Wikipedia - Benutzerbeiträge [de]

Zuidplaspolder

2009-12-06T18:54:50Z

Maksim-bot: robot Erbij: pl:Zuidplaspolder

[[Bestand:Polder Moordrecht.jpg|thumb|right|300px|De Zuidplaspolder bij Moordrecht]]De '''Zuidplaspolder''' is een [[droogmakerij]] in de provincie [[Zuid-Holland]], gelegen tussen [[Zevenhuizen (Zevenhuizen-Moerkapelle)|Zevenhuizen]], [[Moerkapelle]], [[Waddinxveen]], [[Gouda]], [[Moordrecht]] en [[Nieuwerkerk aan den IJssel]].

Koning [[Willem I der Nederlanden|Willem I]] nam een eerste besluit voor het droogleggen van de "Zuidplas" in 1816; in de jaren daarna is een ruimtelijk inrichtingsplan opgesteld. Op basis van een lijn tussen de kerken van Moerkapelle en [[Moordrecht]] werd een [[rooster (geometrie)|raster]] ontworpen met daarin "blokken" van ongeveer 800 x 800 meter. De sloten eromheen worden "tochten" genoemd. Op enkele plaatsen na is het raster in oude staat bewaard gebleven.

Drooglegging was nodig omdat door intensieve [[Vervening|veenwinning]] een groot meer was ontstaan met de daaraan verbonden risico's voor het omliggende gebied. Bovendien was nieuwe landbouwgrond in de 19e eeuw zeer welkom. In 1825 werd begonnen met de daadwerkelijke drooglegging van het gebied. Met behulp van dertig [[windmolen]]s werd de polder leeggemalen naar een ringvaart en in 1840 was de klus geklaard. Veertig jaar later namen [[stoomgemaal|stoomgemalen]] (voor het eerst gebruikt in de Zuidplaspolder) de taak van de molens over om de waterstand te regelen. Tegenwoordig staan er elektrische gemalen.

Bij Nieuwerkerk aan den IJssel ligt in de polder op 6,76 meter onder [[Normaal Amsterdams Peil|NAP]], het [[Laagste punt van Nederland]].

==Toekomst==
De Zuidplaspolder, die voorheen deel uitmaakte van het [[Groene Hart]], zal zijn landelijke status in de 21e eeuw geheel verliezen. Het gebied zal een grote gedaanteverandering ondergaan. De laatste grote stadsuitbreiding van Nederland is hier gepland. In het gebied liggen al de A12 en A20, de spoorlijnen [[Gouda]]-[[Den Haag]] en [[Gouda]]-[[Rotterdam]] en de [[HSL]]. De metro van Rotterdam heeft zijn eindpunt in [[Nesselande]], aan de rand van de polder en een mogelijke uitbreiding van de [[RandstadRail]] van [[Zoetermeer]] naar [[Rotterdam]] (ZoRo-lijn) schampt de polder aan de westzijde. Aan de oostzijde van [[Zoetermeer]] kan op die manier een nieuw vervoersknooppunt ontstaan, waar de A12, mogelijk verlengde A16, ZoRo-lijn, HSL en de spoorlijn Gouda-Den Haag samen komen. Door de al bestaande infrastructuur nog sterk uit te breiden kan de Zuidplaspolder geheel verstedelijkt worden.

Het is niet de bedoeling dat er een nieuwe stad wordt gebouwd, maar dat de omliggende steden kunnen uitbreiden in de polder. In de meest extreme variant (Zoetermeest genaamd) zou [[Zoetermeer]] uitgroeien tot de 5e stad van Nederland. Behalve woningen moeten er ook bedrijven en kastuinbouw komen. Aan de noordzijde zal ter compensatie voor het verlies aan groen het nieuwe recreatiegebied [[Bentwoud]] komen, dat loopt van [[Zoetermeer]] tot [[Waddinxveen]].

