Wikipedia - Benutzerbeiträge [de]

Stadler GTW 1. Generation

2024-01-25T15:20:25Z

91.231.101.103: /* Deutschland */

{{Infobox Schienenfahrzeug
|Baureihe = Stadler GTW 1. Generation
|Abbildung = CH BTI Be 26 5011.JPG
|Name = Der [[#BTI|Be 2/6 501 der Biel-Täuffelen-Ins-Bahn]] (BTI) wurde ab dem 4. Juli 1997 fahrplanmäßig eingesetzt.
|Hersteller = [[Stadler Rail]]
|Baujahre = 1995–2007
|Achsformel= 2’Bo2’
|Spurweite=1435 mm, 1000 mm
|Spurweitenkategorien= [[Kategorie:Schienenfahrzeug (Spurweite 1435 mm)]]
[[Kategorie:Schienenfahrzeug (Spurweite 1000 mm)]]
[[Kategorie:Schienenfahrzeug (Spurweite 1668 mm)]]
|Länge= 30,1 – 38,66 m
|Breite= 2600 – 3000 mm
|FesterRadstand= 1800 – 2100 mm
|Dienstmasse= 37 – 60 t
|Höchstgeschwindigkeit = Elektrisch: 130 km/h Diesel:       120 km/h Meterspur:  80 km/h
|Kurzzeitleistung= bis 760 kW
|Anfahrzugkraft= 61 – 70 kN
|Treibraddurchmesser= 750 – 860 mm (neu)
|Laufraddurchmesser= 660 – 680 mm (neu)
|Antrieb= [[Elektrolokomotive|elektrisch]] oder [[Dieselelektrischer Antrieb|dieselelektrisch]]
|Sitzplätze= 84 – 134
|Stehplätze= 82 – 112
|Fußbodenhöhe= [[Niederflurtechnik|Niederflurbereich]] 370 – 760 mm
|Niederfluranteil= > 65 %
|Anmerkung= Nachfolgerfahrzeug: [[Stadler GTW 2. Generation]]
}}
Der '''[[Stadler GTW|GTW]]''' (für '''''G'''elenk'''t'''rieb'''w'''agen'') von [[Stadler Rail]] ist ein [[Triebzug]] mit einem fest eingereihten zweiachsigen Antriebsmodul für den [[Schienenpersonennahverkehr]]. Die GTW der '''erste'''n '''Generation''' wurden von 1995 bis 2007 ausgeliefert.

Die GTW 2/6 mit dieselelektrischem Antrieb werden von der [[Deutsche Bahn|Deutschen Bahn]] als '''Baureihe 646''' geführt.

== Geschichte ==
=== Elektrischer Meterspur-GTW der BTI und CEV ===
[[Datei:MVR Be 2-6 7002 Montreux 150613.jpg|mini|links|Die vier [[#CEV|GTW der Chemins de fer électriques Veveysans]] (CEV) wurden zusammen mit den sieben Fahrzeugen der BTI bestellt.]]
Die Initiative zur Entwicklung des Gelenktriebwagens GTW 2/6 ging von der [[Biel-Täuffelen-Ins-Bahn]] (BTI) und den [[Chemins de fer électriques Veveysans]] (CEV) aus. Die beiden Schweizer Meterspurbahnen wollten neue Fahrzeuge beschaffen, aber das zunächst von den [[Ateliers de constructions mécaniques de Vevey]] (ACMV) und [[Schindler Waggon]] angebotene Fahrzeugkonzept sprengte den finanziellen Rahmen der beiden Bahnunternehmungen. Das [[Pflichtenheft]] forderte kostengünstige und leichte Fahrzeuge mit mindestens 60 Prozent [[Niederflurtechnik|Niederfluranteil]]. Auf Traktionsausrüstungen auf dem Dach sollte verzichtet werden, um den Umbau der bestehenden Werkstätten zu vermeiden. Stadler entwickelte daraufhin einen Triebzug, in dem die Antriebselemente in einem zweiachsigen Antriebsmodul zusammengefasst wurden. Für den Aus- und Einbau der Komponenten im Antriebsmodul genügt ein [[Gabelstapler]]. Um Energie zu sparen und die Betriebskosten niedrig zu halten, wurde in Zusammenarbeit mit [[Alusuisse]] auf Basis der [[Niederflurwagen (Schweiz, Schmalspur)#Stadler Kofferkuliwagen|Kofferkuliwagen]] der [[Brig-Visp-Zermatt-Bahn]] (BVZ) ein möglichst leichter Wagenkasten mit geschraubten Seitenwänden entwickelt. An diesen Fahrzeugen lässt sich leicht das Prinzip der modularen Fahrzeugentwicklung von Stadler erkennen. Sie sind im Prinzip baugleich, aber jeder Kunde hat seine Besonderheiten, z. B. bezüglich Fahrzeuglänge, Führerstände oder Kupplungseinrichtung.<ref name="Weiss-110" /> 1997/98 wurden die Be 2/6 501–507 der BTI und die Be 2/6 7001–7004 der CEV dem Betrieb übergeben.
<div style="clear:left;"></div>

=== Dieselelektrischer GTW ===
[[Datei:OC3wiki.jpg|mini|links|Der Triebwagen der [[Chemin de fer Orbe–Chavornay|OC]] weckte Interesse in Deutschland]]

1990 lieferte Stadler den zweiachsigen Elektrotriebwagen [[OC Be 2/2|Be 2/2 14]] an die normalspurige [[Chemin de fer Orbe–Chavornay|Orbe-Chavornay-Bahn]] (OC). Das Fahrzeug weckte Interesse in Deutschland. Im Rahmen eines Konsortiums mit [[Alusuisse]], [[Schweizerische Lokomotiv- und Maschinenfabrik|SLM]], [[AEG]] und [[Deutsche Waggonbau|DWA Bautzen]] übernahm Stadler die Federführung für die Entwicklung des [[Dieseltriebwagen|Dieseltriebzugs]] GTW 2/6. Das Konzept des dieselelektrischen GTW entspricht weitgehend dem elektrischen. Zudem waren die Wagenkästen des Meterspur-GTW von Beginn weg für die höheren [[Achslast]]en der Normalspur ausgelegt worden und mussten für den Diesel-GTW nicht grundlegend neu konstruiert werden.

Im Herbst 1995 wurde der Prototyp in Normalspur in [[Leipzig]] präsentiert, im April 1996 Probefahrten bei der [[Mittelthurgaubahn]] (MThB) in der Schweiz unternommen und im Mai/Juni Vorführfahrten in Österreich, Slowenien und Tschechien. Trotz des Widerstands des deutschen [[Eisenbahn-Bundesamt]]s<ref>Werner Näf: ''Die normalspurigen GTW der Schweiz. Loki-Spezial Nr. 42.'' S. 121</ref> konnte die MThB ab dem 8. September 1996 den Prototyp zusammen mit zwei nachbestellten Dieseltriebzügen auf der deutschen [[Bahnstrecke Radolfzell–Mengen|Nebenstrecke Radolfzell–Stockach]] einsetzen. Bei der DB-Ausschreibung war das Konsortium zunächst nicht erfolgreich.
<div style="clear:left;"></div>

=== Elektrische Normalspur-GTW ===
[[Datei:Thurbo 526 686-1.JPG|mini|links|GTW der Mittelthurgaubahn (MThB) in [[Bahnhof St. Gallen|St. Gallen]]. Die erste Generation der GTW sind an den kantigen Fronten erkennbar.]]
[[Datei:MThB Bt.JPG|mini|Steuerwagen der MThB-Nachfolgerin [[Thurbo]]. Der nachfolgende GTW trägt bereits den Anstrich von Thurbo.]]
Als die Mittelthurgaubahn (MThB) die Ausschreibung für die [[Seelinie (Bahnstrecke)|Seelinie]] Schaffhausen–Romanshorn gewonnen hatte, bestellte sie im Herbst 1996 zehn elektrische GTW RABe 2/6 für [[Bahnstrom#Wechselstrom mit verminderter Frequenz|15'000 Volt Wechselstrom]]. Die Triebzüge sollten gleich groß wie eine zweiteilige [[SBB RBDe 4/4|NPZ]]-Komposition sein, aber nur halb so schwer und als wichtigstes Kriterium nur halb so teuer. Zudem war der grenzüberschreitende Einsatz in der Schweiz und in Deutschland verlangt. Die preisgünstigen Fahrzeuge sind für eine Lebensdauer von 25 Jahren ausgelegt. Früher erreichten Fahrzeuge ein Alter von 40 und mehr Jahren – mit einer kostenaufwendigen Modernisation in der Mitte der Nutzungsdauer.<ref name="SER6-2018" /> Ab November 1998 standen die ersten zwei Züge im fahrplanmäßigen Einsatz. Die kantigen Fahrzeuge erhielten den Übernamen „Blumenkistli“. Ab Herbst 1999 nahm die MThB zu den GTW passende [[Steuerwagen]] in Betrieb, weil die Fahrgastzahlen laufend stiegen.

[[Datei:GTW 2 6 of the Hessische Landesbahn (8928015854).jpg|mini|[[#HLB|GTW der Hessischen Landesbahn]] mit eleganter Kunststoff-Stirnfront.]]
Die [[Linzer Lokalbahn]] (LILO) beschaffte in zwei Serien acht und sechs GTW, die weitgehend den Zügen der MThB entsprechen. Sie verfügen jedoch über eine [[Mehrsystemfahrzeug|Zweisystemausrüstung]] für 750 V [[Gleichspannung|Gleich-]] und 15 kV Wechselspannung, um die Verbindung über den Streckenabschnitt der [[Österreichische Bundesbahnen|ÖBB]] zum [[Linz Hauptbahnhof|Bahnhof Linz]] zu ermöglichen. Die ersten acht Züge stehen seit 2000 in Betrieb, die zweite Serie folgte 2005.
<div style="clear:left;"></div>

=== Weitere Entwicklungen ===
Nachdem die [[Hessische Landesbahn]] (HLB) dreißig Triebwagen geordert hatte, bestellte im Jahr 1999 auch [[DB Regio]] 14 und im Folgejahr nochmals 30 Stück. Diesem schloss sich die DB-Tochter [[Usedomer Bäderbahn]] mit 14 und später 9 Exemplaren an. Diese deutschen Aufträge wurden von den Konsortialpartnern AEG und DWA Bautzen abgewickelt. Diese Fahrzeuge haben Stirnfronten aus [[Glasfaserverstärkter Kunststoff|glasfaserverstärktem Kunststoff]].<ref>Walter von Andrian, Rüdiger Block: ''Erste Nahverkehrstriebwagen GTW 2/6 für Deutschland vorgestellt.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 1–2/1999, S. 38–39.</ref> Sie erlauben ein schwungvolleres Design, sind aber an bestimmte Kastenbreiten gebunden, weil neue Gussformen erhebliche Zusatzkosten verursachen würden.
<div style="clear:both;"></div>

== Kunden und Betreiber ==
=== Schweiz ===
==== Normalspur ====
[[Datei:Thurbo 686-1.JPG|mini|Der RABe 526 686 von Thurbo ist ein GTW der ersten Generation und stammt von der Mittelthurgaubahn.]]
* {{Anker|MThB|RAB526}} [[Thurbo]], ehemals [[Mittelthurgaubahn]] (MThB)
** Bm 596 671–673 (1995), GTW 2/6 [[Dieseltriebwagen|DMU]] ([[Seehäsle]])
:: Prototypen-Serie; von [[#Deutschland|SBB GmbH]] übernommen, 2007 der [[#Italien|Ferrovie del Sud Est]] (FSE) verkauft<ref name="SER5-2007" />
:* RABe 526 680–689 (1996), GTW 2/6 [[Seelinie (Bahnstrecke)|Seelinie]]
:: Name: 682-0 [[Amriswil]]
: Das betriebliche Rückgrat von Thurbo bilden die [[Stadler GTW 3. Generation|GTW der dritten Generation]].

