імаверна, створаная з мэтай адрадзіць бэканіянскую тэорыю, якую засланілі аксфардыянцы{{Sfn|Shapiro|2010|pp=11—14, 319—320}}.

Яшчэ адна версія аўтарства з'явілася ў 1943 годзе, калі Олдэн Брукс у сваёй «''Will Shakspere and the Dyer’s hand''» прапанаваў у аўтары Эдварда Даера{{Sfn|Brooks|1943}}. За 6 гадоў да таго Брукс выказаў меркаванне, што Шэкспір не быў драматургам і яго роля заключалася ў публікацыі п'ес сваіх кіраўнікоў, рэальных аўтараў, ад свайго імя. Гэты пункт гледжання на Шэкспіра як на камерцыйнага пасрэдніка быў пазней пераняты аксфардыянцамі{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=135, 139—142}}. Пасля Другой сусветнай вайны папулярнасць аксфардыянства і антыстратфардыянства паменшылася{{Sfn|Shapiro|2010|pp=228—229}}. Шырокія архіўныя даследаванні не пацвердзілі, што рэальны аўтар — Оксфард або хто-небудзь яшчэ, і выдаўцы страцілі цікавасць да кніг, якія прапануюць тыя ж тэорыі на меркаваных ускосных доказах. Для пераадолення доказнага разрыву і аксфардыянцы, і бэканіянцы сцвярджалі, што ў шэкспіраўскім каноне рэальным аўтарам былі пакінутыя скрытыя падказкі і намёкі для нашчадкаў{{Sfn|Shapiro|2010|pp=220—221}}.

Каб аднавіць цікавасць да Оксфарда, Дораці і Чарльтан Огберны апублікавалі ў 1952 годзе 1300-старонкавую кнігу «''Гэтая зорка Англіі''» ({{lang-en|«This Star of England»}}){{Sfn|Ogburn|Ogburn|1952}}, якая лічыцца класічным аксфардыянскім тэкстам{{Sfn|Wadsworth|1958|p=127}}. Яны выказалі дапушчэнне, што «''юны сябар''» з санетаў Шэкспіра быў Генры Рызлі, 3-ці граф Саўтгемптан, таемнае дзіця ад сувязі паміж Оксфардам і каралевай, і што «''шэкспіраўскія''» п'есы былі напісаныя Оксфардам, каб увекавечыць сваё каханне. Усё гэта стала вядома пад назвай «''Тэорыя прынца Цюдара''», якая сцвярджае, што незаконны нашчадак каралевы і напісанне яго бацькам шэкспіраўскага канону былі зробленыя дзяржаўнай таямніцай. Огберны знайшлі шмат паралелей паміж жыццём Оксфарда і яго працамі, у прыватнасці ў «''Гамлеце''», якога яны назвалі «''прамой біяграфіяй''»{{Sfn|Hackett|2009|p=167}}. За гэтым адбыўся кароткі ўсплёск энтузіязму, і ў [[1957]] годзе ў ЗША было створана шэкспіраўскае аксфардыянскае таварыства{{Sfn|Shapiro|2010|p=228}}.

У [[1955]] годзе [[Брадвейскі тэатр|брадвейскі]] агент Кельвін Хофман адрадзіў марлавіянскую тэорыю ў публікацыі «''Забойства чалавека, які быў „Шэкспірам“''» ({{lang-en|«The Murder of the Man Who Was „Shakespeare“»}}){{Sfn|Schoenbaum|1991|p=445}}. У наступным годзе ён адправіўся ў Англію для пошуку дакументальных сведчанняў пра Марла, якія, як ён думаў, маглі быць пахаваны ў магіле літаратурнага патрона паэта Томаса Уолсінгема{{Sfn|Wadsworth|1958|p=153}}. Нічога не было знойдзена.

Серыя крытычных навуковых кніг і артыкулаў, аднак, стрымала рост антыстратфардыянства, таму што навукоўцы называлі іх метадалогію ненавуковай, а высновы смяхотнымі{{Sfn|Shapiro|2010|p=229}}. Амерыканскія [[Крыптаграфія|крыптографы]] Уільям і Элізабет Фрыдман у [[1955]] годзе выйгралі прэмію Шэкспіраўскай бібліятэкі Фолджэра за даследаванне аргументаў аб тым, што ў працах Шэкспіра схаваныя шыфры. Даследаванне абвергла ўсе дапушчэнні падобнага роду, а яго вынікі былі сабраныя ў апублікаваную ў 1957 годзе кнігу «''Праверка шэкспіраўскіх шыфраў''». Неўзабаве пасля гэтага прадстаўнікамі традыцыйнага пункту гледжання былі выпушчаныя 4 працы па гісторыі антыстратфардыянства: «''Браканьер са Стратфарда''» (1958) Фрэнка Уодсварта, «''Shakespeare and His Betters''» (1958) Рэджынальда Чэрчыля, «''Шэкспіравы прэтэндэнты''» (1962) Гібсана і «''Шэкспір і яго сапернікі: даведачны дапаможнік па аўтарскім пытанні''» (1962) Джорджа Мак-Мічэла і Эдварда Глена. У [[1959]] годзе «''American Bar Association Journal''» апублікаваў серыю артыкулаў і лістоў па аўтарскім пытанні, пазней сабраных у анталогію «''Перакрыжаваны допыт Шэкспіра''» ({{lang-en|«Shakespeare Cross-Examination»}}) (1961). У 1968 годзе ў інфармацыйным бюлетэні Шэкспіраўскага аксфардыянскага таварыства было сказана, што «''місіянерскі або евангелічны дух нашых членаў, здаецца, у заняпадзе, у стане спакою ці ж адсутнічае''»{{Sfn|Shapiro|2010|pp=228—229}}. У 1974 годзе ў таварыстве было ўсяго 80 чалавек{{Sfn|Shapiro|2010|p=230}}.

=== Аўтарскае пытанне ў масах ===
Незалежны пісьменнік Чарльтан Огберн-малодшы, у 1976 годзе абраны прэзідэнтам Шэкспіраўскага аксфардыянскага таварыства, неадкладна пачаў кампанію па абыходзе акадэмічных поглядаў; ён верыў, што гэта «''аўтарытэт, які замацаваўся''», мэтай якога было «''ставіць па-за законам і замоўчваць іншадумства ў нібыта свабодным грамадстве''». Ён прапанаваў змагацца за публічнае прызнанне, малюючы Оксфарда кандыдатам у аўтары, роўным Шэкспіру{{Sfn|Shapiro|2010|pp=230—233}}. У 1984 годзе Огберн апублікаваў 900-старонкавую працу «''Загадкавы Уільям Шэкспір: міф і рэальнасць''» ({{lang-en|«The Mysterious William Shakespeare: the Myth and the Reality»}}), якой надаў рэпутацыю вяшчальніка справядлівасці ў атмасферы змовы, пануючай у краіне пасля [[Уотэргейцкі скандал|Уотэргейта]]; ён выкарыстаў СМІ, каб звярнуцца да мас у абыход навукоўцаў{{Sfn|Shapiro|2010|pp=232—233}}. Огберн спрабаваў узвесці Оксфарда на месца самага папулярнага кандыдата. Ён таксама хутка прыступіў да адраджэння аксфардыянскага руху, пачаўшы палітыку прасоўвання ідэй у публіку праз судовыя працэсы, дэбаты ў медыя, на тэлебачанні, а пазней і праз [[інтэрнэт]], у прыватнасці, у [[Вікіпедыя|Вікіпедыі]]{{Sfn|Bethell|1991|p=47}}{{Sfn|Gibson|2005|pp=48, 72, 124}}{{Sfn|Kathman|2003|p=620}}{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=430—440}}{{Sfn|Shapiro|2010|pp=229—249}}.

[[Файл:Minerva Britanna Peacham device.JPG|thumb|left|220px|Вынаходніцтва Генры Пічэма з «''Minerva Britanna''» (1612) было выкарыстана бэканіянцамі і аксфардыянцамі як кадзіраваны доказ схаванага аўтара шэкспіраўскага канона{{Sfn|Ross}}.]]

Огберн лічыў, што зможа лепш аспрэчыць навукоўцаў, калі звернецца да закона, і [[25 верасня]] [[1987]] года тры [[Суддзя|суддзі]] [[Вярхоўны суд ЗША|Вярхоўнага суда ЗША]] правялі аднадзённы працэс у аб'яднанай метадысцкай царкве, праслухаўшы справу Оксфарда. У працэсе не былі задзейнічаны літаратурныя эксперты, але цяжар доказу ляжаў на аксфардыянцах. Суддзі вырашылі, што справа заснавана на тэорыі змовы і што довады, на якіх яна заснавана, непераканаўчыя{{Sfn|Shapiro|2010|pp=242—243}}. Хоць Огберн назваў вердыкт «''відавочнай паразай''», аксфардыянец Джозеф Собран лічыў, што працэс выключыў з грамадскай свядомасці ўсіх іншых кандыдатаў на аўтарства і даказаў легітымнасць Оксфарда{{Sfn|Shapiro|2010|pp=234—236}}. У наступным годзе ў Вялікабрытаніі было арганізавана паўторнае судовае разбіральніцтва. Слуханне пад старшынствам лордаў-суддзяў прайшло ў Інер-Тэмпле ў Лондане [[26 лістапада]] [[1988]] года. У гэтым выпадку сваё слова сказалі шэкспіраведы, і ў выніку быў пацверджаны вердыкт амерыканскага суда{{Sfn|Shapiro|2010|pp=236—237}}.