==Externe link==
* [http://www.driehoekrzg.nl/driehoekrzg/pagina.asp?pagnaam=Homepage Projectbureau driehoek RZG Zuidplas]

{{Navigatie landstreken Zuid-Holland}}
{{coördinaten|52_1_12_N_4_36_53_E_region:NL_scale:100000|52° 1' NB 4° 36' OL}}

[[Categorie:Moordrecht]]
[[Categorie:Nieuwerkerk aan den IJssel]]
[[Categorie:Polder in Zuid-Holland]]
[[Categorie:Streek in Zuid-Holland]]
[[Categorie:Waddinxveen]]
[[Categorie:Zevenhuizen-Moerkapelle]]

[[en:Zuidplaspolder]]
[[eo:Zuidplaspolder]]
[[pl:Zuidplaspolder]]

Szabolcs (Ort)

2009-09-05T11:43:26Z

Maksim-bot: robot Adding: eo:Szabolcs (vilaĝo)

{{Infobox Settlement 

|settlement_type = 
|subdivision_type = [[Countries of the world|Country]]
|subdivision_name = {{HUN}}

|latd= |latm= |lats= |latNS=N
|longd= |longm= |longs= |longEW=E


|pushpin_map = 
|pushpin_label_position = 
|pushpin_map_caption =
|pushpin_mapsize =

|timezone=[[Central European Time|CET]]
|utc_offset=+1
|timezone_DST=[[Central European Summer Time|CEST]]
|utc_offset_DST=+2
|
official_name=Szabolcs|
subdivision_type1=[[Counties of Hungary|County]]|
subdivision_name1=Szabolcs-Szatmár-Bereg|
area_total_km2=5.88|
population_as_of=2001|
population_total=431|
population_density_km2=73.3|
postal_code_type=[[Postal code]]|
postal_code=4467|
area_code=42|
}}
[[Image:Szabolcs-Earthwork.jpg|300px|thumb|left|Szabolcs-Earthwork from above]]
The village '''Szabolcs''' lies in the county [[Szabolcs-Szatmár-Bereg]] in the north-east of [[Hungary]].

It got its name from the [[Magyars|Hungarian]] [[Szabolcs (name)|leader Szabolcs]] who founded it and settled there in the 9th/10th century. According to [[Anonymus]] in the [[Gesta Hungarorum]]:
:"he saw a place on the shore of the [[Tisza]], and as he saw how [good/strong] it was, [so] he came to the conclusion, that by its strength, it must have been created for building a castle there. Rallying there common folk, he ordered to dig a big moat and ordered to build a quite strong castle of earth. This is now called Castle of Szabolcs". {{ref|translation}}

Either the leader, or the place, which once being the residence of the leader was the center of
the region, gave the name to the historical [[Szabolcs (county)|county Szabolcs]] (which was united later with parts of other counties to [[Szabolcs-Szatmár-Bereg]].

==Notes==
{{note|translation}} translation to English by Wikipedia user "Szabi" from Hungarian ''"megtekintett egy helyet a Tisza mellett, s midőn látta, milyen is az, kiokoskodta, hogy erősségénél fogva várépítésre való. Összegyűjtve ott a köznépet, nagy árkot ásatott, és igen erős várat építtetett földből. Ezt most Szabolcs várának hívják."'', which is a translation from the [[Latin]] text in [[Gesta Hungarorum]]. This is not a direct translation from Latin, but a translation-from-a-translation, therefore please, take it with a [[pinch of salt]].

{{Szabolcs-geo-stub}}

{{coord missing|Hungary}}

[[eo:Szabolcs (vilaĝo)]]

Krystyna Skarbek

2007-01-27T15:50:27Z

Maksim-bot: robot dodaje: eo:Krystyna Skarbek

[[Grafika:Krystyna Skarbek - Granville.jpg|thumb|200px|Krystyna Skarbek]]
'''Krystyna Skarbek''', pseud. ''Christine Granville'' (ur. [[1 maja]] [[1908]] w Warszawie w domu Goldfederów, a przyjmując nową tożsamość odjęła sobie 7 lat i podawała odtąd za rok urodzenia 1915, zm. [[15 czerwca]] [[1952]] w [[Londyn]]ie) - [[Agent wywiadu|agent]]ka brytyjskiej tajnej służby [[Special Operations Executive|SOE]], powołanej przez [[Winston Churchill|Winstona Churchilla]] do dywersji na niemieckich tyłach.