==== Meterspur ====
[[Datei:Sutz-Lattrigen 13 11.jpg|mini|Kreuzung zweier GTW-Kompositionen der ASm auf der Strecke Biel–Täuffelen–Ins]]
* {{Anker|BTI}} [[Aare Seeland mobil]] (ASm), ehemals [[Biel-Täuffelen-Ins-Bahn]] (BTI)
** Be 2/6 501–507 (1997)
** Be 2/6 509–510 (2007)
** Be 2/6 511–513 (ehemals CEV Be 2/6 7001–7003<ref name="SER12-2007" />)
:: Seit 1997 wird die Strecke [[Biel-Täuffelen-Ins-Bahn|Biel–Täuffelen–Ins]] vollständig mit GTW betrieben, die eine Steigerung der Höchstgeschwindigkeit von 65 auf 80 km/h erlaubten. Die Qualitätsverbesserungen führten zu einem Frequenzzuwachs von jährlich 3 bis 4 %.<ref>Daniel Fankhauser: ''Rollmaterialbeschaffung der Aare Seeland mobil AG.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 3/2006, S. 146–147.</ref> Die zweite Serie ist bereits seit der Ablieferung mit Klimaanlage ausgerüstet, die erste Serie wurde nachgerüstet.<ref>Daniel Fankhauser: ''Neuer GTW in Ins.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 11/2007, S. 525.</ref>
:: Nach 20 Einsatzjahren erhielten die Fahrzeuge ein umfassendes Refitprogramm mit einem roten Neuanstrich wie die [[ASm Be 4/8|Be 4/8]].<ref name="SER10-2016-2" /> Die nachgebauten Fahrzeuge 509–510 erhielten nur den Neuanstrich und ein neues [[Fahrgastinformationssystem]].<ref name="SER12-2007" /> Die von den MVR übernommenen Züge wurden in das Refitprogramm einbezogen, an die Oberleitungsspannung von 1300 statt 900 Volt angepasst und mit Klimaanlagen ausgestattet.<ref name="SER10-2016-2" /> Die Modernisierung verzögerte sich um mindestens ein Jahr, weil der unterlegene Anbieter [[RailMaint|Railmaint]] gegen die Vergabe [[Rekurs|rekurrierte]]. Das mit der ersten Serie beschaffte Traktionsmodul 508 wird nicht in die Modernisierung einbezogen und mittelfristig ausgemustert.<ref name="SER12-2007" />
[[Datei:Goldenpass - 7003 - 01.jpg|mini|Golden-Pass MVR Be 2/6 7003 ''Blonay'' im Jahr 2012]]
* {{Anker|CEV}} [[Transports Montreux–Vevey–Riviera]] (MVR), ehemals [[Chemins de fer électriques Veveysans]] (CEV)
** Be 2/6 7001–7004 (1997), 2017 verkauft an [[#BTI|ASm]] und [[#MIB|MIB]]
:: Ab 2011 erhielten die inzwischen zu den MVR gekommenen Fahrzeuge einen neuen Anstrich im [[Golden-Pass]]-Design.<ref>Mathias Rellstab: ''GTW im Golden-Pass-Design.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 12/2011, S. 575.</ref>
:: Namen: 7001 [[Vevey]], 7002 [[Saint-Légier-La Chiésaz|St-Légier-La Chiésaz]], 7003 [[Blonay]], 7004 [[Montreux]]
: 2015–2017 nahmen die MVR Zahnrad-[[Stadler GTW 4. Generation|GTW der vierten Generation]] in Betrieb.
* {{Anker|TB}} [[Trogenerbahn]] (TB)
[[Datei:TB-GTW Typenskizze.png|mini|x61px|links|Projekt eines GTW Be 2/6 für die Trogenerbahn]]
[[Datei:MIB Be 2-6 13.jpg|mini|Be 2/6 13 der Meiringen-Innertkirchen-Bahn (MIB)]]
: 1997 wollte die Trogenerbahn zwei GTW ähnlich [[#Elektrischer Meterspur-GTW der BTI und CEV|den Fahrzeugen der BTI]] beschaffen, was vom [[Bundesamt für Verkehr]] im Hinblick auf den damals geplanten [[Bahnstrecke Appenzell–St. Gallen–Trogen#Durchmesserlinie|Riethüslitunnel]] und dem damit möglichen Durchlauf nach [[Teufen AR|Teufen]] abgelehnt wurde. Im Jahre 2000 konnten dann zwei neue Triebzüge ausgeschrieben werden. Die Verzögerung ermöglichte es, für die [[Steilstrecke]] der Trogenerbahn besser geeignete [[TB Be 4/8|Be 4/8]] mit vier statt zwei [[Triebachse]]n zu beschaffen. (siehe auch Abschnitt ''[[Stadler GTW#Vom GTW abgeleitete Fahrzeuge|Vom GTW abgeleitete Fahrzeuge]]'' im Artikel ''Stadler GTW'')
<div style="clear:left;"></div>
* {{Anker|MIB}} [[Meiringen-Innertkirchen-Bahn]] (MIB) ehemals Chemins de fer électriques Veveysans (CEV)
** Be 2/6 13 (ehemals CEV Be 2/6 7004<ref name="SER12-2007" />)
:: Der Be 2/6 für die MIB ist zusammen mit den für die ASm bestimmten GTW modernisiert worden,<ref name="SER10-2016-2" /> erhielt aber eine blaue Außenlackierung.<ref>Fabian Scheeder: ''MIB-Triebwagen in Blau.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 7/2018, S. 347.</ref> Er ersetzt den [[MIB Be 4/4 8|Be 4/4 8]], den die MIB im Jahr 2012 revidieren ließ. Dessen Elektronik blieb damals jedoch unverändert und erweist sich zunehmend als störungsanfällig.<ref name="SER5-2015" />
<div style="clear:left;"></div>

=== Deutschland ===
* [[SBB GmbH]], ehemals [[Thurbo|Euro Thurbo]] [[Seehäsle]]
** Bm 596 671–673 (1995), Diesel-Prototypen von 1996, ehemals [[#MThB|MThB]]
:: Die Prototyp-Serie sorgte lange Zeit für negative Schlagzeilen, bis sie 2005/2006 aufwendig saniert wurden. Gewartet wurden sie wie bisher im SBB-Depot [[Weinfelden]], was für teure [[Umlaufplan#Leerfahrten|Leerfahrten]] sorgte.<ref>''Seehäsle wieder mit GTW.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 10/2006, S. 506.</ref> 2007 wurden die drei Züge der [[#Italien|Ferrovie del Sud Est]] (FSE) verkauft.<ref name="SER5-2007" />
[[Datei:HLB 119 Kurve mit.JPG|mini|Zwei GTW der Hessischen Landesbahn in [[Butzbach]] Ost]]
* {{Anker|HLB}} [[Hessische Landesbahn]] (HLB)
** Baureihe 646 400–430 (1999–2001), GTW 2/6 DMU
*** 508 101–103 (1999, ursprünglich [[Kassel-Naumburger Eisenbahn|KNE]], mit WC, bis Ende 2008 nur [[Bahnstrecke Wabern–Brilon Wald|Wabern–Bad Wildungen]])
*** 509 104–112 (1999, ursprünglich [[Butzbach-Licher Eisenbahn|BLE]], ohne WC; Nr. 106 und 109 ab Ende 2023 s. u. Westerwaldbahn)
*** 508 113–115 (1999, ursprünglich BLE, ohne WC)
*** HLB 119–130 (2000–2001, ursprünglich BLE, mit WC)
:: Einsatz heute gemischt auf den Bahnstrecken [[Bahnstrecke Betzdorf–Haiger|Betzdorf–Haiger]], [[Bahnstrecke Beienheim–Schotten|Beienheim–Schotten]], [[Bahnstrecke Friedberg–Mücke|Friedberg–Mücke]], [[Bahnstrecke Friedrichsdorf–Friedberg|Friedrichsdorf–Friedberg]], [[Bahnstrecke Gießen–Gelnhausen|Gießen–Gelnhausen]] und der [[Ländchesbahn]], selten auch auf anderen Strecken.
:: Der GTW 509 108 war bis zur Neustrukturierung der HLB im Jahr 2005 Eigentum der [[Frankfurt-Königsteiner Eisenbahn]] (FKE), lief aber meistens bei der BLE.
:: Der Triebwagen 508 101 wurde im März 2007 an die Tochtergesellschaft [[Vectus Verkehrsgesellschaft]] mbH verliehen und dort vom Standort Altenkirchen (Ww) aus eingesetzt. Im Frühjahr 2011 kamen die HLB-GTW 123, 127 und 128 hinzu, später auch der 125. Einsatzgebiet war die [[Bahnstrecke Limburg–Altenkirchen|Oberwesterwaldbahn]] vom Standort Altenkirchen und Westerburg aus (je zwei bzw. drei Triebwagen). Ein Zugpaar auf der [[Lahntalbahn]] wurde am Morgen werktags außer samstags gefahren.
:: Nach betrieblicher Auflösung der Vectus Verkehrsgesellschaft wurden alle Wagen in die HLB reintegriert. Im ehemaligen vectus-Verkehrsgebiet laufen nun die GTW 116 (von der Hellertalbahn, s. u.) und 121 bis 130, wobei der GTW 122 im Sommer 2015 bereits zum zweiten Mal einen schweren Unfall an einem Bahnübergang mit einem Traktorgespann bei Altenkirchen erlitt und eine weitere Reparatur zunächst in Frage gestellt wurde. Einsätze finden im gesamten Westerwaldbereich südlich von Altenkirchen statt (wegen fehlender Notbremsüberbrückung für den nördlich von dort gelegenen Marienthaler Tunnel), sowie zwischen Limburg und Wiesbaden.
[[Datei:Bahnhof, 2, Daaden, Landkreis Altenkirchen.jpg|mini|Einer der beiden modernisierten GTW der Westerwaldbahn im Endbahnhof Daaden.]]
:: 2015 wurden neun Triebwagen für den Betrieb im Eifel-Westerwald-Sieg-Netz modernisiert, und auch 2023 waren noch alle 28 GTW der HLB im Einsatz.<ref>{{Internetquelle |url=https://hlb-online.de/unternehmen/fahrzeuge/bahn/ |titel=Fahrzeuge: Bahn |werk= Hessische Landesbahn |abruf=2023-11-19}}</ref>
* {{Anker|Westerwaldbahn}} [[Hellertalbahn GmbH|HellertalBahn]] 1999–2015, dann [[Westerwaldbahn GmbH|Westerwaldbahn]]
*** HTB 116–118 (1999, mit 1. Klasse und WC)
:: Von der HLB im Rahmen ihrer Beteiligung angeschafft und bereitgestellt für die [[Bahnstrecke Betzdorf–Haiger]].
:: Nr. 116 kam mit den Vectus-Fahrzeugen in das Eifel-Westerwald-Sieg-Netz der HLB (s. o.); Nr. 117 und 118 2016 verkauft an die Westerwaldbahn, die sie von Railmaint modernisieren ließ und mit ihnen bis Ende 2023 ihre [[Bahnstrecke Betzdorf-Daaden|Daadetalbahn]] betrieb.
:: Für deren weiteren Betrieb kaufte die Westerwaldbahn von der HLB dann rechtzeitig die GTW 106 und 109 (s. o.).
[[Datei:UBB nach Stralsund im Bahnhof Greifswald 02.JPG|mini|Die GTW der Usedomer Bäderbahn verkehren im blauen Wellen-Design.]]
* {{Anker|UBB}} [[Usedomer Bäderbahn]] (UBB)
** 646 101–114 (2000), GTW 2/6
** 646 121–129 (2002), GTW 2/6
::Mit den GTW der Baureihe 646 löste die Usedomer Bäderbahn ihre in die Jahre gekommenen Schienenbusse der [[DB-Baureihe 771|Baureihe 771]] ab.
* {{Anker|DB}} [[DB Regio]]
** [[DB Regio Nordost]]: [[Bw Neuruppin]]
*** 646 001–030 (2001), GTW 2/6