Часткова з-за нарастаючай прыкметнасці аўтарскага пытання павялічылася асвятленне палемікі ў СМІ, якая асабліва факусавалася на аксфардыянскай тэорыі. У [[1989]] годзе эпізод тэлевізійнага шоу «''Frontline''» ад «''{{нп3|Public Broadcasting Service|Public Broadcasting Service|ru|Public Broadcasting Service}}''» пад назвай «''Шэкспіраўская містэрыя''» аб тэорыі, што Оксфард — гэта Шэкспір, паглядзелі 3,5 мільёны гледачоў толькі ў ЗША{{Sfn|Shapiro|2010|p=238}}. За гэтым у [[1992]] годзе адбылася тэлеканферэнцыя ад «''Frontline''» «''Выкрыты Шэкспір: абнаўленне''» ({{lang-en|«Uncovering Shakespeare: an Update»}}), вядучым якой выступіў {{нп3|Уільям Баклі|Уільям Баклі|en|William F. Buckley, Jr.}}{{Sfn|Shapiro|2010|p=238}}. У 1991 годзе часопіс «''The Atlantic Monthly''» апублікаваў дыскусію паміж Томам Бетэлам, які прадстаўляў бок Оксфарда{{Sfn|Bethell|1991}}, і Ірвінам Лі Матусам, які абараняў Шэкспіра{{Sfn|Matus|1991}}. Падобная спрэчка ў друку прайшла ў 1999 годзе ў «''Harper's Magazine''» пад агульнай назвай «''Прывід Шэкспіра''» ({{lang-en|«The Ghost of Shakespeare»}}). У 1990-х гадах аксфардыянцы і іншыя нестратфардыянцы павярнуліся да інтэрнэту, каб распаўсюдзіць свае тэорыі, уключаючы стварэнне некалькіх артыкулаў у Вікіпедыі{{Sfn|Shapiro|2010|pp=246—248}}.

[[14 красавіка]] 2007 года «''Кааліцыя па аўтарскім пытанні Шэкспіра''» выпусціла інтэрнэт-петыцыю пад назвай «''Дэкларацыя разумнага сумнення адносна асобы Уільяма Шэкспіра''», якая супала з абвяшчэннем універсітэта Брунеля аб аднагадовай праграме фінансавання вывучэння шэкспіраўскага пытання. Кааліцыя мела намер заручыцца шырокай грамадскай падтрымкай так, каб да 2016 года, 400-й гадавіны смерці Шэкспіра, акадэмічная навуковая супольнасць шэкспіраведаў была вымушана прызнаць, што існуюць абгрунтаваныя сумненні ў аўтарстве Шэкспіра{{Sfn|Shapiro|2010|pp=248—249}}{{Sfn|Hackett|2009|pp=171—172}}. Да канца 2007 года было сабрана больш за 1200 подпісаў, а да чэрвеня 2013 года лік подпісаў дайшоў да 2611, уключаючы 448 ад людзей, якія апісалі сябе як акадэмічныя даследчыкі. [[22 красавіка]] 2007 года «[[The New York Times]]» апублікавала агляд аўтарскага пытання ад 265 амерыканскіх шэкспіраведаў. На пытанне аб тым, ці ёсць важкія падставы сумнявацца ў аўтарстве Шэкспіра, 6 працэнтаў адказалі «''так''» і 11 працэнтаў — «''магчыма''». На пытанне датычна іх думкі аб тэме 61 працэнт выбралі варыянт «''Тэорыя без пераканаўчых доказаў''», а 32 працэнты выбралі «''Пустая трата часу і адцягненне аўдыторыі''»{{Sfn|Niederkorn|2007}}.

У 2010 годзе Джэймс Шапіра разгледзеў аўтарскае пытанне ў «''Contested Will: Who Wrote Shakespeare?''» (''літар.'' «''Аспрэчанае завяшчанне: хто напісаў Шэкспіра?''»; гульня слоў) — гэта быў першы раз, калі прызнаны шэкспіравед звярнуўся да гэтай тэмы ў сваёй кнізе. Падышоўшы да пытання сацыялагічна, Шапіра выявіў, што яго вытокі заснаваныя на ходзе думкі прадстаўнікоў традыцыйнай тэорыі, якія прасочваюцца аж да Эдмонда Малоўна, і раскрытыкаваў навуковую супольнасць за ігнараванне тэмы, якая, як ён лічыць, раўнасільна здачы поля антыстратфардыянцам{{Sfn|Shapiro|2010|pp=4, 42}}. Шапіра звязвае адраджэнне аксфардыянскага руху з культурнымі зменамі, якія пачаліся пасля [[Уотэргейцкі скандал|Уотэргейцкага скандалу]], пасля якога грамадскасць стала гатова верыць ва ўрадавыя змовы і ўтойванне інфармацыі{{Sfn|Shapiro|2010|pp=231—232, 239—241}}; Рабэр Соер мяркуе, што павелічэнне прысутнасці ідэй антыстратфардыянцаў у папулярнай культуры можа быць звязана з распаўсюджваннем тэорый змовы пасля [[Тэрарыстычныя акты 11 верасня 2001 года|падзей 11 верасня 2001 года]]{{Sfn|Sawyer|2013|pp=28—29}}.

У верасні [[2011]] года на міжнародным кінафестывалі ў Таронта адбылася прэм'ера мастацкага фільма «''[[Ананім (фільм)|Ананім]]''» (сцэнарый — Джон Арлофф, рэжысёр — [[Роланд Эмерых]]), заснаванага на тэорыі прынца Цюдора — варыянце аксфардыянскай тэорыі. Дэ Вер апісаны як літаратурны вундэркінд, які становіцца палюбоўнікам каралевы Лізаветы; у іх нараджаецца Генры Рызлі, 3-ці граф Саўтгемптана, але затым Оксфард выяўляе, што можа сам быць сынам каралевы ад яе больш ранняга палюбоўніка. П'есы яго прадстаўляюцца на сцэне іншым чалавекам, Уільямам Шэкспірам, які ў фільме прадстаўлены як беспрынцыпны малады акцёр, які прадстаўляе кантраст рэальнаму аўтару. Оксфард, па патрабаванні Лізаветы, застаецца невядомым, каб выратаваць іх сына ад пакарання як здрадніка, удзельніка паўстання лорда Эсэкса супраць каралевы{{Sfn|Syme|2011}}. За два месяцы да выхаду фільма арганізацыя «''Shakespeare Birthplace Trust''» пачала кампанію супраць антыстратфардыянскіх аргументаў, стварыўшы вэб-сайт «''60 Minutes With Shakespeare: Who Was William Shakespeare?''» ({{lang-be|60 хвілін з Шэкспірам: кім быў Уільям Шэкспір?}}), які змяшчае кароткія аўдыёзапісы акцёраў, навукоўцаў і іншых знакамітасцей{{Sfn|Smith|2011}}; пачаліся абвяржэнні з боку прыхільнікаў нетрадыцыйнага пункту гледжання{{Sfn|Edmondson|2013|pp=233, 278}}. Таксама ў знак пратэсту арганізацыя перакрэсліла імя Шэкспіра на дарожных знаках у графстве Уорыкшыр, а помнік драматургу ў Стратфардзе-на-Эйване закрыла палатном<ref>{{cite news|url=http://kbanda.ru/index.php/literature-and-publishing/435-pochitateli-shekspira-ne-soglasny-s-filmom-anonim.html|title=Почитатели Шекспира не согласны с фильмом «Аноним»|last=Драгане|first=Вероника|date=2011-10-26|accessdate=2014-01-31}}</ref>.

Пасля гэтага Пол Эдмандсан і Стэнлі Уэлс напісалі кароткую электронную кнігу «''Шэкспір наносіць зваротны ўкус''» ({{lang-en|«Shakespeare Bites Back»}}) (2011){{Sfn|Edmondson|2011}} і выступілі рэдактарамі зборніка артыкулаў ад прызнаных шэкспіраведаў «''Шэкспір без сумненняў''» ({{lang-en|«Shakespeare Beyond Doubt»}}) (2013), у якім Эдмандсан напісаў, што няправільна ігнараваць антыстратфардыянцаў, пакуль колькасць іх прыхільнікаў расце, паколькі акадэмічныя даследчыкі не даводзяць свае аргументы да людзей, і што было вырашана весці кампанію за Шэкспіра{{Sfn|Edmondson|2013|p=229}}.

У 2012 годзе выйшла ў свет кніга-даследаванне Бенджаміна Ёрыка «''Queenspear — герменеўтыка „шэкспіраўскага“ пытання''»<ref>[http://books.google.md/books?id=dO4qsVpT-DUC&printsec=frontcover&hl=ru#v=onepage&q&f=false «Queenspear — герменеўтыка „шэкспіраўскага“ пытання»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140226092247/http://books.google.md/books?id=dO4qsVpT-DUC&printsec=frontcover&hl=ru#v=onepage&q&f=false |date=26 лютага 2014 }}</ref>, у якой сцвярджаецца, што п'есы, якія складаюць цяпер шэкспіраўскі канон, былі напісаныя [[Марыя Сцюарт|Марыяй Сцюарт]].

== Альтэрнатыўныя кандыдаты ==
Хоць у той ці іншы час больш за 80 гістарычных асоб прапаноўваліся на ролю сапраўднага аўтара шэкспіраўскага канона{{Sfn|Gross|2010|p=39}}, толькі некаторыя з прэтэндэнтаў атрымалі значную ўвагу{{Sfn|Gibson|2005|p=10}}. У дадатак да асобных кандыдатаў, таксама прыкметны ўзровень цікавасці быў прад'яўлены да «''групавых''» тэорый{{Sfn|Gibson|2005|pp=18—19, 72—76}}.

=== Групавыя тэорыі ===
Розныя групавыя тэорыі шэкспіраўскага пытання былі прапанаваны яшчэ ў сярэдзіне 1800-х гадоў. Першая апублікаваная кніга, прысвечаная менавіта абмеркаванню аўтарства, «''Выкрытая філасофія п’ес Шэкспіра''» Дэліі Бэкан, з’явілася ў [[1857]] годзе; аўтар прапанавала першую «''групавую тэорыю''», прыпісаўшы працы групе аўтараў на чале з [[Фрэнсіс Бэкан|Фрэнсісам Бэканам]], якая ўключала [[Уолтэр Рэйлі|Уолтэра Рэлі]] — асноўнага драматурга, якому дапамагалі іншыя: [[Эдмунд Спенсер]], {{нп3|Томас Сэквіл, 1-ы граф Дорсет|Томас Сэквіл|en|Thomas Sackville, 1st Earl of Dorset}} і Эдуард дэ Вер, 17-ы граф Оксфард{{Sfn|Shapiro|2010|pp=95}}.