Krystyna Skarbek była córką Jerzego Skarbka, potomka rodu znanego w Polsce od roku [[1002]]. Matką Krystyny była pochodząca z bardzo bogatej rodziny [[żyd]]owskich bankierów Stefania Goldfeder, która w posagu do małżeństwa z Jerzym Skarbkiem wniosła ogromny majątek.
W 1930 roku uczestniczyła w konkursie Miss Polonia i zajęła punktowane miejsce. Po śmierci ojca w [[1930]] jego rodzina przeniosła się z [[Trzepnica|Trzepnicy]] pod [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowem Trybunalskim]] do [[Warszawa|Warszawy]], gdzie młodziutka Krystyna w [[1933]] poślubiła [[pabianice|pabianickiego]] przemysłowca Karola Gettlicha; małżeństwo jednak nie trwało długo - rozpadło się po 6 miesiącach. W listopadzie [[1938]] wyszła za mąż po raz drugi, za podróżnika i pisarza powieści dla młodzieży, [[Jerzy Giżycki|Jerzego Giżyckiego]] (1899-1970). W [[1939]] przebywali oboje w [[Kenia|Kenii]], gdzie Giżycki pracował jako dyplomata. Wybuch [[II wojna światowa|wojny]] zastał ich w [[Abisynia|Abisynii]], w [[Addis Abeba|Addis Abebie]], skąd niezwłocznie wyjechali do [[Anglia|Anglii]]. Krystyna zgłosiła się do służby wywiadowczej, została przyjęta i skierowana na [[Węgry]] z zadaniem podjęcia pracy konspiracyjnej, którą wykonywała wspólnie z [[Andrzej Kowerski|Andrzejem Kowerskim]] (pseudonim Andrew Kennedy) - przyjacielem jeszcze sprzed wojny (zm. [[1988]]). Z [[Budapeszt]]u, gdzie pracowała jako dziennikarka, trzykrotnie odbyła podróż do okupowanej [[Polska|Polski]] konspiracyjnym szlakiem przez [[Słowacja|Słowację]] jako [[kurier]]ka [[Tatry|tatrzańska]]. Ponadto oboje zajmowali się m.in. organizowaniem ucieczek internowanych w węgierskich obozach Polaków do dalszej służby w polskich siłach zbrojnych na Zachodzie. Zbierali również informacje wywiadowcze, które m.in. według źródeł brytyjskich, pomogły [[Winston Churchill|Churchillowi]] w uściśleniu przewidywanego terminu niemieckiej inwazji na [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. W czerwcu [[1940]] Krystynie udało się odwiedzić w [[Warszawa|Warszawie]] matkę, ale nie udało się skłonić do ucieczki z okupowanej [[Polska|Polski]]. Stefania Skarbek/Goldfeder zginęła w warszawskim [[getto|getcie]].

Talent i brawura Skarbkówny dały się dostrzec już w tej pierwszej fazie jej działalności, np. wówczas, gdy przeprowadzała pięciu czeskich oficerów do Jugosławii.
Z powodu awarii samochodu, którym jechali, zostali skontrolowani przez niemiecki patrol. Krystyna nie straciła głowy, i ufając fałszywym dokumentom nie tylko nie zdekospirowała ani siebie, ani całej grupy, ale namówiła Niemców do przepchania przemycanego samochodu, który utknął na drodze.

Później Skarbkówna i Kowerski powrócili do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymali normalny status agentów [[Special Operations Executive|SOE]] pod dowództwem brytyjskiego oficera Francisa Cammaertsa. Gdy [[Adolf Hitler|Hitler]] zaatakował Bałkany w [[1941]], przeniesieni zostali na [[Środkowy Wschód]], gdzie przez półtora roku pracowali dla Brytyjczyków w [[Kair]]ze.

Sir Douglas Dodds-Parker, brytyjski oficer [[Special Operations Executive|SOE]] zaplanował na jej wniosek kolejną jej misję w okupowanej [[Francja|Francji]]. W lipcu [[1944]] Krystynę zrzucono na spadochronie jako [[Jacqueline Armand]] do francuskich "maquisardów" w prowincji [[Vercors]] w południowej [[Francja|Francji]], gdzie m.in. zorganizowała wykupienie z rąk [[Gestapo]] kilku aresztowanych szefów siatki sabotażowo-dywersyjnej "Jockey". Posłużyła się przy tym nieprawdopodobnym wręcz wybiegiem i - kolejny raz - niesłychaną brawurą, oświadczając niemieckiemu lokalnemu dowódcy [[Gestapo]], że jest siostrzenicą brytyjskiego generała [[Bernard Law Montgomery|Montgomery'ego]], i że za uwolnienie aresztowanych gwarantuje gestapowcowi życie po wkroczeniu aliantów. Mimo polskiego akcentu Skarbkówny Niemiec uwierzył w jej rodzinne koligacje, uwolnił pojmanych, a nawet dał im wszystkim samochód, którym przejechali na drugą stronę frontu, do aliantów. Rozwiodła się z meżem w polskim konsulacie w Berlinie 1 sierpnia 1946 r.