::: Für den Betrieb von Nahverkehrslinien im Raum Berlin und Brandenburg beschaffte DB Regio Nordost 30 Züge Reihe 646. Seit dem 5. Februar 2012 verkehren täglich drei Fahrtenpaare zwischen Frankfurt (Oder) und Polen in Kooperation mit [[Polregio]]. Dafür wurden die Triebwagen 946 028–030 mit polnischen Zugbeeinflussungseinrichtungen und stärkeren Scheinwerfern ausgerüstet.<ref>eisenbahn-magazin 4/2012, S. 18</ref> Mit dem Inkrafttreten des neuen Verkehrsvertrags des Netzes Prignitz im Dezember 2016 wurden einige Fahrzeuge der Baureihe 646 zugunsten der [[Baureihe 648]] im [[Fährhafen Mukran]] abgestellt. Anfang 2019 wurde bekannt, dass 12 der abgestellten GTWs an die [[#Tschechien|České dráhy]] verkauft wurden.<ref>{{Internetquelle |url=https://www.railwaygazette.com/news/traction-rolling-stock/single-view/view/cd-buys-ex-db-gtw-dmus.html |titel=ČD buys ex-DB GTW DMUs |werk=Railway Gazette |datum=2019-01-15 |sprache=en |abruf=2019-01-15}}</ref>
:* [[DB Regio Mitte]]: [[Dreieichbahn]], [[Kurhessenbahn]] (DB Regio Netz Verkehrs GmbH)
[[Datei:GTW 2-6 DB Ober-Roden.jpg|mini|Baureihe 646 im Einsatz für DB Regio Mitte auf der [[Dreieichbahn]]]]
::* 646 201–213 (2002), GTW 2/6
:::DB Regio Mitte modernisierte 2002 den Fahrzeugpark der Kurhessen- und der Dreieichbahn mit 13 GTW.
:::Eines der Fahrzeuge dieser Bauserie (646 207) wurde nach einem Brand verschrottet, die übrigen zwölf Triebwagen wurden Anfang 2020 nach Tschechien an [[#Tschechien|Arriva vlaky]] verkauft.<ref name="EM-6-2020">{{Literatur |Titel=Neue Heimat für DB-646 |Sammelwerk=eisenbahn-magazin |Nummer=6 |Datum=2020 |ISBN= |Seiten=30}}</ref>

Die durch die DB, die UBB und die HLB eingesetzten GTW wurden als Lizenzbau von [[Bombardier Transportation|Bombardier]] (Endwagen) und [[Adtranz]] (Antriebsteil) gefertigt. Bei deutschen Bahnunternehmungen sind nur GTW mit Dieselantrieb im Einsatz. Bei der DB werden die Antriebsteile als Baureihe 646 geführt, die Endwagen als 946.0 bzw. 946.5.
<div style="clear:both;"></div>

=== Österreich ===
[[Datei:LILO Stadler GTW.jpg|mini|LILO ET 22 im [[Österreichische Bundesbahnen|ÖBB]]-Bahnhof Linz]]
* [[Linzer Lokalbahn]] (LILO)
** ET 22 151–158 (2000), GTW 2/6 ([[Mehrsystemfahrzeug|Zweisystemtriebwagen]] für 750 [[Volt|V]] [[Bahnstrom#Gleichspannung|Gleich-]] und [[Volt|15]] kV [[Bahnstrom#Wechselstrom mit verminderter Frequenz|Wechselspannung]])
** ET 22 159–164 (2005), GTW 2/6 (750 V [[Bahnstrom#Gleichspannung|=]] / 15 kV [[Bahnstrom#Wechselstrom mit verminderter Frequenz|~]])
::Die ET 22 der zweiten Serie wurden zu Beginn als Zweistromfahrzeuge für Gleich- und Wechselspannung ausgelegt, wie dies bereits beim ersten Exemplar der ersten Serie der Fall war. Die übrigen sieben Gleichstrom-GTW wurden für Wechselstrombetrieb nachgerüstet, weil die LILO-Züge seit 2005 im [[Linz Hauptbahnhof|Linzer Hauptbahnhof]] enden.<ref>Mathias Rellstab: ''Zweite Serie LILO kommt.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 6/2005, S. 290–291.</ref>

=== Italien ===
* [[Ferrovie del Sud Est]] (FSE)
** drei Diesel-Prototypen von 1996 (ehemals MThB) im Jahr 2007 von SBB GmbH gekauft<ref name="SER5-2007" />

=== Tschechien ===
:* [[České dráhy]] (ČD)
::: Die staatliche tschechische Bahngesellschaft ČD übernahm 2019 von DB Regio Nordost die Diesel-Triebzüge 646 004, 007, 009 (Ersatzteilspender), 015, 016, 018 – 020 und 023 – 027, um sie nach einer Modernisierung ab Dezember 2019 in der [[Olomoucký kraj|Region Olomouc]] einzusetzen.<ref name="SER-1-2021">''ŽOS Zvolen modernisiert ČD 646.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 1/2021, S. 38.</ref> Da die geplante Sanierung mangels Auftragnehmer nicht durchgeführt werden konnte, erfolgte eine überwiegend äußerliche Aufarbeitung mit neuer Farbgebung in eigener Werkstatt. Im Februar 2020 wurde das erste Fahrzeug im Fahrgastbetrieb eingesetzt.<ref name="EM-6-2020" /> Die Region Olomouc kritisierte das Fehlen von Steckdosen und WLAN, die unzuverlässigen Klimaanlagen und die wegen der fehlenden Überholung mangelhafte Zuverlässigkeit. Problematisch ist die Einstiegshöhe von 760 mm. In Tschechien sind in größeren Bahnhöfen 550 mm und in vielen Station an Nebenlinien 200 mm hohe Bahnsteige Standard.<ref>''Ehemalige DB-646 mit Akzeptanzproblemen.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 7/2020, S. 357.</ref> Ende 2020 erhielt ŽOS [[Zvolen]] in der Slowakei den Auftrag zur umfassenden Modernisierung der Fahrzeuge. Die aufgearbeiteten Triebzüge sollen schrittweise auf den Strecken [[Bahnstrecke Olomouc–Čelechovice na Hané|Olomouc–Drahanovice]], [[Bahnstrecke Šternberk–Lichkov|Šumperk–Hanušovice]] und [[Bahnstrecke Olomouc–Opava východ|Olomouc–Moravský Beroun]] eingesetzt werden.<ref name="SER-1-2021" />

:* [[Arriva#Tschechien|Arriva vlaky]]
::: Arriva vlaky erwarb Anfang 2020 von DB Regio Mitte zwölf GTW, um sie auf mehreren Strecken in der [[Zlínský kraj|Region Zlin]] einzusetzen, die seit 2019 von Arriva bedient werden. Die Triebwagen 646 201 – 204 wurden im April 2020 nach [[Šumperk]] überführt, wo sie bei [[Pars Nova]] modernisiert werden. Bis Ende 2021 sollen alle zwölf Triebwagen einsatzfähig sein. Die für den Einsatz bei der [[Dreieichbahn]] für das barrierefreie Einsteigen an 55 cm hohen Bahnsteigen ausgelegten Fahrzeuge eignen sich besser für das tschechische Bahnnetz als die von den ČD gekauften GTW.<ref>''Mehr gebrauchte GTW in die Tschechische Republik.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 7/2020, S. 357.</ref>

== Variantenübersicht ==
Stadler bezeichnet nach dem Vorbild der [[Bauartbezeichnungen der Schweizer Lokomotiven und Triebwagen|Schweizer Serienbezeichnungen]] die verschiedenen Varianten mit einem x/y, wobei x die Anzahl der angetriebenen Achsen angibt und y die Anzahl der Achsen insgesamt.

Die Abkürzungen der Bahnunternehmungen sind mit dem entsprechenden Abschnitt im Kapitel ''Kunden und Betreiber'' verlinkt.
<div style="clear:right;"></div>