Групавая тэорыя таксама апісана ў працы Гілберта Слейтэра «''Сем Шэкспіраў''» ({{lang-en|The Seven Shakespeares}}) (1931), у якой ён прапанаваў тэорыю пра тое, што працы былі напісаны сямю рознымі аўтарамі: [[Фрэнсіс Бэкан|Фрэнсісам Бэканам]], графам Оксфардам, Уолтэрам Рэлі, [[Уільям Стэнлі, 6-ы граф Дэрбі|графам Дэрбі]], [[Крыстафер Марла|Крыстаферам Марла]], Мэры Сідні і {{нп3|Роджэр Мэнэрс, 5-ы граф Ратлэнд|графам Ратлэндам|ru|Роджер Меннерс, 5-й граф Ратленд}}{{Sfn|Hoffman|1960|pp=vii—ix}}. У пачатку 1960-х Эдвард дэ Вер, Фрэнсіс Бэкан, Роджэр Мэнэрс, Уільям Герберт і Мэры Сідні былі абвешчаныя членамі групы, гэтак званай «''The Oxford Syndicate''»{{Sfn|Gibson|2005|pp=72—76}}. Акрамя таго, меркавалася, што такія драматургі, як Марла, {{нп3|Роберт Грын, драматург|Роберт Грын|en|Robert Greene (dramatist)}} і {{нп3|Томас Нэш|Томас Нэш|en|Thomas Nashe}}, таксама былі яе ўдзельнікамі. У некаторых варыянтах падобных тэорый Уільям Шэкспір са Стратфарда таксама ўдзельнічае ў групе як яе менеджар, прадстаўнік і/або твар групы{{Sfn|Gibson|2005|pp=18—19, 25, 27, 90}}.

=== Фрэнсіс Бэкан ===

[[Файл:Francis Bacon, Viscount St Alban from NPG (2).jpg|thumb|left|upright|[[Фрэнсіс Бэкан]] (1561—1626).]]

Асноўным кандыдатам у XIX стагоддзі лічыўся адзін з найвялікшых розумаў якабіянскай Англіі [[Фрэнсіс Бэкан]], палітык, філосаф, пісьменнік і навуковец. Дадзеная тэорыя абапіралася на гістарычныя і літаратурныя домыслы і на меркаваныя крыптаграфічныя адкрыцці{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=23—24}}.

Уільям Генры Сміт першым прапанаваў Бэкана на ролю аўтара ў [[1856]] годзе. Ён параўнаў бэканаўскае «''пад паэзіяй мы разумеем… выдуманую гісторыю''» з шэкспіраўскім «''самая праўдзівая паэзія — выдумка''» («''{{нп3|Як вам гэта спадабаецца|Як вам гэта спадабаецца|en|As You Like It}}''» ({{lang-en|As You Like It}}), 3.3.19-20){{Sfn|Shapiro|2010|pp=119—122}}{{Sfn|Halliday|1957|p=175}}. Неўзабаве пасля гэтага Дэлія Бэкан выступіла са сцвярджэннем, што ў п'есах схаваныя палітычныя значэнні і паралелі паміж гэтымі ідэямі і працамі Бэкана. Яна прапанавала яго як лідара групы незадаволеных філосафаў-палітыкаў, якія спрабавалі прасоўваць рэспубліканскія ідэі і супрацьстаяць дэспатызму Цюдор-сцюартаўскай манархіі праз публічную сцэну{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=387, 389}}. Пазней прыхільнікі Бэкана знайшлі падабенства паміж вялікім лікам спецыфічных фраз і афарызмаў з п'ес і тымі, што былі запісаныя Бэканам у яго зборніку «''Promus''». У [[1883]] годзе місіс Пот адрэдагавала «''Promus''» і знайшла 4400 паралелей паміж думкамі і выразамі Шэкспіра і Бэкана{{Sfn|Wadsworth|1958|p=41}}{{Sfn|Gibson|2005|pp=151—171}}{{Sfn|Halliday|1957|p=177}}.

У лісце да Джона Дэвіса Бэкан піша аб «''схаваных паэтах''». Прыхільнікамі бэканіянскай тэорыі гэта ўспрымаецца як адсылка да самога сябе{{Sfn|Gibson|2005|pp=57—63}}{{Sfn|Wadsworth|1958|p=36}}. Бэканіянцы лічаць, што, хоць Бэкан апісаў і сваю навуковую, і сваю маральную філасофію ў «''Аб значэнні і поспеху ведаў, чароўных і чалавечых''» (1605), толькі першая частка яго працы была апублікаваная пад яго імем. Яны кажуць, што маральная філасофія, уключаючы рэвалюцыйную палітыка-філасофскую сістэму праўлення, была складзеная ў шэкспіраўскіх п'есах, бо распаўсюд гэтых ідэй быў небяспечным праз пагрозы з боку манархіі{{Sfn|Halliday|1957|p=174}}.

Бэканіянцы мяркуюць, што вялікая колькасць юрыдычных алюзій у шэкспіраўскім каноне паказвае на тое, што аўтар добра разбіраўся ў законах. Бэкан стаў каралеўскім адвакатам у 1596 годзе і быў прызначаны {{нп3|генеральны атарней Англіі і Уэльса|генеральным атарнеем|en|Attorney General for England and Wales}} у [[1613]] годзе. Бэкану таксама плацілі за напісанне прамоў для шэрагу забаўляльных мерапрыемстваў, хоць невядома, ці пісаў ён п'есы{{Sfn|Halliday|1957|p=176}}.

Паколькі Бэкан быў добра знаёмы з шыфрамі{{Sfn|Bacon|2002|pp=318, 693}}, раннія бэканіянцы меркавалі, што ён пакінуў у шэкспіраўскім каноне свой зашыфраваны подпіс. У канцы XIX і пачатку XX стагоддзя ў працах, якія падтрымліваюць аўтарства Бэкана, многія бэканіянцы сцвярджалі, што раскрылі гэтыя шыфры. У 1881 годзе місіс Эшвуд Уіндл заявіла, што знайшла ў кожнай п'есе старанна распрацаваныя джынглы, якія ідэнтыфікуюць рэальнага аўтара з Бэканам{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=42—50}}. Гэта выклікала ўсплёск захаплення шыфрамі, і доказныя крыптаграмы з'яўляліся ў працах Ігнаціуса Данэлі{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=53—57}}, Орвіл Райт Оўэна, {{нп3|Элізабет Уэлс Гэлап|Элізабет Уэлс Гэлап|en|Elizabeth Wells Gallup}}{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=62—64}} і Ісаака Хала Плата. Плат лічыў, што лацінскае слова ''honorificabilitudinitatibus'' з «''Бясплодных высілкаў кахання''» можна прачытаць як анаграму да «''Hi ludi F. Baconis nati tuiti orbi''» («''Гэтыя п'есы, атожылкі Ф. Бэкана, захоўваюцца для свету''»){{Sfn|Ruthven|2001|p=102}}.

=== Эдуард дэ Вер, 17-ы граф Оксфард ===

[[Файл:Edward-de-Vere-1575.jpg|thumb|left|upright|[[Эдуард дэ Вер, 17-ы граф Оксфард]] (1550—1604).]]

З пачатку 1920-х гадоў лідарам-альтэрнатыўным кандыдатам у аўтары быў [[Эдуард дэ Вер, 17-ы граф Оксфард]] і лорд вялікі камергер Англіі. Оксфард ішоў за бацькам і дзедам у спансаванні акцёрскіх труп, а таксама спрыяў кампаніі музыкантаў{{Sfn|Nelson|2003|pp=13, 248}}. Оксфард быў важным прыдворным паэтам{{Sfn|May|1991|pp=53—54}}, які атрымаў таксама высокую ацэнку як драматург ад Джорджа Путэнхэма і Фрэнсіса Мерэса, якія ўключылі яго ў спіс «''лепшых у камедыі сярод нас''». Ні адна яго тэатральная праца, у адрозненне ад вершаў, не захавалася{{Sfn|Nelson|2003|pp=386—387}}. Оксфард быў вядомы сваім заступніцтвам літаратуры і тэатру. З [[1564]] па [[1599]] год яму было прысвечана каля 33 работ ад такіх аўтараў, як Артур Голдынг, {{нп3|Джон Лілі|Джон Лілі|en|John Lyly}}, Роберт Грын і Энтані Мандэй{{Sfn|May|1980|p=11-18}}. У [[1583]] годзе ён купіў субарэнду Блэкфрыарскага тэатра і перадаў яго паэту-драматургу Лілі, які кіраваў ім на працягу сезона, пад патранажам Оксфарда{{Sfn|Smith|1964|pp=151, 155}}.

Аксфардыянцы вераць, што пэўныя літаратурныя алюзіі паказваюць на тое, што Оксфард быў адным з самых вядомых ананімных пісьменнікаў таго часу<ref>{{артыкул|аўтар=Austin Al and Judy Woodruff.|загаловак=The Shakespeare Mystery|выданне=Frontline|выдавецтва=PBS|год=1989}}</ref>. Яны адзначаюць сувязі Оксфарда з лонданскімі тэатрамі і драматургамі часоў Шэкспіра, яго роднасныя сувязі з заступнікамі Першага Фоліа Шэкспіра, яго адносіны з Лізаветай I і заступнікам Шэкспіра {{нп3|Генры Рызлі, 3-ці граф Саўтгемптан|графам Саўгемптанам|en|Henry Wriothesley, 3rd Earl of Southampton}}, яго веды наконт жыцця двара, яго прыватных настаўнікаў, адукацыю і падарожжы па месцах, дзе адбываюцца п'есы Шэкспіра, у Італіі і Францыі{{Sfn|Bethell|1991|pp=46, 47, 50, 53, 56, 58, 75, 78}}. Гіпотэза пра аўтарства Оксфарда таксама грунтуецца на меркаваным падабенстве паміж біяграфіяй Оксфарда і падзеямі шэкспіраўскіх п'ес, санетаў і паэм; меркаваных паралелях ў мове, выразах і думках з лістоў Оксофрда і канона{{Sfn|Shapiro|2010|p=214}}.