Zdemobilizowana po wojnie, Krystyna mimo swoich zasług dla [[Special Operations Executive|SOE]] i licznych odznaczeń miała trudności ze zdobyciem środków utrzymania, pracowała jako telefonistka, sprzedawczyni w [[Londyn|londyńskim]] domu towarowym [[Harrods]] i wreszcie jako [[stewardessa]] na statkach pasażerskich "Rauhine" i "Winchester Castle" na linii [[Anglia]]-[[Republika Południowej Afryki|Afryka Południowa]]. W tym też okresie poznała zdemobilizowanego z Navy Intelligece Iana Fleminga, z którym rozpoczęła trwający blisko rok romans. Wywarła na angliku takie wrażenie, że ten umieścił ją w swej pierwszej powieści o Jamesie Bondzie - "Casino Royale" jako Vesper Lynd. Na statku "Rahuine" poznała stewarda łaziebnego Muldowneya (gdy ją zabił, poprosił policję o szybką śmierć, by mogli się połączyć w zaświatach), na drugim - pasażerkę, którą się zajmowała, Madeleine Masson, swą przyszłą biografkę ("Christine: A Search for Christine Granville"). [[15 czerwca]] [[1952]], w czasie pobytu na lądzie, w podlondyńskim hotelu "Shelbourne" w Kensington prowadzonym przez Polaków pp. Hryniewiczów, szef [[stewardessa|stewardów]] z tego samego statku, obłędnie w niej zakochany Irlandczyk George Muldowney, zaatakował ją nożem za odrzucenie oświadczyn. Zmarła w szpitalu po dwóch dniach, a zabójca został schwytany, skazany na śmierć i powieszony. Napad wydarzył się niemal w przeddzień jej wyjazdu do [[Bonn]] do Kowerskiego, kiedy zdecydowała się porzucić dotychczasowe zajęcia i otoczenie, zwłaszcza po tym, kiedy już kilkakrotnie odrzucała, nawet z pomocą policji, umizgi Muldowneya.

Otrzymała liczne odznaczenia, m.in. Order of the British Empire, francuskie odznaczenie za Résistance (Ruch Oporu) - Croix de Guerre. Kiedyś, zapytana, jakiego odznaczenia najbardziej by pragnęła, odpowiedziała, że zwykłego żołnierskiego krzyża. Tego jednak nigdy nie dostała i dostać nie mogła, bo nadawano go tylko żołnierzom za walkę frontową, a nie za zasługi konspiracyjne i wywiadowcze. ''"Christine miała więcej wstążek z odznaczeniami niż generał. Cechowała ją jakaś niezwykła magia, która odróżniała ją od innych osób (...). Jej osobowość wydzielała jakąś magnetyczną siłę. Jest bardzo ważne, by zachować jej pamięć (...), była żywym ucieleśnieniem odwagi"'' - napisał ''"[[The Guardian]]"'' o Krystynie Skarbek.

Z Kowerskim (który w czasie wojny dosłużył się stopnia [[major]]a armii brytyjskiej), który był jej towarzyszem życia od czasów węgierskich, Krystyna nigdy nie wzięła ślubu. Po jej tragicznej śmierci w [[1952]] przechowywał on wszystkie pamiątki, medale i odznaczenia Krystyny aż do swojej śmierci (1988), i zgodnie ze swą ostatnią wolą został złożony na katolickim cmentarzu St. Mary's w [[Kensal Green]] (płn.-zach. [[Londyn]]) do tego samego grobu, co ona.

==Linki zewnętrzne==
*Artykuły o Krystynie Skarbek [http://www.gazetawyborcza.pl/1,75248,3707438.html 1] [http://www.gazetagazeta.com/artman/publish/article_12108.shtml 2]

[[Kategoria:Polacy|Skarber, Krystyna]]
[[Kategoria:Funkcjonariusze brytyjskich służb specjalnych|Skarbek Krystyna]]
[[Kategoria:II wojna światowa]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1915|Skarbek Krystyna]]
[[Kategoria:Zmarli w 1952|Skarbek Krystyna]]

[[en:Krystyna Skarbek]]
[[eo:Krystyna Skarbek]]