{| class="wikitable right" style="clear:right; font-size:95%;"
|-
! colspan="8" style="color:#FFFFFF; background:#AA0000;"|Stadler GTW – erste Generation
|-
|Bauartbezeichnung: || [[#BTI|BTI]] Be 2/6 [[#CEV|CEV]] Be 2/6 || [[#MThB|MThB]] Bm 596 || MThB RABe 526 || [[#Österreich|LILO]] ET 22 || [[#HLB|HLB]] 646 || [[#DB|DB Regio]] 646 || [[#UBB|UBB]] 646
|-
|Nummerierung: || BTI: 501–507, 509–510 CEV: 7001–7004 || 596 601–603 || 526 680–689 || 151–164 || 101–130 || 001–030, 201–213 || 101–114, 121–129
|-
|Anzahl: || BTI: 9 + 1 Mittelteil CEV: 4 || 3 || 10 || 8 + 6 (zweite Serie) || 30 || 43 || 23
|-
|Baujahre: || 1997–1998, 2007 || 1996 || 1998 || 2000, 2005 || 1999, 2001 || 2000–2001 || 2000–2002
|-
|[[Bauartbezeichnung von Triebfahrzeugen|Achsformel]]: || colspan="7" style="text-align:center"|2’Bo2’
|-
|[[Spurweite (Bahn)|Spurweite]]: || [[Meterspur|1000 mm]] || colspan="6" style="text-align:center"|[[Normalspur|1435 mm]]
|-
|Länge über Kupplung/Puffer: || 30,100 m || 37,144 m || 37,600 m || 38,200 m || colspan="3" style="text-align:center"|38,660 m
|-
|Breite: || 2700 mm || colspan="6" style="text-align:center"|3000 mm
|-
|Längsdruckkraft: || 800 [[Newton (Einheit)|kN]] || colspan="6" style="text-align:center"|1500 kN
|-
|Achsstand Antriebsmodul: Laufdrehgestelle: || 1800 mm 1600 mm || 2000 mm 2000 mm || colspan="2" style="text-align:center"|2100 mm 1900 mm || colspan="4" style="text-align:center"|2000 mm 2000 mm
|-
|Dienstmasse: || 37 t || 47,5 t || 57 t || 60 t || 52 t || colspan="2" style="text-align:center"|54 t
|-
|Höchstgeschwindigkeit: || 80 km/h || 120 km/h || 130 km/h || 120 km/h || colspan="3" style="text-align:center"|120 km/h
|-
|Kurzzeitleistung: || 592 [[Watt (Einheit)|kW]] || || colspan="2" style="text-align:center"|760 kW || colspan="3" style="text-align:center"|
|-
|Dauerleistung: || 320 kW || 424 kW || colspan="2" style="text-align:center"|520 kW || colspan="4" style="text-align:center"|420 kW
|-
|Anfahrzugkraft: || 65 kN || 61 kN || colspan="2" style="text-align:center"|70 kN || colspan="4" style="text-align:center"|62 kN
|-
|Treibraddurchmesser (neu): Laufrad (neu): || 750 mm 660 mm || colspan="6" style="text-align:center"|860 mm 680 mm
|-
|[[Liste der Bahnstromsysteme|Stromsystem]]: || BTI: 1200 [[Volt|V]] = CEV: 900 V = || [[Dieselelektrischer Antrieb|dieselelektrisch]] || 15 kV, 16,7 Hz || 750 V = 15 kV, 16,7 Hz || colspan="3" style="text-align:center"|dieselelektrisch
|-
|Dieselmotor Hersteller: Bauart: Leistung: || – || [[MTU Friedrichshafen|MTU]] Zwölfzylinder-V 550 kW || colspan="2" style="text-align:center"|– || colspan="3" style="text-align:center"|MTU Zwölfzylinder-V 550 kW
|- style="vertical-align:top;"
|Sitzplätze 1. Klasse: 2. Klasse: || – BTI: 88, CEV: 84 || – 134 || 12 106 || – 126, 118 (zweite Serie) || – 120 || 15 93|| – 126
|-
|Stehplätze (4 Pers./m²): || BTI: 92, CEV: 96 || 106 || 82 || 108, 112 (2. Serie) || 103 || 104 || 91
|-
|Fußbodenhöhe [[Niederflurtechnik|Niederflur]]: Hochflur: || 370 mm 845 mm || 585 mm 985 mm || colspan="2" style="text-align:center"|585 mm 1000 mm || 585 mm 1000 mm || 760 mm 1000 mm || 585 mm 1000 mm
|-
|Kupplungstyp: || BTI: [[+GF+-Kupplung|+GF+]] CEV: [[Balancierhebelkupplung|Ausgleichskupplung]] || colspan="3" style="text-align:center"|[[Schraubenkupplung]] || colspan="3" style="text-align:center"|[[Scharfenbergkupplung|Scharfenberg]]
|-
|Luftfederung: || || colspan="3" style="text-align:center"|Laufdrehgestelle || colspan="3" style="text-align:center"|
|-
|Besonderheiten: || colspan="2"| || WC || Klimaanlage, WC || colspan="3" style="text-align:center"|Klimaanlage, WC
|-
| Quelle:
| <ref>[https://ub.unibas.ch/digi/a125/sachdok/2014/BAU_1_6239056.pdf ''Elektrischer Niederflur-Gelenktriebwagen der Baureihe 500 für die Biel-Täuffelen-Ins-Bahn (BTI).''] Datenblatt von Stadler Rail Bussnang, archiviert in [[Swissbib]] der Universitäten Basel und Bern (PDF; 0,4 MB).</ref>
| <ref>Werner Näf: ''Die normalspurigen GTW der Schweiz. Loki-Spezial Nr. 42.'' Stämpfli, Bern 2017, S. 19</ref> || <ref>[https://ub.unibas.ch/digi/a125/sachdok/2014/BAU_1_6239033.pdf ''Elektrischer Gelenktriebwagen RABe 526 in Niederflurbauweise für die Mittelthurgaubahn (MThB).''] Datenblatt von Stadler Rail Bussnang, archiviert in Swissbib der Universitäten Basel und Bern (PDF; 1,9 MB).</ref>
| <ref>{{Webarchiv |url=http://www.stadlerrail.com/media/uploads/factsheets/GTW_LILO_d.pdf |text=''Elektrischer Gelenktriebwagen ET 22 151 – 164 in Niederflurbauweise für die Linzer Lokalbahn (LILO).'' |wayback=20100216230520}} (PDF; 0,2 MB).</ref>
| <ref>[https://wwwstadlerrailcom-live-01e96f7.s3-eu-central-1.amazonaws.com/filer_public/b4/81/b4818df4-039d-40cc-98c1-1b9c9a502986/hlb_de.pdf ''Diesel-Elektrischer Gelenktriebwagen GTW 2/6 in Niederflurbauweise für die Hessische Landesbahn.''] Datenblatt von Stadler Rail Bussnang, auf [https://www.stadlerrail.com/de/referenzen/download/archiv/ ''Referenz Archiv'']. Website von Stadler Rail, abgerufen am 30. Juni 2018 (PDF; 0,5 MB)</ref>
| <ref>[https://wwwstadlerrailcom-live-01e96f7.s3-eu-central-1.amazonaws.com/filer_public/5f/2f/5f2f667b-f498-4dde-8711-03ddabb2996e/db_de.pdf ''Diesel-Elektrischer Gelenktriebwagen GTW 2/6 in Niederflurbauweise für die DB AG.''] Datenblatt von Stadler Rail Bussnang, auf [https://www.stadlerrail.com/de/referenzen/download/archiv/ ''Referenz Archiv'']. Website von Stadler Rail, abgerufen am 30. Juni 2018 (PDF; 0,5 MB)</ref>
| <ref>[https://wwwstadlerrailcom-live-01e96f7.s3-eu-central-1.amazonaws.com/filer_public/e7/bb/e7bbebae-916d-4741-95e7-b97b6ad0b953/pdb_ubb_d.pdf ''Diesel-Elektrischer Gelenktriebwagen GTW 2/6 in Niederflurbauweise für die Usedomer Bäderbahn (UBB).''] Datenblatt von Stadler Rail Bussnang, auf [https://www.stadlerrail.com/de/referenzen/download/archiv/ ''Referenz Archiv'']. Website von Stadler Rail, abgerufen am 30. Juni 2018 (PDF; 1,2 MB)</ref>
|}

== Literatur ==
* Andreas Meier, Bruno Meier, Urs Meier, Urs Wieser: ''Dieselelektrischer Gelenktriebwagen GTW 2/6 in Niederflurbauweise.'' In: ''[[Schweizer Eisenbahn-Revue]]''. Nr. 5/1996. Minirex, {{ISSN|1022-7113}}, S. 177–189 und in: ''[[Eisenbahn-Revue International]]''. Nr. 6/1996. Minirex, {{ISSN|1421-2811}}. S. 212–224.
* Urs Walser: ''Neue Fahrzeuge für die Biel Täuffelen-Ins-Bahn.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue''. Nr. 3/1998, S. 75–79.
* Jean-Marc Forclaz: ''Gelenktriebwagen für die „Chemin de fer léger de la Riviera“.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue''. Nr. 3/1998, S. 80.
* Urs Wieser, Anton Zimmermann: ''Elektrischer Gelenktriebwagen Be 2/6 in Niederflurbauweise für BTI und CEV.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue''. Nr. 3/1998. S. 81–92.
* Urs Wieser, Peter Schoch, Matthias Emmenegger: ''Elektrische Gelenktriebwagen RABe 526 680 – 689 für 15 kV / 16,7 Hz.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue'', Nr. 12/1998. S. 524–533.
* Werner Näf: ''Die normalspurigen GTW der Schweiz. Loki-Spezial Nr. 42.'' Stämpfli, Bern 2017, ISBN 978-3-7272-1790-6
* Theo Weiss: ''Stadler – Von der Stollenlokomotive zum Doppelstockzug.'' Minirex, Luzern 2010, ISBN 978-3-907014-33-2
* Helmut Petrovitsch: ''Gelenkige Vielfalt. Die Regionalverkehrstriebwagen GTW von Stadler''. in: Eisenbahn-Magazin, 3/2011, S. 6–12 und 67–70.

== Einzelnachweise ==
<references responsive >
<ref name="Weiss-110">
Theo Weiss: ''Stadler – Von der Stollenlokomotive zum Doppelstockzug.'' S. 110
</ref>
<ref name="SER6-2018">
Werner Fritschi: ''Das Fahrzeug- und Betriebskonzept von Thurbo – ein wichtiges Element für niedrige Abgeltungen.'' In: ''[[Schweizer Eisenbahn-Revue]]''. Nr. 6/2018. S. 326–328.
</ref>
<ref name="SER5-2015">
W. Ruetsch, M. Rellstab: ''MVR kaufen weitere Zahnrad-GTW – Be 2/6 werden verkauft.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 5/2015 S. 217.
</ref>
<ref name="SER5-2007">
Mathias Rellstab: ''Seehäsle-GTW nach Italien?.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 5/2007, S. 235.
</ref>
<ref name="SER10-2016-2">
Fabian Scheeder: ''Refit für ASm-GTW.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 10/2016, S. 483.
</ref>
<ref name="SER12-2007">
Mathias Rellstab: ''MOB-GTW in Wil.'' In: ''Schweizer Eisenbahn-Revue.'' Nr. 12/2017, S. 595.
</ref>
</references>

[[Kategorie:Triebfahrzeug (Deutschland)]]
[[Kategorie:Triebfahrzeug (Italien)]]
[[Kategorie:Triebfahrzeug (Österreich)]]
[[Kategorie:Triebfahrzeug (Schweiz)]]
[[Kategorie:Triebfahrzeug (THURBO)]]