Упершыню гэтая гіпотэза была прапанавана англійскім школьным настаўнікам Дж. Томасам Луні ў 1920 годзе; ён знайшоў у працах Шэкспіра — асабліва ў «''Гамлеце''» ({{lang-en|Hamlet}}) — асобасную характарыстыку аўтара як эксцэнтрычнага паэта-арыстакрата, аматара тэатра і спорту, які атрымаў класічную адукацыю, шмат разоў наведваў Італію{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=431—432}}. Ён вылучыў падабенства паміж паэзіяй Оксфарда і Шэкспіра ў матывах і сюжэтах, фразах і рытарычных прыёмах, што прывяло яго да ідэнтыфікацыі Оксфарда з рэальным аўтарам канона{{Sfn|May|2004|p=222}}. Пасля публікацыі ў [[1920]] годзе яго кнігі «''Шэкспір апазнаны''» аксфардыянская версія хутка пераўзышла па папулярнасці гістарычна больш раннюю бэканіянскую{{Sfn|Wadsworth|1958|p=121}}{{Sfn|McMichael|Glenn|1962|p=159}}{{Sfn|Shapiro|2010|p=239}}.

Мяркуецца, што Оксфард выкарыстаў пісьменніцкі псеўданім «''Шэкспір''», паколькі арыстакраты не маглі пісаць п'есы для публічных выстаў{{Sfn|Bethell|1991|p=47}}. Іншая магчымая матывацыя — палітычная, калі Оксфард быў палюбоўнікам каралевы Лізаветы; паводле гэтай тэорыі, Оксфард прысвяціў «''{{нп3|Венера і Адоніс|Венеру і Адоніса|en|Venus and Adonis (Shakespeare poem)}}''» ({{lang-en|Venus and Adonis}}), «''Зганьбаваную Лукрэцыю''» ({{lang-en|The Rape of Lucrece}}) і санеты іх сыну, незаконнаму спадчынніку [[Цюдары|Цюдараў]], [[Генры Рызлі, 3-ці граф Саўтгемптан|Генры Рызлі]], выхаванаму як граф Саўтгемптан{{Sfn|Wadsworth|1958|p=127}}.

Аксфардыянцы кажуць, што прысвячэнне да санетаў, выдадзеных у [[1609]] годзе, азначае, што аўтар памёр да іх публікацыі і што ў [[1604]] (год смерці Оксфарда) рэгулярная публікацыя «''выпраўленых''» і «''дапоўненых''» шэкспіраўскіх п'ес спынілася{{Sfn|Bethell|1991|p=61}}. Такім чынам, яны адносяць многія п'есы да больш ранняга часу, чым у стандартнай храналогіі, і сцвярджаюць, што п'есы, у якіх бачныя сведчанні пераробкі і супрацоўніцтва, былі пакінутыя Оксфардам незавершанымі і скончаны іншымі драматургамі пасля яго смерці{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=433—434}}{{Sfn|Shapiro|2010|p=294 (258)}}.

=== Крыстафер Марла ===

[[Файл:Marlowe-Portrait-1585.jpg|thumb|left|upright|[[Крыстафер Марла]] (1564—1593).]]

Паэт і драматург Крыстафер Марла быў народжаны ў тым жа сацыяльным асяроддзі, што і Шэкспір, — яго бацька быў шаўцом, бацька Шэкспіра быў пальчатнікам. Марла быў старэйшы ўсяго на два месяцы, але правёў шэсць з паловай гадоў у [[Кембрыджскі ўніверсітэт|Кембрыджскім універсітэце]]. Ён пачаў выкарыстанне [[белы верш|белага верша]] ў лізавецінскай драме, і яго працы атрымалі шырокае прызнанне, аказаўшы вялікі ўплыў і на Шэкспіра{{Sfn|Logan|2007|p=8}}. З сямі яго п'ес усе, акрамя адной або дзвюх, былі пастаўлены ўпершыню да 1593 года.

Паводле марлавіянскай тэорыі, задакументаваная смерць Марла [[30 мая]] 1593 года была падробленай. Томас Уолсінгем і іншыя, як мяркуецца, падстроілі фальшывую смерць, галоўнай прычынай чаго было дапамагчы Марла пазбегнуць суда і, хутчэй за ўсё, пакарання за распаўсюд [[атэізм]]у{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=445—446}}. Паводле гэтай тэорыі, Шэкспір быў абраны як знешні прадстаўнік Марла, які працягваў пісаць высокапаспяховыя п'есы{{Sfn|Bate|1998|p=132}}. Гэтыя сцвярджэнні заснаваныя на высновах, атрыманых з абставін яго ўяўнай смерці, стылістычных падабенстваў паміж працамі Марла і Шэкспіра і схаваных сэнсаў, знойдзеных у п'есах і звязаных тэкстах.

Марлавіянцы адзначаюць, што, нягледзячы на аднолькавы ўзрост Марла і Шэкспіра, першая праца, якая прыпісваецца Шэкспіру, — «''Венера і Аданіс''» — выйшла ў продаж, з яго імем у прысвячэнні, праз 13 дзён пасля смерці Марла{{Sfn|Schoenbaum|1987|p=131}}, а зарэгістраваная ў «''канцылярскай кампаніі''» яна была 18 красавіка 1593 года без указання аўтара{{Sfn|Prince|2000|p=xii}}. Таксама быў складзены спіс славесных адпаведнікаў двух канонаў{{Sfn|Schoenbaum|1991|pp=446—447}}.

Марла быў першапачаткова прапанаваны ў аўтары ў 1884 годзе як член групы драматургаў. Упершыню прапанаваны на ролю адзінага аўтара ў 1895 годзе{{Sfn|Schoenbaum|1991|p=446}}. Тэорыя была адроджана ў 1955 годзе Кальвінам Хофманам і цяпер з'яўляецца бліжэйшым канкурэнтам аксфардыянцаў{{Sfn|Shapiro|2010|p=247}}.

=== Уільям Стэнлі, 6-ы граф Дэрбі ===

[[Файл:6thEarlOfDerby.jpg|thumb|right|upright|[[Уільям Стэнлі, 6-ы граф Дэрбі]] (1561—1642).]]

Уільям Стэнлі, 6-ы граф Дэрбі, быў упершыню прапанаваны на ролю аўтара ў [[1891]] годзе Джэймсам Грынстрытам; пазней версія была падтрымана Абелем Лефранкам і іншымі{{Sfn|Wadsworth|1958|p=101}}. Грынстрыт выявіў, што іезуіцкі шпіён Джордж Фенер у [[1599]] годзе праінфармаваў, што Дэрбі «''займаецца складаннем камедый для публічных акцёраў''»{{Sfn|Gibson|2005|pp=91—92}}{{Sfn|Shapiro|2010|p=215 (189)}}. У тым жа годзе Дэрбі быў пазначаны як спонсар адной з дзвюх дзіцячых тэатральных кампаній Лондана «''Дзеці Паўла''»; у яго таксама была ўласная кампанія, «''Слугі Дэрбі''», якая некалькі разоў у 1600 і 1601 гадах выступала пры двары{{Sfn|Schoone-Jongen|2008|pp=106, 164}}. Дэрбі быў старэйшы за Шэкспіра на тры гады і памёр у [[1642]] годзе, так што яго даўжыня жыцця сыходзіцца з кансэнсуснымі датыроўкамі работ. Яго ініцыялы ''WS'', і вядома, што ён падпісваўся «''Will''»{{Sfn|Shapiro|2010|p=215}}.

У [[1582]] годзе Дэрбі падарожнічаў па кантынентальнай Еўропе, наведаўшы Францыю і, магчыма, [[Каралеўства Навара|Навару]]. У Навары адбываецца дзеянне «''Бясплодных высілкаў кахання''», і п'еса можа быць заснавана на падзеях, якія адбыліся паміж 1578 і 1584 гадамі{{Sfn|Lefranc|1918–19|pp=2, 87—199}}{{Sfn|Wilson|1969|p=128}}{{Sfn|Londré|1997|p=327}}. Дэрбі быў жанаты з Лізаветай дэ Вер, чыім дзедам па маці быў Уільям Сесіл{{Sfn|McCrea|2005|p=145}}, якога некаторыя крытыкі лічаць правобразам Палонія з «''Гамлета''».

Дэрбі меў зносіны з {{нп3|Уільям Герберт, 3-і граф Пембрук|Уільямам Гербертам, 3-м графам Пембрукам|en|William Herbert, 3rd Earl of Pembroke}}, і яго братам Філіпам Гербертам, графам Мантгомеры, пазней 4-м графам Пембрукам; ім двум прысвечана Першае Фоліа Шэкспіра{{Sfn|Gibson|2005|p=274}}. Калі Дэрбі каля 1628—1629 гадоў перадаў маёнтак свайму сыну Джэймсу, ён назваў Пембрука і Мантгомеры апекунамі. Старэйшы брат Дэрбі, Фердынанда Стэнлі, 5-ы граф Дэрбі, сфармаваў групу акцёраў «''Слугі лорда Странга''», некаторыя чальцы якой пазней далучыліся да «''Слуг караля''», самай вядомай кампаніі Шэкспіра{{Sfn|McCrea|2005|p=144}}.

=== Роджэр Мэнэрс, 5-ы граф Ратлэнд ===

[[File:Manners.jpg|left|thumb|322x322px|[[Роджэр Мэнэрс, 5-ы граф Ратлэнд]] (1576—1612)]]

Роджэр Мэнэрс, 5-ы граф Ратлэнд быў прапанаваны на ролю кандыдата ў [[1907]] годзе Карлам Бляйбтроем{{Sfn|Wadsworth|1958|pp=106—110}}, але, перажыўшы кароткачасовы росквіт, гэтая тэорыя была засунута на другі план аксфардыянствам{{Sfn|Campbell|1966|pp=730—731}}. У Расіі гэтая версія асаблівую папулярнасць набыла пасля выхаду кнігі Іллі Гілілава «''Гульня аб Уільяме Шэкспіры, або Таямніца Вялікага Фенікса''». У некалькіх працах Ратлэнд прапаноўваўся як удзельнік групы аўтараў, а паводле версіі Гілілава і яго паслядоўнікаў, ён пісаў п'есы сумесна з жонкай Лізаветай Сідні, дачкой вялікага англійскага паэта і нацыянальнага героя Філіпа Сідні.

Сярод сваякоў графа Ратлэнд была Мэры Сідні — сястра Філіпа Сідні, знакамітая графіня Пембрук, заступніца паэтаў лізавецінскай Англіі, адна з першых англійскіх паэтак і перакладчыц, і яе сыны — аматары мастацтва і мецэнаты Уільям Герберт, 3-ці граф Пембрук (які ўтрымліваў трупу «''Слугі графа Пембрука''»), і яго брат Філіп Герберт, граф Мантгомеры. Абодвум братам было прысвечана першае поўнае выданне п'ес Шэкспіра. Паэтычны салон графіні Ратлэнд у замку {{нп3|Бівер-Касл|Бельвуар|en|Belvoir Castle}} наведвалі найбуйнейшыя англійскія паэты першай паловы 17-га стагоддзя — [[Джон Дон]], [[Бен Джонсан]], Майкл Дрэйтан, Фрэнсіс Бамонт, Джон Флетчэр.

Роджэр Мэнэрс быў выключна адукаваным чалавекам — валодаў некалькімі мовамі, атрымаў ступені Магістра Мастацтваў Кембрыджа і Оксфарда, а таксама вучыўся ў юрыдычнай акадэміі Грэйс Ін, якая славілася сваімі тэатральнымі святамі. Яго прадзед Томас Мэнэрс (1-ы граф Ратлэнд), дзед Генры Мэнэрс (2-і граф Ратлэнд), дзядзька Эдвард Мэнэрс (3-і граф Ратлэнд) і бацька Джон Мэнэрс (4-ы граф Ратлэнд) сабралі ў фамільным замку Бельвуар велізарную бібліятэку з лацінскіх, грэчаскіх, французскіх і нават яўрэйскіх кніг, слоўнікаў, даведнікаў, гістарычных хронік і п'ес. Роджэр Мэнэрс падарожнічаў па Еўропе — быў у Германіі, Францыі, Швейцарыі, падарожнічаў па Італіі, бываў у Венецыі, Фларэнцыі, Мілане, Вероне, вучыўся ў Падуанскім універсітэце. Апісанні гэтых гарадоў ёсць у творах Шэкспіра. Роджэр Мэнэрс удзельнічаў у ваенных дзеяннях у Ірландыі ў якасці пяхотнага палкоўніка, разам з паэтам [[Джон Дон|Джонам Донам]] ён быў на караблі флоту [[Уолтэр Рэлі|Уолтэра Рэлі]], які накіроўваўся да [[Азорскія астравы|Азорскіх астравоў]], але бура перашкодзіла гэтай экспедыцыі. У творах Шэкспіра ёсць апісанне ваенных дзеянняў, якое патрабуе грунтоўных ведаў у ваеннай справе таго часу. У п'есе «''Бура''» ({{lang-en|The Tempest}}) дадзена апісанне карабля, які патрапіў у моцны шторм, і апісанне дзеянняў экіпажа.