Benutzer:Kabelschmidt/BahnstreckeLegnicaPobiedna

2020-12-17T17:23:03Z

91.231.101.103: /* Reaktywacja połączeń pasażerskich do Świeradowa Zdroju */

{{Linia kolejowa infobox
|zarządca = [[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP PLK]]<ref group=uwaga name=LJ>Odcinek [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]] - [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]]</ref><ref group=uwaga name=GM>Odcinek [[Gryfów Śląski (stacja kolejowa)|Gryfów Śląski]] - [[Mirsk (ładownia kolejowa)|Mirsk]]</ref>
|numer = 284
|nazwa = [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]] – [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]] D. [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]] - [[Pobiedna (stacja kolejowa)|Pobiedna]] (- [[Jindřichovice pod Smrkem (stacja kolejowa)|Jindřichovice p. Smrkem]])
|mapa = POL rail 284 map.png
|srjp = Odc. Legnica - Jerzmanice-Zdrój - 156m (przed 1945) -158, 249 (po 1945) Odc. Jerzmanice-Zdrój - Gryfów Śląski - 156n (przed 1945) - 253 (po 1945) Odc. Gryfów Śląski - Pobiedna - 123r (przed 1945) - 253 (po 1945)<ref name="jrail">{{Cytuj stronę | url = http://www.jelenia.rail.pl/Linie_kolejowe/284_Legnica-Pobiedna/284.htm | tytuł = D29 - 284. Linia Legnica - Pobiedna | opublikowany = www.jelenia.rail.pl | język = pl | data dostępu = 2013-12-11 | archiwum = https://web.archive.org/web/20141006075942/http://www.jelenia.rail.pl/Linie_kolejowe/284_Legnica-Pobiedna/284.htm}}</ref>
|długość = 87,840
|rozstaw = 1435
|trakcja = {{Tak}} ([[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]] - [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]])
|vmax = 50<ref>{{Cytuj | url=https://www.plk-sa.pl/dla-klientow-i-kontrahentow/warunki-udostepniania-infrastruktury-i-regulaminy/regulamin-sieci/archiwum-regulaminow/regulamin-sieci-20172018/ | tytuł=Regulamin 2017/2018 - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A | opublikowany=www.plk-sa.pl | język=pl | data dostępu=2018-09-01}}</ref>
|zdjęcie = LK284 Jerzmanice.JPG
|opis = Linia kolejowa za stacją [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]]
|lata_budowy =
|rok_otwarcia = 1884 - 1904
|rok_do_pkp = 1945
|rok_elektry = 1988 (Legnica - Jerzmanice-Zdrój)
|rok_zaw_ruchu = 1945 (Pobiedna - granica państwa) 1987 (Mirsk - Pobiedna) 1992 (Jerzmanice-Zdrój - Gryfów Śląski) 2001 (Gryfów Śląski – Mirsk)
|rok_fiz_likw = 1945 (Pobiedna - granica państwa) ok. 1990 (Mirsk - Pobiedna) 1996 (Lwówek Śląski - Lubomierz)
|przebieg =
{{LK|ELCa|STR|||| {{LK-linia|275}} ↑[[Wrocław Muchobór]]|O2=MFADEg}}
{{LK|eELC|BHF|||0,000|[[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]]}}
{{LK|eELC|ABZgl|STR+r|||}}
{{LK|eELC|STR|STR|||{{LK-linia|275}} ↓[[Guben (stacja kolejowa)|Guben]]|O2=MFADEf}}
{{LK|eELC||BHF||7,259|[[Pawłowice Małe (stacja kolejowa)|Pawłowice Małe]]}}
{{LK|eELC||ABZgl|STRq||{{LK-linia|972}} → [[Pawłowice Małe Fabryczny]]|O4=MFADEfq}}
{{LK|eELC||SKRZ-Ao|| |{{AS-droga|A|4|}}}}
{{LK|eELC||BHF||11,183|[[Wilczyce (stacja kolejowa)|Wilczyce]]}}
{{LK|eELC||HST||16,106|[[Kozów (przystanek kolejowy)|Kozów]]}}
{{LK|eELC||HST||19,958|[[Radomil (przystanek kolejowy)|Radomil]]}}
{{LK|eELC||BUE|| |{{AS-droga|W|328|}}}}
{{LK|eELC|exSTRq|eABZg+r|||{{LK-linia|316}} ← [[Rokitki (stacja kolejowa)|Rokitki]]|O2=MFADEgq}}
{{LK|eELC||BHF||21,282|[[Złotoryja (stacja kolejowa)|Złotoryja]]}}
{{LK|eELC||SKRZ-Ao|| |{{AS-droga|W|364|}}}}
{{LK|eELC||BHF||24,276|[[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]]}}
{{LK|ELCe||xABZgl|STRq||{{LK-linia|312}} → [[Marciszów (stacja kolejowa)|Marciszów]]|O4=MFADEfq}}
{{LK|||exHST||31,282|[[Pielgrzymka (przystanek kolejowy)|Pielgrzymka]]}}
{{LK|||exBUE|| |{{AS-droga|W|364|}}}}
{{LK|||exHST||34,571|[[Czaple (przystanek kolejowy)|Czaple]]}}
{{LK||exSTRq|exABZg+r|||{{LK-linia|323}} ← [[Bolesławiec Wschód]]|O2=MFADEgq}}
{{LK|||exBHF||35,541|[[Nowa Wieś Grodziska (stacja kolejowa)|Nowa Wieś Grodziska]]}}
{{LK|||exBHF||40,136|[[Skorzynice (przystanek kolejowy)|Skorzynice]]}}
{{LK|||exHST||45,609|[[Płakowice]]}}
{{LK|||exhKRZWae|||rzeka [[Bóbr (dopływ Odry)|Bóbr]]}}
{{LK||STRq|xABZg+r|||{{LK-linia|283}} ← [[Żagań (stacja kolejowa)|Żagań]]|O2=MFADEgq}}
{{LK|||BHF||48,572|[[Lwówek Śląski (stacja kolejowa)|Lwówek Śląski]]}}
{{LK|||xABZgl|STRq||{{LK-linia|283}} → [[Jelenia Góra (stacja kolejowa)|Jelenia Góra]]|O4=MFADEfq}}
{{LK|||exHST||51,827|[[Mojesz (przystanek kolejowy)|Mojesz]]}}
{{LK|||exHST||54,056|[[Pławna Dolna (przystanek kolejowy)|Pławna Dolna]]}}
{{LK|||exBUE|| |{{AS-droga|W|297|}}}}
{{LK|||exBHF||56,732|[[Pławna Średnia]]}}
{{LK|||exHST||61,453|[[Pławna Górna (przystanek kolejowy)|Pławna Górna]]}}
{{LK|||exBHF||64,532|[[Lubomierz (stacja kolejowa)|Lubomierz]]}}
{{LK|||exHST||66,440|[[Oleszna Podgórska (przystanek kolejowy)|Oleszna Podgórska]]}}
{{LK|ELCa|STRq|xABZg+r|||{{LK-linia|274}} ← [[Zgorzelec (stacja kolejowa)|Zgorzelec]]|O2=MFADEgq}}
{{LK|eELC||BHF||71,481|[[Gryfów Śląski (stacja kolejowa)|Gryfów Śląski]]}}
{{LK|ELCe||xABZgl|STRq||{{LK-linia|274}} → [[Wrocław Świebodzki]]|O4=MFADEfq}}
{{LK|||exSKRZ-Mu|| |{{AS-droga|K|30|}}}}
{{LK|||exHST||74,758|[[Proszówka (przystanek kolejowy)|Proszówka]]}}
{{LK|||exHST||77,398|[[Brzeziniec (przystanek kolejowy)|Brzeziniec]]}}
{{LK|||exhKRZWae|| |rzeka [[Kwisa]]}}
{{LK|||exBHF||80,244|[[Mirsk (ładownia kolejowa)|Mirsk]]}}
{{LK|||exABZgl|exSTRq||{{LK-linia|336}} → [[Świeradów Nadleśnictwo]]|O4=MFADEfq}}
{{LK|||exhKRZWae|| |rzeka [[Czarny Potok (dopływ Kwisy)|Czarny Potok]]}}
{{LK|||exHST||85,134|[[Wolimierz (przystanek kolejowy)|Wolimierz]]}}
{{LK|||exBHF||86,347|[[Pobiedna (stacja kolejowa)|Pobiedna]]}}
{{LK|||exSTR+GRZq||87,840|[[przejście graniczne Pobiedna-Jindřichovice pod Smrkem (kolejowe)|granica]] {{LK-granica|państw|Polska|Czechy}}}}
{{LK|||exSTR|||↓ {{LK-linia|CZ 039|Linia kolejowa Frýdlant v Čechách – Jindřichovice pod Smrkem}}|O3=MFADEf}}
{{LK||||||[[Jindřichovice pod Smrkem (stacja kolejowa)|Jindřichovice pod Smrkem]]}}
|commons = Category:Railway line 284 (Poland)
}}
'''Linia kolejowa nr 284''' – pierwotne oznaczenie linii kolejowej łączącej [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnicę]] z [[Przejście graniczne Pobiedna-Jindřichovice pod Smrkem (kolejowe)|granicą polsko-czeską]] za stacją [[Pobiedna (stacja kolejowa)|Pobiedna]] przez [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]], [[Lwówek Śląski (stacja kolejowa)|Lwówek Śląski]], [[Gryfów Śląski (stacja kolejowa)|Gryfów Śląski]] i [[Mirsk (ładownia kolejowa)|Mirsk]]. Linia ta powstała w 1945 po połączeniu przez [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] trzech oddzielnych linii. Obecnie w pierwotnym śladzie przebiegają następujące linie i odcinki:
* Linia kolejowa nr 284 Legnica (0,000 km) - Jerzmanice-Zdrój (24,276 km) o długości 24,276 km; odcinek pod zarządem [[PKP Polskie Linie Kolejowe]], na którym odbywa się ruch towarowy,
* Odcinek Jerzmanice-Zdrój (24,276 km) - Gryfów Śląski (71,481 km) o długości 47,205 km; linia ta jest częściowo zlikwidowana,
* Linia kolejowa nr 317 Gryfów Śląski (71,481 km) - [[Mirsk (ładownia kolejowa)|Mirsk]] (80,244) o długości 8,763 km; pod zarządem [[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP PLK]], odcinek nieczynny,
* Odcinek Mirsk (80,244 km) - [[Przejście graniczne Pobiedna-Jindřichovice pod Smrkem (kolejowe)|granica państwowa]] (87,840 km) o długości 7,596 km; odcinek zlikwidowany<ref name="Bazakolej">{{Cytuj | url = http://www.bazakolejowa.pl//index.php?dzial=linie&id=532&od=0&do=97&okno=przebieg | tytuł = Linia Legnica - Zawidów | redaktor = Jarosław Woźny, Marek Potocki | praca = Ogólnopolska Baza Kolejowa | opublikowany = www.bazakolejowa.pl | język = pl | data dostępu = 2013-12-11}}</ref><ref name=PKPPLKa>{{Cytuj | tytuł = Załącznik 1. Wykaz linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014 | data = 2013 | wydawca = PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | język = pl | url = http://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_2013_2014/10.04.2014/ZAL_1_20140410105440.pdf}}</ref>.

Linia jest położona w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], na obszarze powiatów: [[powiat legnicki|legnickiego]], [[powiat złotoryjski|złotoryjskiego]], [[powiat lwówecki|lwóweckiego]] i [[powiat lubański|lubańskiego]] oraz miasta na prawach powiatu [[Legnica]]. Linia w całości przynależy do oddziału regionalnego [[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP Polskich Linii Kolejowych]] we [[Wrocław]]iu, natomiast do 7,800 km (za stacją [[Pawłowice Małe (stacja kolejowa)|Pawłowice Małe]]) do zakładu linii kolejowych we [[Wrocław]]iu a pozostały odcinek do zakładu w [[Wałbrzych]]u<ref name=PKPPLKbc>{{Cytuj | tytuł = Załącznik 2.3. Linie kolejowe według obszarów działania jednostek. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014 | s = 7 | data = 2013 | wydawca = PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | język = pl | url = http://web.archive.org/web/20131114011754/http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2013_2014/P_13-14_Z_2.3_w.0.pdf}}</ref>.

== Przebieg oraz stan linii ==
Linia swój początek bierze na stacji Legnica, położonej w centrum miasta. Na początku linia biegnie w kierunku zachodnim, równolegle do [[linia kolejowa nr 275|linii kolejowej nr 275]], po czym skręca w kierunku południowo-zachodnim. Za miastem linia ciągnie się wzdłuż [[droga wojewódzka nr 364|drogi wojewódzkiej nr 364]] w kierunku [[Złotoryja|Złotoryi]]. Linia przebiega nad [[autostrada A4 (Polska)|autostradą A4]] za stacją [[Pawłowice Małe (stacja kolejowa)|Pawłowice Małe]]. Na 21,282 kilometrze osiąga stację [[Złotoryja (stacja kolejowa)|Złotoryja]]. Różnica wysokości między stacją [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]] a ładownią i przystankiem Złotoryja wynosi 74 m. Linia na dalszym odcinku jest bardziej kręta i ciągnie się wzdłuż [[droga wojewódzka nr 364|drogi wojewódzkiej nr 364]] i rzeki [[Kaczawa|Kaczawy]]. Na 24,276 kilometrze linia dociera do stacji Jerzmanice-Zdrój, gdzie kończy się obecnie klasyfikowany jako nr 284 i zarządzany przez PKP Polskie Linie Kolejowe odcinek linii kolejowej. Stanowi też koniec odcinka zelektryfikowanego i obsługiwanego przez pociągi towarowe. Różnica wysokości między tą a dawną stacją Złotoryja wynosi 13 m. Na całym omawianym odcinku linia biegnie według [[Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski|podziału fizycznogeograficznego]] [[Jerzy Kondracki|Jerzego Kondrackiego]] przez [[Równina Legnicka|Równinę Legnicką]], [[Równina|Równinę Chojnowską]] oraz [[Pogórze Kaczawskie]], a administracyjnie przez miasto [[Legnica|Legnicę]] oraz powiaty [[powiat legnicki|legnicki]] i [[powiat złotoryjski|złotoryjski]].