Адным з галоўных довадаў ратлэндыянцаў з'яўляецца тое, што Роджэр Мэнэрс у 1603 годзе быў адпраўлены каралём [[Якаў I (кароль Англіі)|Якавам I]] з кароткачасовым пасольствам у [[Данія|Данію]], дзе ў [[Хельсінгёр|замку Эльсінор]] сустрэўся са сваімі аднакурснікамі па [[Падуанскі ўніверсітэт|Падуанскім універсітэце]] Разенкранцам і Гільдэнстэрнам. Пасля гэтага візіту Роджэра Мэнэрса ў Данію з'явілася новая рэдакцыя «''Гамлета''», у якой з'явіліся падрабязныя апісанні дацкага двара і замка Эльсінор. У прыватнасці, апісанне дывана з партрэтамі дацкіх каралёў, які захаваўся да нашых дзён. Яшчэ адзін довад ратлэндыянцаў — пасля 1612 года, года смерці Роджэра Мэнэрса, не з'явілася ні адной новай п'есы Шэкспіра. У кнізе выдаткаў замка Бельвуар запісана, што праз некаторы час пасля смерці Ратлэнда Уільяму Шэкспіру і яго калегу акцёру Рычарду Бербеджу малодшы брат Роджэра Мэнэрса Фрэнсіс Мэнэрс загадаў выплаціць па 44 шылінгі золатам, што ратлэндыянцы тлумачаць як плату за ўтойванне на працягу доўгіх гадоў імя сапраўднага аўтара шэкспіраўскіх п'ес і за маўчанне ў будучыні<ref>{{артыкул|аўтар=Липиков, Александр|загаловак=Игра великого ума|спасылка=http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/589/|выданне=«Вокруг Света»|год=2003|нумар=10}}</ref>. Яны таксама адзначаюць, што пасля гэтага «Шакспер» (як называюць ураджэнца Стратфарда ратлэндыянцы) згарнуў усе свае справы ў Лондане і пераехаў у Стратфард. Праз 4 гады ён памёр, і ў яго завяшчанні не згадвалася ні адной кнігі, не кажучы ўжо пра рукапісы.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
{{Refbegin|2}}
* {{кніга|аўтар=Гилилов, Илья Менделевич|загаловак=Игра об Уильяме Шекспире, или Тайна великого феникса|спасылка=http://lib.ru/SHAKESPEARE/a_gililov.txt|месца=М.|выдавецтва=Артист. Режиссер. Театр|год=1997|ref=Гилилов}}
* {{артыкул|аўтар=Домбровский Ю.|загаловак=РатлендБэконСоутгемптонШекспир|выданне=Памятники культуры. Новые открытия.|тып=Ежегодник|месца=М.|выдавецтва=Наука|год=1976|старонкі=314|ref=Домбровский}}
* {{артыкул|аўтар=Злобина А.|загаловак=Закон правды|спасылка=http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1998/10/zlobina.html|выданне=Новый мир|год=1998|нумар=10|ref=Злобина}}
* {{кніга|аўтар=Кружков, Григорий Михайлович.|частка=Шекспир без покрывала, или шахматы, плавно переходящие в шашки|загаловак=Ностальгия обелисков|месца=М.|выдавецтва=Новое литературное обозрение|год=2001|старонкі=579-592|isbn=5-86793-135-8|ref=Кружков}}
* {{кніга|аўтар=Степанов С.|загаловак=Шекспировы сонеты, или игра в игре|выдавецтва=Амфора|год=2003|серыя=БОС|старонак=550|isbn=5-94278-486-8|ref=Степанов}}
* {{кніга|аўтар=Bacon Francis.|загаловак=Francis Bacon: The Major Works|спасылка=http://books.google.com/books?id=QJ6vZ6CSXvUC|адказны=Vickers, Brian|выдавецтва=Oxford University Press|год=2002|серыя=Oxford World's Classics|isbn=978-0-19-284081-3|ref=Bacon}}
* {{кніга|аўтар=Baldick C.|загаловак=The Oxford Dictionary of Literary Terms|спасылка=http://books.google.com/books?id=mp0s9GgrafUC|выдавецтва=Oxford University Press|год=2008|isbn=978-0-19-920827-2|ref=Baldick}}
* {{кніга|аўтар=Baldwin T. W.|загаловак=William Shakespere's Small Latine & Lesse Greeke|спасылка=http://durer.press.illinois.edu/baldwin/|месца=Urbana|выдавецтва=University of Illinois Press|год=1944|ref=Baldwin|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120303012918/http://durer.press.illinois.edu/baldwin/|archivedate=3 сакавіка 2012}}
* {{Cite journal |title = Identifying Shakespeare: Science in the Shape of Infra-red Photography and the X rays Brings to Light at Last the Real Man Beneath the Surface of a Series of Paintings of the Bard
  |last = Barrell
  |first = Charles Wisner
  |journal = Scientific American
  |publisher = University of Chicago Press
  |volume = 162
  |issue = 1
  |date = January 1940
  |pages = 4–8, 43–45
}}
* {{кніга|аўтар=Bate J.|загаловак=The Genius of Shakespeare|спасылка=http://books.google.com/books?id=hh5pV-G-XtoC|выдавецтва=Oxford University Press|год=1998|isbn=978-0-19-512823-9|ref=Bate}}
* {{кніга|аўтар=Bate J.|частка=Scenes from the Birth of a Myth|загаловак=Shakespeare's Face: Unraveling the Legend and History of Shakespeare's Mysterious Portrait|спасылка=http://books.google.com/books?id=Ck4HsjjC0SgC&pg=PA103|адказны=Nolen, Stephanie|выдавецтва=Free Press|год=2002|pages=103-25|isbn=978-0-7432-4932-4|ref=Bate}}
* {{кніга|аўтар=Bate W. J.|загаловак=John Keats|выдавецтва=Belknap Press of Harvard University Press|год=1963|ref=Bate}}
* {{артыкул|аўтар=Bethell T.|загаловак=The Case for Oxford (and Reply)|спасылка=http://www.theatlantic.com/past/docs/unbound/flashbks/shakes/beth.htm|мова=en|выданне=Atlantic Monthly|год=1991|выпуск=4|старонкі=45—61; 74—8|isbn=1072-7825|ref=Bethell}}
* {{кніга|аўтар=Bevington D. M.|загаловак=Shakespeare: The Seven Ages of Human Experience|выдавецтва=Wiley-Blackwell|год=2005|isbn=978-1-4051-2753-0|ref=Bevington}}
* {{кніга|аўтар=Brooks A.|загаловак=Will Shakespere and the Dyer's Hand|выдавецтва=Charles Scribner's Sons|год=1943|ref=Brooks}}
* {{кніга|загаловак=A Shakespeare Encyclopedia|адказны=Campbell, Oscar James|месца=London|выдавецтва=Methuen Publishing|год=1966|ref=Campbell}}
* {{кніга|аўтар=Chambers E. K.|загаловак=William Shakespeare: A Study of Facts and Problems|выдавецтва=Clarendon Press|год=1930|том=II|isbn=978-0-19-811774-2|ref=Chambers}}
* {{артыкул|аўтар=Chandler D.|загаловак=Marlowe: A Hoax by William Taylor|выданне=Notes and Queries|выдавецтва=Oxford University Press|год=1994|том=41|выпуск=2|ref=Chandler}}
* {{кніга|аўтар=Churchill R. Ch.|загаловак=Shakespeare and His Betters: A History and a Criticism of the Attempts Which Have Been Made to Prove That Shakespeare's Works Were Written by Others|месца=London|выдавецтва=Max Reinhardt|год=1958|ref=Churchill}}
* {{кніга|аўтар=Cressy D.|загаловак=Education in Tudor and Stuart England|выдавецтва=St. Martin's Press|год=1975|серыя=Documents of modern history|isbn=978-0-7131-5817-5|ref=Cressy}}
* {{артыкул|аўтар=Crinkley R.|загаловак=New Perspectives on the Authorship Question|выданне=Shakespeare Quarterly|выдавецтва=Folger Shakespeare Library|год=1985|выпуск=4|старонкі=515-22|isbn=1538-3555|doi=10.2307/2870328|ref=Crinkley| issn=0037-3222 }}
* {{артыкул|аўтар=Dawson G. E.|загаловак=Review: ''This Star of England''. by Dorothy Ogburn; Charlton Ogburn|выданне=Shakespeare Quarterly|выдавецтва=Folger Shakespeare Library|год=1953|том=4|нумар=2|старонкі=165—70|issn=1538-3555|doi=10.2307/2866177|ref=Dawson}}
* {{Cite book
  |chapter = Authorship Controversy
  |title = Oxford Companion to Shakespeare
  |url = https://archive.org/details/oxfordcompaniont0000unse_p1d4
  |series = Oxford Companions to Literature
  |last = Dobson
  |first = Michael
  |editor1-last = Dobson
  |editor1-first = Michael
  |editor2-last = Wells
  |editor2-first = Stanley
  |publisher = Oxford University Press
  |year = 2001
  |pages = [https://archive.org/details/oxfordcompaniont0000unse_p1d4/page/30 30]–31
  |isbn = 978-0-19-811735-3
}}
* {{кніга|аўтар=Eaglestone R.|загаловак=Doing English|спасылка=http://books.google.com/books?id=83ip5aoiLGsC|месца=London, New York|выдавецтва=Routledge|год=2009|isbn=978-0-415-49673-5|ref=Eaglestone}}
* {{кніга|аўтар=Eccles M.|частка=Sir George Buc, Master of the Revels|загаловак=Thomas Lodge and Other Elizabethans|адказны=Sisson, Charles Jasper|выдавецтва=Harvard University Press|год=1933|pages=409-506|ref=Eccles}}
* {{кніга|аўтар=Edmondson P.; Wells S.|загаловак=Shakespeare Bites Back|спасылка=http://bloggingshakespeare.com/shakespeare-bites-back-free-book|выдавецтва=The Shakespeare Birthplace Trust|год=2011|ref=Edmondson|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141222014628/http://bloggingshakespeare.com/shakespeare-bites-back-free-book|archivedate=22 снежня 2014}}
* {{кніга|аўтар=Edmondson P.|частка='The Shakespeare establishment' and the Shakespeare authorship discussion|загаловак=Shakespeare Beyond Doubt: Evidence, Argument, Controversy|спасылка=http://books.google.com/books?id=DdjhN1wO6tYC|адказны=Wells, Stanley|выдавецтва=Cambridge University Press|год=2013|старонкі=225—35|isbn=978-1-107-60328-8|ref=Edmondson}}
* {{Cite journal
  |title = Oxford by the Numbers: What Are the Odds That the Earl of Oxford Could Have Written Shakespeare's Poems and Plays?
  |last1 = Elliott
  |first1 = Ward E. Y.
  |last2 = Valenza
  |first2 = Robert J.
  |journal = Tennessee Law Review
  |publisher = Tennessee Law Review Association
  |year = 2004
  |volume = 72
  |issue = 1
  |pages = 323–452
  |url = https://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals/tenn72&id=339&collection=journals&index=
  |access-date = 2 March 2011
  |issn = 0040-3288
  }}
* {{Cite book
  |title = Court and Country Politics in the Plays of Beaumont and Fletcher
  |last = Finkelpearl
  |first = Philip J.
  |publisher = Princeton University Press
  |year = 1990
  |isbn = 978-0-691-06825-1
  |url-access = registration
  |url = https://archive.org/details/courtcountrypoli0000fink
  }}
* {{Cite book
  |title = The Shakespearean Ciphers Examined
  |last1 = Friedman
  |first1 = William F.
  |last2 = Friedman
  |first2 = Elizebeth S.
  |publisher = Cambridge University Press
  |year = 1957
  |isbn = 978-0-521-05040-1
}}
* {{кніга|аўтар=Garber M.|загаловак=Shakespeare's Ghost Writers: Literature as Uncanny Causality|спасылка=http://books.google.com/books?id=9EsYy1TZkUwC|выдавецтва=Routledge|год=1997|isbn=978-0-415-91869-5|ref=Garber}}
* {{кніга|аўтар=Gelderen E. van|загаловак=A History of the English Language|спасылка=http://books.google.com/books?id=ndiYMpZNdMIC|месца=Amsterdam|выдавецтва=John Benjamins|год=2006|isbn=978-90-272-3236-6|ref=Gelderen}}
* {{кніга|аўтар=Gibson H. N.|загаловак=The Shakespeare Claimants|спасылка=http://books.google.com/books?id=W7HEMEsGiVUC|выдавецтва=Routledge|год=2005|серыя=Routledge Library Editions—Shakespeare|isbn=978-0-415-35290-1|ref=Gibson}}
* {{кніга|аўтар=Greenwood G.|загаловак=The Shakespeare Problem Restated|спасылка=http://www.archive.org/details/shakespeareprobl00greeuoft|месца=London|выдавецтва=John Lane|год=1908|ref=Greenwood}}
* {{артыкул|аўтар=Gross J.|загаловак=Denying Shakespeare|спасылка=http://www.commentarymagazine.com/article/denying-shakespeare/|выданне=Commentary|выдавецтва=Commentary|год=2010|том=129|выпуск=3|старонкі=38—44|issn=0010-2601|ref=Gross}}
* {{кніга|аўтар=Hackett H.|загаловак=Shakespeare and Elizabeth: The Meeting of Two Myths|спасылка=http://books.google.com/books?id=NC3jdR7R4JoC|месца=Princeton and Oxford|выдавецтва=Princeton University Press|год=2009|isbn=978-0-691-12806-1|ref=Hackett}}
* {{кніга|аўтар=Halliday F. E.|загаловак=The Cult of Shakespeare|выдавецтва=Duckworth|год=1957|ref=Halliday}}
* {{кніга|аўтар=Halliday F. E.|загаловак=The Life of Shakespeare|выдавецтва=Penguin Books|год=1962|ref=Halliday}}
* {{кніга|аўтар=Hoffman C.|загаловак=The Murder of the Man Who Was "Shakespeare"|спасылка=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/muchado/readings/hoffman.html|выданне=2|месца=New York|выдавецтва=Julian Messner|год=1960|ref=Hoffman}}
* {{кніга|аўтар=Honan P.|загаловак=Shakespeare: A Life|месца=Oxford|выдавецтва=Oxford University Press|год=2000|isbn=978-0-19-282527-8|ref=Honan}}
* {{кніга|аўтар=Johnson S.|частка=Preface|загаловак=Dr. Johnson on Shakespeare|адказны=William Kurtz, Jr.|месца=Harmondsworth|выдавецтва=Penguin Books|год=1969|серыя=Penguin Shakespeare Library|pages=57—143|ref=Johnson}}
* {{кніга|аўтар=Kathman D.|частка=The Question of Authorship|загаловак=Shakespeare: an Oxford Guide|адказны=Wells, Stanley|выдавецтва=Oxford University Press|год=2003|серыя=Oxford Guides|pages=620—632|isbn=978-0-19-924522-2|ref=Kathman}}
* {{Cite web
  |title = The Spelling and Pronunciation of Shakespeare's Name
  |last = Kathman (1)
  |first = David
  |url = http://shakespeareauthorship.com/name1.html
  |work = The Shakespeare Authorship Page
  |publisher = David Kathman and Terry Ross
  |access-date = 17 December 2010
  }}
* {{cite web|url=http://shakespeareauthorship.com/shaxwill.html|title=Shakespeare's Will|last=Kathman|first=David|work=The Shakespeare Authorship Page|publisher=David Kathman and Terry Ross|lang=en|accessdate=2013-12-22|ref=Kathman (2)}}
* {{cite web|url=http://shakespeareauthorship.com/monrefs.html|title=Seventeenth-century References to Shakespeare's Stratford Monument|last=Kathman|first=David|work=The Shakespeare Authorship Page|publisher=David Kathman and Terry Ross|lang=en|accessdate=2013-12-20|ref=Kathman (3)}}
* {{cite web|url=http://shakespeareauthorship.com/whynot.html|title=Why I Am Not an Oxfordian|last=Kathman|first=David|work=The Shakespeare Authorship Page|publisher=David Kathman and Terry Ross|lang=en|accessdate=2013-12-23|ref=Kathman (4)}}
* {{кніга|аўтар=Lang A.|загаловак=Shakespeare, Bacon, and the Great Unknown|спасылка=http://books.google.com/books?id=kbN1fckDJYEC|выданне=First published 1912|выдавецтва=BiblioBazaar|год=2008|isbn=978-0-554-21918-9|ref=Lang}}
* {{кніга|аўтар=Lefranc A.|загаловак=Sous le masque de «William Shakespeare»: William Stanley, Vie comte de Derby|месца=Paris|выдавецтва=Payot & cie|год=1918–19|ref=Lefranc}}
* {{кніга|аўтар=Logan R.|загаловак=Shakespeare's Marlowe: The Influence of Christopher Marlowe on Shakespeare's Artistry|спасылка=http://books.google.com/books?id=pDIa8C7em8UC|месца=Hampshire|выдавецтва=Ashgate Publishing|год=2007|isbn=978-0-7546-5763-7|ref=Logan}}
* {{кніга|загаловак=William Shakespeare: A Documentary Volume|спасылка=http://books.google.com/books?id=K8wUAQAAIAAJ|адказны=Loomis, Catherine|месца=Detroit|выдавецтва=Gale Group|год=2002|volume=263|серыя=Dictionary of Literary Biography|isbn=978-0-7876-6007-9|ref=Loomis}}
* {{кніга|аўтар=Looney J. Th.|загаловак="Shakespeare" Identified in Edward De Vere, the Seventeenth Earl of Oxford|спасылка=http://books.google.com/books?id=B004AAAAIAAJ|месца=New York|выдавецтва=Frederick A. Stokes|год=1920|ref=Looney}}
* {{кніга|аўтар=Londré F. H.|частка=Elizabethan Views of the 'Other': French, Spanish and Russians in ''Love's Labour's Lost''|загаловак=Love's Labour's Lost: Critical Essays|спасылка=http://books.google.com/books?id=E4vHMEMdbvIC|выдавецтва=Routledge|год=1997|volume=13|серыя=Shakespeare Criticism|pages=325—343|isbn=978-0-8153-0984-0|ref=Londré}}
* {{кніга|загаловак=Attributing Authorship: An Introduction|спасылка=http://books.google.com/books?id=EBAUdyBN_6kC|выдавецтва=Cambridge University Press|год=2002|isbn=978-0-521-78948-6|ref=Love}}
* {{кніга|аўтар=Martin M. W.|загаловак=Was Shakespeare Shakespeare? A Lawyer Reviews the Evidence|месца=New York|выдавецтва=Cooper Square Press|год=1965|ref=Martin}}
* {{артыкул|аўтар=Matus I. L.|загаловак=The Case for Shakespeare|спасылка=http://www.theatlantic.com/past/docs/unbound/flashbks/shakes/matus.htm|выданне=Atlantic Monthly|год=1991|том=268|выпуск=4|старонкі=64—72|issn=1072-7825|ref=Matus}}
* {{кніга|аўтар=Matus I. L.|загаловак=Shakespeare, IN FACT|выдавецтва=Continuum Publishing|год=1994|isbn=978-0-8264-0624-8|ref=Matus}}
* {{кніга|аўтар=May S. W.|частка=Tudor Aristocrats and the Mythical "Stigma of Print"|загаловак=Renaissance Papers|спасылка=http://shakespeareauthorship.com/stigma.html|адказны=Deneef, Leigh A.; Hester, Thomas M.|выдавецтва=Southeastern Renaissance Conference|год=1980|том=1993|pages=11—18|ref=May}}
* {{кніга|аўтар=May S. W.|загаловак=The Elizabethan Courtier Poets: The Poems and Their Contexts|выдавецтва=University of Missouri Press|год=1991|isbn=978-0-8262-0749-4|ref=May}}
* {{артыкул|аўтар=May S. W.|загаловак=The Seventeenth Earl of Oxford as Poet and Playwright|выданне=Tennessee Law Review|выдавецтва=Tennessee Law Review Association|год=2004|том=72|выпуск=1|старонкі=221—254|issn=0040-3288|ref=May}}
* {{Cite book |chapter =Early Courtier Verse: Oxford, Dyer, and Gascoigne
  |title = Early Modern English Poetry: A Critical Companion
  |url =https://archive.org/details/earlymodernengli0000unse
  |last = May
  |first = Steven W.
  |editor1-last = Cheney
  |editor1-first = Patrick
  |editor2-last = Hadfield
  |editor2-first = Andrew
  |editor3-last =Sullivan, Jr.
  |editor3-first = Garrett A.
  |publisher = Oxford University Press
  |year = 2007
  |pages = [https://archive.org/details/earlymodernengli0000unse/page/60 60]–67
  |isbn = 978-0-19-515387-3
}}
* {{кніга|аўтар=McCrea S.|загаловак=The Case for Shakespeare: The End of the Authorship Question|спасылка=http://books.google.com/books?id=c95vhdF1qiYC|выдавецтва=Greenwood Publishing Group|год=2005|isbn=978-0-275-98527-1|ref=McCrea}}
* {{кніга|аўтар=McMichael G. L.; Glenn E. M.|загаловак=Shakespeare and His Rivals: A Casebook on the Authorship Controversy|выдавецтва=Odyssey Press|год=1962|ref=McMichaelGlenn}}
* {{кніга|аўтар=Montague W. K.|загаловак=The Man of Stratford—The Real Shakespeare|выдавецтва=Vantage Press|год=1963|ref=Montague}}
* {{кніга|аўтар=Morita S.|загаловак=Natsume Sōsek, 3 vols|выдавецтва=Kōdansha Gakujutsu Bunko|год=1980|том=1|ref=Morita}}
* {{артыкул|аўтар=Murphy W. M.|загаловак=Thirty-six Plays in Search of an Author|спасылка=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shakespeare/reactions/murphyarticle.html|выданне=Union College Symposium|год=1964|том=3|выпуск=3|старонкі=4—11|ref=Murphy}}
* {{Cite journal |title = George Buc, William Shakespeare, and the Folger ''George a Greene''
  |url = https://archive.org/details/sim_shakespeare-quarterly_spring-1998_49_1/page/74
  |last = Nelson
  |first = Alan H.
  |journal = Shakespeare Quarterly
  |publisher = Folger Shakespeare Library
  |volume = 49
  |issue = 1
  |year = 1998
  |pages = 74–83
  |doi = 10.2307/2902208
  |issn = 0037-3222
  |jstor = 2902208
}}
* {{кніга|аўтар=Nelson A. H.|загаловак=Monstrous Adversary: The Life of Edward de Vere, 17th Earl of Oxford|спасылка=http://books.google.com/books?id=WcfiqlOjEKoC|выдавецтва=Liverpool University Press|год=2003|isbn=978-0-85323-678-8|ref=Nelson}}
* {{артыкул|аўтар=Nelson A. H.|загаловак=Stratford Si! Essex No!|выданне=Tennessee Law Review|выдавецтва=Tennessee Law Review Association|год=2004|том=72|выпуск=1|старонкі=149—169|issn=0040-3288|ref=Nelson}}
* {{кніга|аўтар=Nevalainen T.|частка=Early Modern English Lexis and Semantics|загаловак=The Cambridge History of the English Language: 1476—1776|спасылка=http://books.google.com/books?id=CCvMbntWth8C&pg=PA332|адказны=Lass, Roger|выдавецтва=Cambridge University Press|год=1999|volume=3|старонкі=332—458|isbn=978-0-521-26476-1|ref=Nevalainen}}
* {{кніга|аўтар=Nicholl Ch.|загаловак=The Lodger: Shakespeare on Silver Street|выдавецтва=Penguin Books|год=2008|isbn=978-0-14-102374-8|ref=Nicholl}}
* {{артыкул|аўтар=Nicoll A.|загаловак=The First Baconian|выданне=Times Literary Supplement|год=1932|выпуск=1569|старонкі=128|issn=0307-661X|ref=Nicoll}}
* {{артыкул|аўтар=Niederkorn W. S.|загаловак=Jumping O'er Times: The Importance of Lawyers and Judges in the Controversy over the Identity of Shakespeare, as Reflected in the Pages of the ''New York Times''|выданне=Tennessee Law Review|выдавецтва=Tennessee Law Review Association|год=2004|том=72|выпуск=1|старонкі=67—92|issn=0040-3288|ref=Niederkorn}}
* {{cite news|url=http://www.nytimes.com/2007/04/22/education/edlife/shakespeare.html|title=Shakespeare Reaffirmed|last=Niederkorn|first=William S.|date=2007-04-22|work=The New York Times|lang=en|accessdate=2014-01-25}}
* {{кніга|аўтар=Ogburn Ch.; Ogburn D.|загаловак=This Star of England|спасылка=http://www.sourcetext.com/sourcebook/Star/toc.htm|месца=New York|выдавецтва=Coward-McCann|год=1952|ref=OgburnOgburn|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110717083810/http://www.sourcetext.com/sourcebook/Star/toc.htm|archivedate=17 ліпеня 2011}}
* {{Cite journal |title = Irvin Matus's ''Shakespeare, IN FACT''
  |last = Pendleton
  |first = Thomas A.
  |journal = Shakespeare Newsletter
  |publisher = University of Illinois at Chicago
  |volume = 44
  |issue = Summer
  |year = 1994
  |pages = 21, 26–30
  |issn = 0037-3214
}}
* {{кніга|аўтар=Prescott P.|частка=Shakespeare in Popular Culture|загаловак=The New Cambridge Companion to Shakespeare|выдавецтва=Cambridge University Press|год=2010|pages=269–284|isbn=978-0-521-71393-1|ref=Prescott}}
* {{артыкул|аўтар=Price D.|загаловак=Reconsidering Shakespeare's Monument|выданне=The Review of English Studies|выдавецтва=Oxford University Press|год=1997|том=48|выпуск=190|issn=1471-6968|doi=10.1093/res/XLVIII.190.168|ref=Price}}
* {{кніга|аўтар=Price D.|загаловак=Shakespeare's Unorthodox Biography: New Evidence of an Authorship Problem|выдавецтва=Greenwood Press|год=2001|isbn=978-0-313-31202-1|ref=Price}}
* {{кніга|аўтар=Prince F. T.|загаловак=The Poems|выдавецтва=The Arden Shakespeare|год=2000|isbn=978-1-903436-20-2|ref=Prince}}
* {{кніга|аўтар=Quennell P.|загаловак=Shakespeare: The Poet and His Background|месца=London|выдавецтва=Weidenfeld & Nicolson|год=1963|ref=Quennell}}
* {{Cite book
  |title = The Baconian Heresy: A Confutation
  |last = Robertson
  |first = John M.
  |publisher = H. Jenkins
  |location = London
  |year = 1913
  |url = https://archive.org/details/baconianheresyco0000robe
  |oclc = 2480195
  |access-date = 13 December 2010
  }}
* {{cite web|url=http://shakespeareauthorship.com/peachmb.html|title=Oxfordian Myths: The Oxford Anagram in Minerva Britanna|last=Ross|first=Terry|work=The Shakespeare Authorship Page|publisher=David Kathman and Terry Ross|lang=en|accessdate=2014-01-23|ref=Ross}}
* {{кніга|аўтар=Rowse A. L.|загаловак=William Shakespeare: A Biography|месца=New York|выдавецтва=Harper & Row|год=1963|ref=Rowse}}
* {{кніга|аўтар=Ruthven K. K.|загаловак=Faking Literature|спасылка=http://books.google.com/books?id=70QxwcZTN3kC|месца=Cambridge|выдавецтва=Cambridge University Press|год=2001|isbn=978-0-521-66965-8|ref=Ruthven}}
* {{Cite journal |title = The Stigma of Print: A Note on the Social Bases of Tudor Poetry
  |url = https://archive.org/details/sim_essays-in-criticism_1951-04_1_2/page/139
  |last = Saunders
  |first = J. W.
  |journal = Essays in Criticism
  |publisher = Oxford University Press
  |volume = 1
  |issue = 2
  |date = April 1951
  |pages = 139–64
  |issn = 1471-6852
  |doi = 10.1093/eic/I.2.139
}}
* {{артыкул|аўтар=Sawyer R.|загаловак=Biographical Aftershocks: Shakespeare and Marlowe in the Wake of 9/11|выданне=Critical Survey|выдавецтва=Berghahn Books|год=2013|том=25|выпуск=1|старонкі=19—32|ref=Sawyer}}
* {{кніга|аўтар=Schoenbaum S.|загаловак=William Shakespeare: Records and Images|месца=Oxford|выдавецтва=Oxford University Press|год=1981|isbn=978-0-19-520234-2|ref=Schoenbaum}}
* {{кніга|аўтар=Schoenbaum S.|загаловак=William Shakespeare: A Compact Documentary Life|выдавецтва=Oxford University Press|год=1987|isbn=978-0-19-505161-2|ref=Schoenbaum}}
* {{кніга|аўтар=Schoenbaum S.|загаловак=Shakespeare's Lives|месца=Oxford|выдавецтва=Oxford University Press|год=1991|isbn=0-19-818618-5|ref=Schoenbaum}}
* {{кніга|аўтар=Schoone-Jongen T. G.|загаловак=Shakespeare's Companies: William Shakespeare's Early Career and the Acting Companies, 1577—1594|спасылка=http://books.google.com.au/books?id=WbhRwG1MR_cC|выдавецтва=Ashgate Publishing|год=2008|серыя=Studies in Performance and Early Modern Drama|isbn=978-0-7546-6434-5|ref=Schoone-Jongen}}
* {{cite web|url=http://www.claremontmckenna.edu/news/pressreleases/article.asp?article_id=1491|title=The Shakespeare Clinic: Students to Report on Latest Findings in Continuing Authorship Question|author=The Shakespeare Clinic|date=2010-04-22|work=Press release|publisher=Claremont McKenna College|lang=en|accessdate=2014-01-02|ref=The Shakespeare Clinic2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100527094025/http://www.claremontmckenna.edu/news/pressreleases/article.asp?article_id=1491|archivedate=27 мая 2010|url-status=dead}}
* {{кніга|аўтар=Shapiro J.|загаловак=Contested Will: Who Wrote Shakespeare?|спасылка=http://books.google.com/books?id=W8KtHtT3jNYC|выдавецтва=UK edition: Faber and Faber|год=2010|ref=Shapiro}}
* {{кніга|частка=Anti-Shakespeare Theories|загаловак=Dictionary of World Literature|спасылка=http://books.google.com/books?id=AlUVAAAAIAAJ&pg=PA37|адказны=Shipley, Joseph T|месца=New York|выдавецтва=Philosophical Library|год=1943|старонкі=37-8|ref=Shipley}}
* {{cite news|url=http://www.thestage.co.uk/news/newsstory.php/33376/shakespeare-birthplace-trust-launches|title=Shakespeare Birthplace Trust launches authorship campaign|last=Smith|first=Alistair|date=2011-09-01|work=The Stage|lang=en|accessdate=2014-01-26}}
* {{Cite journal |title = The Shakespeare Authorship Debate Revisited
  |last = Smith
  |first = Emma
  |journal = Literature Compass
  |publisher = Blackwell Publishing
  |volume = 5
  |issue = April
  |year = 2008
  |pages = 618–32
  |doi = 10.1111/j.1741-4113.2008.00549.x
}}
* {{кніга|аўтар=Smith I.|загаловак=Shakespeare's Blackfriars Playhouse: Its History and Design|выдавецтва=New York University Press|год=1964|isbn=978-0-8147-0391-5|ref=Smith}}
* {{кніга|аўтар=Spielmann M. H.|загаловак=The Title-Page of the First Folio of Shakespeare's Plays|выдавецтва=Oxford University Press|год=1924|ref=Spielmann}}
* {{cite news|url=http://www.dispositio.net/archives/date/2011/09|title=People Being Stupid About Shakesp… or Someone Else|last=Syme|first=Holger|date=2011-09-19|publisher=Dispositio|lang=en|accessdate=2014-01-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140202120746/http://www.dispositio.net/archives/date/2011/09 |archivedate=2 лютага 2014 |url-status=dead}}
* {{кніга|аўтар=Taylor G.|загаловак=Reinventing Shakespeare: A Cultural History, from the Restoration to the Present|спасылка=http://books.google.com/books?id=V08gAQAAIAAJ|месца=New York|выдавецтва=Weidenfeld & Nicholson|год=1989|isbn=978-1-55584-078-5|ref=Taylor}}
* {{кніга|аўтар=Thompson C. R.|загаловак=Schools in Tudor England|месца=Washington, D. C.|выдавецтва=Folger Shakespeare Library|год=1958|ref=Thompson}}
* {{кніга|аўтар=Velz J. W|частка=Shakespeare’s Ovid in the Twentieth Century: a Critical Survey|загаловак=Shakespeare's Ovid: the Metamorphoses in the Plays and Poems|спасылка=http://books.google.com/books?id=k0RtKj1T2lEC&pg=PA181|адказны=Taylor, Albert Booth|выдавецтва=Cambridge University Press|год=2000|pages=181—197|isbn=978-0-521-77192-4|ref=Velz}}
* {{cite news|title=Idle Worship|last=Vickers|first=Brian|date=2005-08-19|work=Times Literary Supplement|pages=6}}
* {{cite news|title=Stratford's Wool Pack Man|last=Vickers|first=Brian|date=2006-06-30|work=Times Literary Supplement|pages=17|lang=en}}
* {{кніга|аўтар=Wadsworth F.|загаловак=The Poacher from Stratford: A Partial Account of the Controversy Over the Authorship of Shakespeare's Plays|спасылка=http://books.google.com/books?id=mSkMAQAAIAAJ|выдавецтва=University of California Press|год=1958|isbn=978-0-520-01311-7|ref=Wadsworth}}
* {{кніга|аўтар=Wall Jo. F.|загаловак=Henry Watterson, Reconstructed Rebel|спасылка=http://www.archive.org/stream/henrywattersonre007688mbp#page/n9/mode/2up|выдавецтва=Oxford University Press|год=1956|ref=Wall}}
* {{артыкул|аўтар=Webster A. W.|загаловак=Was Marlowe the Man?|спасылка=http://www2.prestel.co.uk/rey/webster.htm|выдавецтва=National Review|год=1923|том=LXXXII|старонкі=81—86|ref=Webster|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101002115317/http://www2.prestel.co.uk/rey/webster.htm|archivedate=2 кастрычніка 2010}}
* {{кніга|аўтар=Wells S.|частка=Education|загаловак=Oxford Companion to Shakespeare|адказны=Dobson, Michael|выдавецтва=Oxford University Press|год=2001|серыя=Oxford Companions to Literature|pages=122—124|isbn=978-0-19-811735-3|ref=Wells}}
* {{кніга|аўтар=Wells S.|загаловак=Shakespeare: For All Time|спасылка=http://books.google.com/books?id=XMrZrA1vomQC|выдавецтва=Oxford University Press|год=2003|isbn=978-0-19-516093-2|ref=Wells}}
* {{кніга|аўтар=Willinsky J.|загаловак=Empire of Words: the Reign of the OED|спасылка=http://books.google.com/books?id=UvCbv3ckRDkC|месца=Princeton University Press|год=1994|isbn=978-0-691-03719-6|ref=Willinsky}}
* {{кніга|загаловак=Love's Labour's Lost|спасылка=http://books.google.com/books?id=GQ89AAAAIAAJ|адказны=Wilson, J. Dover|выданне=2nd|выдавецтва=Cambridge University Press|год=1969|серыя=The Cambridge Dover Wilson Shakespeare|isbn=978-0-521-07542-8|ref=Wilson}}
* {{кніга|аўтар=Zeigler W. G.|загаловак=It Was Marlowe: A Story of the Secret of Three Centuries|спасылка=http://www.archive.org/details/itwasmarloweast00zeiggoog|выдавецтва=Donohue & Henneberry|год=1895|ref=Zeigler}}
{{Refend}}