Dalszy, nieczynny dla ruchu kolejowego odcinek za stacją Jerzmanice-Zdrój odbija na zachód do stacji Lwówek Śląski i łączy się z [[linia kolejowa nr 283|linią kolejową nr 283]]. Różnica wysokości między nimi wynosi 9 m. Linia ta na tym odcinku biegnie przez [[Pogórze Kaczawskie]], a administracyjnie przez powiat [[powiat złotoryjski|złotoryjski]] i [[powiat lwówecki|lwówecki]]. Linia między Lwówkiem Śląskim a Gryfowem Śląskim jest rozebrana. Biegła ona częściowo wzdłuż [[droga wojewódzka nr 297|drogi wojewódzkiej nr 297]].

Od stacji Gryfów Śląski do dawnej stacji Mirsk linia jest zarządzana przez PKP Polskie Linie Kolejowe i ma numer 317. Kieruje się ona w stronę południową, równolegle do [[droga krajowa nr 30 (Polska)|drogi krajowej nr 30]]. Na długości 0,927 km jest ona czynna, a w dalszym przebiegu jest nieprzejezdna. Łączy się z [[linia kolejowa nr 274|linią kolejową nr 274]], a dalej odbija ona na południowy zachód, osiągając dawną stację Mirsk na 80,244 kilometrze, gdzie łączy się z [[linia kolejowa nr 336|linią kolejową nr 336]]. Różnica wysokości między stacjami Gryfów Śląski a Mirsk wynosi 29 m. Za dawną stacją Mirsk linia jest rozebrana. Odbija ona na zachód, do [[przejście graniczne Pobiedna-Jindřichovice pod Smrkem (kolejowe)|granicy polsko-czeskiej]] między stacjami [[Pobiedna (stacja kolejowa)|Pobiedna]] a [[Jindřichovice pod Smrkem]]. Odcinek Gryfów Śląski - granica państwa leży w [[Pogórze Izerskie|Pogórzach Izerskich]], a administracyjnie w powiecie [[powiat lwówecki|lwóweckim]] i [[powiat lubański|lubańskim]]{{r|jrail}}<ref name=geoportal>{{Cytuj stronę | url = http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/ | tytuł = Geoportal. Mapa topograficzna. Skala 1:10 000 | język = pl | data dostępu = 2013-12-16}}</ref><ref name="google">{{Cytuj stronę | url = https://maps.google.pl/ | tytuł = Mapy Google | opublikowany = www.google.pl | język = pl | data dostępu = 2013-12-16}}</ref><ref name="kondracki">{{cytuj książkę|imię=Jerzy|nazwisko=Kondracki|tytuł=Geografia regionalna Polski|rok=2002|miejsce=Warszawa|wydawca=PWN|isbn=83-01-13897-1}}</ref>.

== Historia ==
=== Geneza, powstanie linii i eksploatacja do 1945 ===
[[Plik:Świeradów-Zdrój Bad Flinsberg 007.jpg|thumb|Stacja [[Gryfów Śląski (stacja kolejowa)|Gryfów Śląski]] (ok. 1900)]]
[[Plik:Stacja kolejowa Jerzmanice-Zdrój na przedwojennej widokówce..jpg|thumb|Stacja [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]] w latach międzywojennych]]
W powiatach, na których znajduje się ta linia od lat 80. XIX w. szczególnie odczuwalna była stagnacja związana z odpływem ludności do dużych ośrodków przemysłowych, spowodowanych upadkiem tradycyjnych rzemiosł (głównie tradycyjnego płóciennictwa i tkactwa chałupniczego) i brakiem dogodnych szlaków komunikacyjnych. O budowie połączenia między Mirskiem a Legnicą, częściowo jako odnogi z trasy [[Śląska Kolej Górska|Śląskiej Kolei Górskiej]] zdecydowano w 1882. Wtedy to [[Landtag (Prusy)|Landtag]] Prus podjął decyzję o budowie linii kolejowej, a także przeznaczył środki finansowe na jej budową, Powstanie tej linii miało na celu ożywienie lokalnej gospodarki<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Jerczyński | imię = Michał | tytuł = 150 lat kolei na Śląsku | wydawca = Wydawnictwo Instytutu Śląskiego | miejsce = Opole | data = 1992 | nazwisko2 = Koziarski | imię2 = Stanisław}}</ref><ref name=chocad>{{Cytuj pismo | nazwisko = Chojnacki | imię = Feliks | tytuł = Jak to w Mirsku z kolejami bywało | czasopismo = Izery | wolumin = 3 | strony = 14 | issn = 1899-8313 | data = 2008}}</ref>.

Budowa tej linii przebiegała wieloetapowo, począwszy od Legnicy w kierunku Mirska. Pierwszy odcinek linii łączył Legnicę ze Złotoryją. Został on otwarty 15 października 1884 w celu obsługi transportu z kopalń i kamieniołomów, a także produktów rolnych. Dalszy fragment linii, czyli odcinek Złotoryja - Jerzmanice-Zdrój, uruchomiono 16 września 1895. Wraz z tym odcinkiem oddano do użytku bocznicę do kamieniołomu w [[Złotoryja|Złotoryi]]{{r|Bazakolej}}{{r|jrail}}.

Odcinek Jerzmanice-Zdrój - Gryfów Śląski powstał w ramach rekompensaty za likwidację jednostki wojskowej w [[Lwówek Śląski|Lwówku Śląskim]]{{r|jrail}}. Oddawano go do ruchu etapami{{r|Bazakolej}}:
* odcinek Lwówek Śląski - Gryfów Śląski uruchomiono 15 października 1885,
* odcinek Nowa Wieś Grodziska - Lwówek Śląski 1 grudnia 1895,
* odcinek Jerzmanice-Zdrój - Nowa Wieś Grodziska 15 maja 1896.

Odcinek z Gryfowa Śląskiego do [[Mirsk]]a uroczyście otwarto 1 listopada 1884{{r|chocad}}.

Cała linia uległa dalszej rozbudowie do granicy [[Austro-Węgry|Austro-Węgierskiej]]. Na budowie odcinka Mirsk - granica państwa decydujący wpływ miało kilka czynników, w tym poprawa stosunków z Austro-Węgrami, wielowiekowe węzły kulturowe oraz otwarcie w 1902 linii prywatnej Powiatowej Kolei [[Frýdlant]]u (''Friedländer Bezirksbahn''). Odcinek Mirsk - Pobiedna uruchomiono 19 maja 1897, a do ówczesnej granicy między [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwem Niemieckim]] a Austro-Węgrami 1 listopada 1904<ref name="PobiednaKOne">{{Cytuj stronę | url = http://www.bazakolejowa.pl/~halski/przejscia/jindrichovice/jindrichovice.html | tytuł = Śladem zwiniętych torów. Mirsk - Pobiedna - Jindřichovice pod Smrkem | nazwisko = Wiernicki | imię = Rafał | opublikowany = bazakolejowa.pl | język = pl | data dostępu = 2013-12-21}}</ref>.

Odcinek Mirsk - granica państwa od początku miał drugorzędny charakter i kursowały tu składy z wagonami 2. i 3. klasy. Była ona popularna wśród okolicznych mieszkańców oraz turystów i kuracjuszy dzięki możliwości organizacji kolejowych wycieczek wokół [[Góry Izerskie|Gór Izerskich]]. Średni czas przejazdu na omawianym odcinku wynosił 25-27 minut, a pod koniec II wojny światowej trwał do 41 minut{{r|PobiednaKOne}}.

=== Lata 1945-1989 ===
Po przejęciu całej linii przez Polskie Koleje Państwowe zreorganizowano działanie połączeń kolejowych na tym odcinku, w tym przede wszystkim przedłużono relacje pociągów pasażerskich do stacji [[Świeradów Zdrój (ładownia kolejowa)|Świeradów Zdrój]]. Całą omawianą linię w 1945 połączono, natomiast na odcinku Mirsk - Pobiedna zawieszono połączenia pasażerskie, a na trasie Pobiedna - granica państwa linię zlikwidowano{{r|Bazakolej}}{{r|PobiednaKOne}}.

Następne próby częściowej likwidacji linii były w latach 50. XX w. W listopadzie 1950 zlikwidowano połączenia kolejowe z [[Lwówek Śląski|Lwówka Śląskiego]] do [[Świeradów-Zdrój|Świeradowa-Zdroju]]. Z tego powodu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej we Lwówku Śląskim zwróciło się do [[Dyrekcja Kolei we Wrocławiu|DOKP we Wrocławiu]] o wznowienie ruchu, co ostatecznie udało się osiągnąć<ref name=bosdc>{{Cytuj książkę | nazwisko = Bossowski | imię = Józef Andrzej | tytuł = Kolej do Świeradowa Zdroju | wydawca = BUD-STAL-TEST II | miejsce = Lwówek Śląski | data = 2004 | strony = 43 | isbn = 83-919960-2-6}}</ref>.

Duży regres linii nastąpił w latach 80. i 90. XX w. Zaczął się on od zawieszenia kursowania połączeń pasażerskich w 1983 na odcinku Lwówek Śląski - Gryfów Śląski{{r|Bazakolej}}, a w późniejszym okresie połączenie Mirsk - Pobiedna zostało na mocy zarządzenia z 30 kwietnia 1987 zawieszone 1 lipca tegoż roku<ref name="skebjjb">{{Cytuj pismo | nazwisko = Fedorowicz | imię = Sławomir | tytuł = Mirsk - Pobiedna | czasopismo = Świat kolei | wydawca = EMI-PRESS | wolumin = 5 | strony = 24 | język = pl | data = 2002}}</ref>. Równocześnie z zawieszaniem połączeń pasażerskich dokonano elektryfikacji trasy [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]] – [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]], którą ukończono 30 listopada 1988{{r|Bazakolej}}.

=== Po 1989 ===
Po przemianach ustrojowo-gospodarczych w Polsce następował dalszy regres linii nr 284, polegający na zamykaniu poszczególnych odcinków lub ich likwidacji. Połączenia pasażerskie zamknięto na odcinkach{{r|Bazakolej}}{{r|jrail}}:
* Jerzmanice-Zdrój – Lwówek Śląski (zawieszenie połączeń: 10 października 1991);
* Legnica – Jerzmanice-Zdrój (1996);
* Gryfów Śląski – Mirsk (12 grudnia 1996).

Połączenia towarowe zawieszono, a wraz z nimi zamknięto odcinki{{r|Bazakolej}}{{r|jrail}}:
* Jerzmanice-Zdrój - Gryfów Śląski (zamknięcie linii: 1992);
* Gryfów Śląski – Mirsk (1 stycznia 2001<ref group=uwaga name=dataA>Możliwe zamknięcie już w 1998, kiedy to pociąg towarowy od strony Świeradowa-Zdroju nie zdołał wyhamować i wpadł na wagon z węglem na stacji w Mirsku, a potem również pociąg ratunkowy. {{Cytuj pismo | nazwisko = Chojnacki | imię = Feliks | tytuł = Jak to w Mirsku z kolejami bywało.. | czasopismo = Izery | wolumin = 5 | strony = 8 | issn = 1899-8313 | data = 2009}}</ref>).

Odcinek Lwówek Śląski - Lubomierz został rozebrany 1 stycznia 1996{{r|jrail}}. Teren po zlikwidowanej linii został przekazany tutejszym samorządom, które po 2000 w miejsce linii zainicjowały budowę asfaltowej ścieżki rowerowej<ref name="sdmkLL">{{Cytuj stronę | url = http://sdmk.vgh.pl/readarticle.php?article_id=10 | tytuł = Linia kolejowa 284 (Odcinek Gryfów Śl - Lwówek Śl.) | data = 2013-10-21 | opublikowany = sdmk.vgh.pl | język = pl | data dostępu = 2014-01-02}}</ref>.

==== Reaktywacja połączeń pasażerskich Legnica - Jerzmanice-Zdrój (2008-2009) ====
W późniejszym okresie próbowano częściowo reaktywować linię, tj. na odcinku Legnica - Jerzmanice-Zdrój. Pierwszy pociąg pasażerski po trzynastu latach od zawieszenia połączeń odjechał 14 grudnia 2008. Z pierwszego połączenia skorzystało około 20 osób. W pierwszych miesiącach kursowania kursowały 3 pary pociągów na odcinku [[Wrocław Główny]] - Jerzmanice-Zdrój, obsługiwanych przez zespoły trakcyjne [[EN57]]. Czas przejazdu na odcinku Złotoryja - Wrocław Główny wynosił 2 godziny 15 minut<ref name="GazZlotPocReakt">{{Cytuj stronę | url = http://www.gazeta.zlotoryja.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1332 | tytuł = Jedzie pociąg do Wrocławia | autor = Jedzie pociąg do Wrocławia | data = 2008-17-12 | praca = Gazeta Złotoryjska | opublikowany = www.gazeta.zlotoryja.pl | język = pl | data dostępu = 2014-01-02}}</ref>. Po ponad 3 miesiącach, tj. 1 marca 2009 likwidowano połączenia pasażerskie. Wtedy to ograniczono kursowanie pociągów do sobót i niedziel, a także zmniejszono liczbę par pociągów do dwóch{{r|Bazakolej}}. Ostatecznie połączenia pasażerskie ponownie zawieszono na omawianym odcinku 1 września 2009, czyli po ponad 9 miesiącach od nieudanej reaktywacji linii. Jako powody ponownej likwidacji połączeń podaje się m.in. nieujęcie połączeń promocją ''Tani bilet'', brak dostosowania rozkładu jazdy pod potrzeby mieszkańców oraz bardzo niska prędkość handlowa pociągów (ok. 25 km/h)<ref name="WNMZaw">{{Cytuj stronę | url = http://wroclaw.naszemiasto.pl/artykul/12241,pkp-od-1-wrzesnia-z-rozkladu-jazdy-znikaja-pociagi-relacji,id,t.html | tytuł = PKP: Od 1 września z rozkładu jazdy znikają pociągi relacji Jerzmanice-Zdrój-Legnica. Ludzie nie chcieli nimi jeździć | nazwisko = Kanikowski | imię = Piotr | data = 2009-09-01 | praca = Polska Gazeta Wrocławska | opublikowany = wroclaw.naszemiasto.pl | język = pl | data dostępu = 2014-01-02}}</ref>.

=== Reaktywacja połączeń pasażerskich do Świeradowa Zdroju ===
W 2020 r. Ministerstwo Infrastruktury zgodziło się przekazać linię na odcinku od Gryfowa Śląskiego do Mirska województwu dolnośląskiemu. Linia ta oraz linia 336 od Mirska do Świeradowa-Zdroju mają pozwolić na uruchomienie połączeń do Świeradowa Zdroju<ref>{{Cytuj |tytuł = Dolny Śląsk przejmie linie kolejowe z Gryfowa do Świeradowa |data dostępu = 2020-05-22 |opublikowany = www.rynek-kolejowy.pl |url = https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dolny-slask-przejmie-linie-kolejowe-z-gryfowa-do-swieradowa-96831.html |język = pl-PL}}</ref>.

== Charakterystyka techniczna ==
[[Plik:LK284 - mapa.png|center|600px|thumb|Mapa z przebiegiem linii;
{{Legenda|#228B22|ruch pasażerski}}
{{Legenda|#FF0000|ruch towarowy}}
{{Legenda|#C0C0C0|odcinek zamknięty/rozebrany}}]]
=== Linia nr 284 Legnica - Jerzmanice-Zdrój ===
Odcinek ten liczy 24,276 km. Jest on zarządzany przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Linia jest w całości jednotorowa i zelektryfikowana, a także jest wyposażona w elektromagnesy [[Samoczynne hamowanie pociągu|samoczynnego hamowania pociągów]]<ref name=PKPPLKbe>{{Cytuj | tytuł = Załącznik 2.5. Wykaz linii kolejowych, które nie wyposażone są w elektromagnesy shp. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2017/2018 | s = 7 | data = 2018 | wydawca = PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | język = pl | url = https://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_2017_2018/02.07.2018/N_ZAL_2.13_20172018.pdf}}</ref>.

Różnica wysokości między stacjami Legnica a Jerzmanice-Zdrój wynosi 87 m a średnie nachylenie linii 3,6‰{{r|PKPPLKa}}{{r|jrail}}.

Według stanu na 2018 r. na omawianym odcinku obowiązują następujące prędkości maksymalne i [[klasa linii|klasy linii]]:
{| class="wikitable" style="text-align:center"
! colspan="2" | Kilometraż
! rowspan="2" | Klasa<ref name=PKPPLKbbb>{{Cytuj | tytuł = Załącznik 2.2B Klasy linii W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2017/2018 | s = 7 | data = 2018 | wydawca = PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | język = pl | url = https://www.plk-sa.pl/dla-klientow-i-kontrahentow/warunki-udostepniania-infrastruktury-i-regulaminy/regulamin-sieci/archiwum-regulaminow/regulamin-sieci-20172018/}}</ref>
! colspan="3" | Prędkość{{r|wykazy}}
|-
! od
! do
! pas.
! szyn.
! tow.
|-
|-0,403||0,422||C3||20||20||20
|-
|0,422||6,800||C3||50||50||50

|-
|6,800||7,800||C3||20||20||20

|-
|7,800||16,250||C3||40||40||40

|-
|16,250||20,570||C3||40||40||40
|-
|20,570||24,384||C3||20||20||20
|}

=== Odcinek Jerzmanice-Zdrój - Gryfów Śląski ===
Linia ta pierwotnie liczyła 47,205 km. Fragment ten na odcinku [[Lubomierz (stacja kolejowa)|Lubomierz]] - Lwówek Śląski rozebrano w 1996. Pozostała część jest jednotorowa i niezelektryfikowana{{r|jrail}}<ref name=AtlasF>{{cytuj książkę |nazwisko = Stankiewicz | imię = Ryszard |nazwisko2 = Stiasny | imię2 = Marcin | rozdział = Arkusz F2 | tytuł = Atlas linii kolejowych Polski 2010 | wydawca = Wydawnictwo Eurosprinter | miejsce = Rybnik | rok = 2010 | isbn = 978-83-926946-8-7}}</ref>.

Różnica wysokości między stacją Jerzmanice-Zdrój a stacją Gryfów Śląski wynosi 121 m a średnie nachylenie linii 1,7‰{{r|PKPPLKa}}{{r|jrail}}.

=== Linia nr 317 Gryfów Śląski - Mirsk ===
Odcinek ten liczy 8,763 km. Jest on zarządzany przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Linia ta jest jednotorowa i niezelektryfikowana, a także jest pozbawiona elektromagnesów [[Samoczynne hamowanie pociągu|samoczynnego hamowania pociągów]]{{r|PKPPLKbe}}

Różnica wysokości między stacją Gryfów Śląski a ładownią publiczną Mirsk wynosi 29 m a średnie nachylenie linii 3,3‰{{r|PKPPLKa}}{{r|jrail}}.

Według stanu na 2018 r. na omawianym odcinku obowiązują następujące prędkości maksymalne i [[klasa linii|klasy linii]]:
{| class="wikitable" style="text-align:center"
! colspan="2" | Kilometraż
! rowspan="2" | Klasa{{r|PKPPLKbbb}}
! colspan="3" | Prędkość{{r|wykazy}}
|-
! od
! do
! pas.
! szyn.
! tow.
|-
|71,215||72,142||C3||40||40||40
|-
|72,142||80,850||-||0||0||0
|}

=== Odcinek Mirsk - granica państwa ===
Odcinek ten przed całkowitą rozbiórką liczył 7,643 km. Był on jednotorowy i niezelektryfikowany.

Różnica wysokości między ładownia Mirsk a stacją Pobiedna wynosi 54 m a średnie nachylenie linii 8,8‰{{r|PKPPLKa}}{{r|jrail}}.

== Infrastruktura ==
=== Węzły ===
{| class="wikitable" border="1"
|-
!Stacja
!Linia
!Kierunek
!Status
|-
|rowspan=2| [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]]
|style="text-align:center" rowspan=2| {{LK-linia|275}}
| [[Wrocław Muchobór]]
|style="text-align:center" rowspan=2|czynna
|-
| [[Gubinek (przystanek kolejowy)|Gubinek]] ''([[Guben (stacja kolejowa)|Guben]])''
|-
| [[Pawłowice Małe (stacja kolejowa)|Pawłowice Małe]]
|style="text-align:center"| {{LK-linia|972}}
| [[Pawłowice Małe Fabryczny]]
|style="text-align:center"|czynna
|-
| [[Złotoryja (stacja kolejowa)|Złotoryja]]
|style="text-align:center"| {{LK-linia|316}}
| [[Rokitki (stacja kolejowa)|Rokitki]]
|style="text-align:center"|nieczynna
|-
| [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]]
|style="text-align:center"| {{LK-linia|312}}
| [[Krzeniów (stacja kolejowa)|Krzeniów]] ''([[Marciszów (stacja kolejowa)|Marciszów]])''
|style="text-align:center"|czynna
|-
| [[Nowa Wieś Grodziska (stacja kolejowa)|Nowa Wieś Grodziska]]
|style="text-align:center"| {{LK-linia|323}}
| [[Bolesławiec Wschód]]
|style="text-align:center"|nieczynna
|-
|rowspan=2| [[Lwówek Śląski (stacja kolejowa)|Lwówek Śląski]]
|style="text-align:center" rowspan=2| {{LK-linia|283}}
| [[Jelenia Góra (stacja kolejowa)|Jelenia Góra]]
|style="text-align:center" rowspan=2|czynna
|-
| [[Ławszowa (stacja kolejowa)|Ławszowa]] ''([[Żagań (stacja kolejowa)|Żagań]])''
|-
|rowspan=2| [[Gryfów Śląski (stacja kolejowa)|Gryfów Śląski]]
|style="text-align:center" rowspan=2| {{LK-linia|274}}
| [[Wrocław Świebodzki]]
|style="text-align:center" rowspan=2|czynna
|-
| [[Zgorzelec (stacja kolejowa)|Zgorzelec]]
|-
| [[Mirsk (ładownia kolejowa)|Mirsk]]
|style="text-align:center"| {{LK-linia|336}}
| [[Świeradów Zdrój (ładownia kolejowa)|Świeradów Zdrój]] ''([[Świeradów Nadleśnictwo]])''
|style="text-align:center"|nieczynna
|-
|}