== Спасылкі ==
* {{cite web|url=http://willyshakes.com/allshakes.htm|title=All Things Shakespeare|last=Matus|first=Irvin|lang=en|accessdate=2014-02-12}}
* {{cite web|url=http://socrates.berkeley.edu/~ahnelson/authorsh.html|title=Shakespeare Authorship Pages|lang=en|accessdate=2014-02-12}}
* {{cite web|url=http://www.shakespeareanauthorshiptrust.org.uk/|title=The Shakespearean Authorship Trust|lang=en|accessdate=2014-02-12}}
* {{cite web|url=http://doubtaboutwill.org/|title=The Shakespeare Authorship Coalition|lang=en|accessdate=2014-02-12}}
* {{артыкул|аўтар=Nickell J.|загаловак=Did Shakespeare Write ‘Shakespeare’? Much Ado About Nothing|спасылка=http://www.csicop.org/si/show/did_shakespeare_write_shakespeare_much_ado_about_nothing|мова=en|выданне=Skeptical Inquirer|год=2011|том=35.6}}

{{Вонкавыя спасылкі}}
{{Фрэнсіс Бэкан}}
{{Шэкспір}}
{{Выдатны артыкул|Літаратура|Гісторыя}}

[[Катэгорыя:Уільям Шэкспір]]
[[Катэгорыя:Тэорыі змовы]]
[[Катэгорыя:Неакадэмічныя напрамкі даследаванняў]]
[[Катэгорыя:Нявырашаныя праблемы]]