=== Punkty eksploatacyjne ===
{| class="wikitable"
!Nazwa
!km
!Rodzaj
!L. krawędzi peronowych
!Infrastruktura
!Zdjęcie
|-
|style="text-align:center" colspan=6| '''Linia nr 284 Legnica - Jerzmanice-Zdrój'''
|-
| [[Legnica (stacja kolejowa)|Legnica]]
| style="text-align:center"| 0,000
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 8
| dworzec kolejowy (kasa biletowa, poczekalnia), hala peronowa (5 peronów), magazyny ekspedycji, towarowe i place ładunkowe, lokomotywownia, wieża wodna (nieużywana), 5 nastawni
| [[Plik:Dworzeclegnicki.jpg|200px]]
|-
| [[Pawłowice Małe (stacja kolejowa)|Pawłowice Małe]]
| style="text-align:center"| 7,259
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 2
| dworzec kolejowy (nastawnia), nastawnia wykonawcza, wc, plac ładunkowy
| [[Plik:Pawlowice Male PKP.jpg|200px]]
|-
| [[Wilczyce (stacja kolejowa)|Wilczyce]]
| style="text-align:center"| 11,183
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 2
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), plac ładunkowy, wc, budynki mieszkalne i gospodarcze
| [[Plik:StacjaWilczyce1.jpg|200px]]
|-
| [[Kozów (przystanek kolejowy)|Kozów]]
| style="text-align:center"| 16,106
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 2
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), plac ładunkowy
| [[Plik:Kozow mijanka 3.jpg|200px]]
|-
| ''[[Radomil (przystanek kolejowy)|Radomil]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 19,958
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 1
| ''brak''
| [[Plik:Przystanek kolejowy Radomil.jpg|200px]]
|-
| [[Złotoryja (stacja kolejowa)|Złotoryja]]
| style="text-align:center"| 21,282
| style="text-align:center"| ładownia publiczna i przystanek osobowy (dawniej stacja)
| style="text-align:center"| 3
| dworzec kolejowy (magazyn, rampa), dodatkowy magazyn z placami ładunkowymi, 3 nastawnie, parowozownia, 2 wieże wodne
| [[Plik:Stacja kolejowa w Złotoryi.JPG|200px]]
|-
| [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]]
| style="text-align:center"| 24,276
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 3
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), nastawnia wykonawcza, wc, zabudowania gospodarcze, plac ładunkowy
| [[Plik:Jerzmanice Zdrój dworzec.JPG|200px]]
|-
|style="text-align:center" colspan=6| '''Odcinek Jerzmanice-Zdrój - Gryfów Śląski'''
|-
| [[Pielgrzymka (przystanek kolejowy)|Pielgrzymka]]
| style="text-align:center"| 31,282
| style="text-align:center"| przystanek osobowy (dawniej stacja)
| style="text-align:center"| 1
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), wc, budynek gospodarczy, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
| [[Plik:Budynek byłego dworca stacji kolejowej w Pielgrzymce.JPG|200px]]
|-
| [[Czaple (przystanek kolejowy)|Czaple]]
| style="text-align:center"| 34,571
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| ?
| ''brak''
|
|-
| [[Nowa Wieś Grodziska (stacja kolejowa)|Nowa Wieś Grodziska]]
| style="text-align:center"| 35,541
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 2
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), wc, budynek gospodarczy, wieża wodna, parowozownia, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
| [[Plik:Budynek byłej stacji kolejowej w Nowej Wsi Grodziskiej.JPG|200px]]
|-
| [[Skorzynice (przystanek kolejowy)|Skorzynice]]
| style="text-align:center"| 40,136
| style="text-align:center"| przystanek osobowy (dawniej stacja)
| style="text-align:center"| 1
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), wc, budynek gospodarczy, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
|
|-
| ''[[Płakowice (przystanek kolejowy)|Płakowice]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 45,609
| style="text-align:center"| przystanek osobowy (dawniej stacja)
| style="text-align:center"| 1
| wiata
|
|-
| [[Lwówek Śląski (stacja kolejowa)|Lwówek Śląski]]
| style="text-align:center"| 48,572
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 4
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), wc, budynek gospodarczy, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa, parowozownia, 2 wieże wodne, nastawnia
| [[Plik:Nieczynny dworzec kolejowy we Lwówku Śląskim.JPG|200px]]
|-
| ''[[Mojesz (przystanek kolejowy)|Mojesz]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 51,827
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 1
| ''brak''
|
|-
| ''[[Pławna Dolna (przystanek kolejowy)|Pławna Dolna]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 54,056
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 2
| ''brak''
|
|-
| ''[[Pławna Średnia]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 56,732
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 2
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), wc, budynek gospodarczy, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
| [[Plik:Pławna Dolna, dworzec kolejowy.jpg|200px]]
|-
| ''[[Pławna Górna (przystanek kolejowy)|Pławna Górna]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 61,453
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 1
| ''brak''
|
|-
| ''[[Lubomierz (stacja kolejowa)|Lubomierz]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 64,532
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 2
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), wc, budynek gospodarczy, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
| [[Plik:Lubomierz stacja kolejowa 2.jpg|200px]]
|-
| ''[[Oleszna Podgórska (przystanek kolejowy)|Oleszna Podgórska]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 66,440
| style="text-align:center"| przystanek osobowy (dawniej stacja)
| style="text-align:center"| 1
| ''brak''
|
|-
| [[Gryfów Śląski (stacja kolejowa)|Gryfów Śląski]]
| style="text-align:center"| 71,481
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 4
| dworzec kolejowy, magazyn, parowozownia, 2 nastawnie, wieża wodna, budynek mieszkalny, zabudowa gospodarcza, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
| [[Plik:Gryfów Śląski, dworzec kolejowy 2.jpg|200px]]
|-
|style="text-align:center" colspan=6| '''Linia nr 317 Gryfów Śląski - Mirsk'''
|-
| [[Proszówka (przystanek kolejowy)|Proszówka]]
| style="text-align:center"| 74,758
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 1
| dworzec kolejowy (magazyn), plac ładunkowy i rampa boczna
|
|-
| [[Brzeziniec (przystanek kolejowy)|Brzeziniec]]
| style="text-align:center"| 77,398
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 1
| ''brak''
|
|-
| [[Mirsk (ładownia kolejowa)|Mirsk]]
| style="text-align:center"| 80,244
| style="text-align:center"| ładownia publiczna (dawniej stacja)
| style="text-align:center"| 3
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), nastawnia wykonawcza, wc, wieża wodna, 2 place ładunkowe
| [[Plik:Mirsk dworzec.JPG|200px]]
|-
|style="text-align:center" colspan=6| '''Odcinek Mirsk - granica państwowa'''
|-
| ''[[Wolimierz (przystanek kolejowy)|Wolimierz]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 85,134
| style="text-align:center"| przystanek osobowy
| style="text-align:center"| 1
| ''brak''
|
|-
| ''[[Pobiedna (stacja kolejowa)|Pobiedna]] (zlikw.)''
| style="text-align:center"| 86,347
| style="text-align:center"| stacja
| style="text-align:center"| 2
| dworzec kolejowy (magazyn, nastawnia), wc, plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
| [[Plik:Pobiedna dworzec.JPG|200px]]
|-
| style="text-align:center"| {{r|PKPPLKbd}}{{r|Bazakolej}}{{r|jrail}}
| style="text-align:center"|<ref name=PKPPLKbd>{{Cytuj | tytuł = Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014 | data = 2013 | wydawca = PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | język = pl | url = http://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_2013_2014/08.08.2014/P_13-14_Z_2.4_20140808084639.pdf}}</ref>{{r|Bazakolej}}{{r|jrail}}
| style="text-align:center"| {{r|PKPPLKbd}}{{r|Bazakolej}}{{r|jrail}}
| style="text-align:center"| {{r|Bazakolej}}
| style="text-align:center"| {{r|Bazakolej}}{{r|jrail}}
|
|}

== Eksploatacja linii ==
[[Plik:Lokomotywa klasy 66 na stacji Jerzmanice-Zdrój.JPG|thumb|Pociąg towarowy na wysokości stacji [[Jerzmanice-Zdrój (stacja kolejowa)|Jerzmanice-Zdrój]] jadący w kierunku [[Wilków (powiat złotoryjski)|Wilkowa]]]]
=== Pociągi pasażerskie ===
W przewozach pasażerskich eksploatowane są tylko stacje węzłowe, które są wspólne dla tej linii i odcinków, na których odbywa się ruch pasażerski. W latach 2013–2014 były są to: Legnica, Lwówek Śląski i Gryfów Śląski<ref name="rozkl">{{Cytuj stronę | url = http://www.rozklad-pkp.pl/ | tytuł = Rozkład jazdy PKP (okres: 15.12.2013 - 8.03.2014) | opublikowany = rozklad-pkp.pl | język = pl | data dostępu = 2014-01-02}}</ref>.
=== Pociągi towarowe ===
W ruchu towarowym obsługiwany jest cały odcinek obecnie oznaczony w ''Regulaminie przydzielania tras pociągów''{{r|PKPPLKa}} jako linia nr 284 Legnica - Jerzmanice-Zdrój. Jest on prowadzony głównie na potrzeby kamieniołomów w [[Wilków (powiat złotoryjski)|Wilkowie]]<ref name="otoZlot">{{Cytuj stronę | url = http://www.kolej.o-to.pl/stacje/zlotoryja.htm | tytuł = Złotoryja | autor = Adam Pacześniak (red.) | praca = Kolej na Dolnym Śląsku | opublikowany = www.kolej.o-to.pl | język = pl | data dostępu = 2014-01-02}}</ref>.

== Plany na przyszłość ==
=== Odcinek Legnica - Złotoryja - Lwówek Śląski ===
We wrześniu 2012 pojawiły się informacje w lokalnych serwisach internetowych, że na aktualnie nieprzejezdnym odcinku Jerzmanice-Zdrój - Lwówek Śląski ma powstać ścieżka rowerowa<ref name="sciezkarowerowa">{{Cytuj stronę | url = http://cowregionie.pl/2440/nowa-trasa-rowerowa-tak-ale-zamiast-pociagu/ | tytuł = Nowa ścieżka rowerowa? Tak, ale zamiast pociągu! | data dostępu = 2013-11-13}}</ref>.

W lutym 2013 w ''Przeglądzie Komunikacyjnym'' Krzysztof Lewandowski przedstawił swoją koncepcję wykorzystania linii kolejowej 284 jak i [[Linia kolejowa nr 323|linii kolejowej 323]] celem obsługi transportu towarowego po ewentualnym powrocie KGHM do Starego Zagłębia Miedziowego<ref name="lewandowski">{{Cytuj stronę | url = http://przeglad.komunikacyjny.pwr.wroc.pl/02_2013/strona_2.html | tytuł = Przegląd Komunikacyjny 2/2013 | data dostępu = 2013-11-13}}</ref>.

Aktualnie prowadzone są rozmowy między PKP a gminą miejską Złotoryja, a także gminą [[Pielgrzymka (województwo dolnośląskie)|Pielgrzymka]], mające na celu przekazanie dworców kolejowych zainteresowanym gminom<ref name="dworce">{{Cytuj stronę | url = http://zlotoryjanie.pl/artykuly/xix-wieczne-zabytki-za-symboliczna-zlotowke/ | tytuł = XIX-wieczne zabytki za symboliczną złotówkę? | data dostępu = 2013-11-13}}</ref>.

Uchwałą Zarządu Województwa Dolnośląskiego z 15 lipca 2014 ''w sprawie wyrażenia woli przejęcia odcinków linii kolejowych położonych w granicach województwa dolnośląskiego'', samorząd wojewódzki zadeklarował wolę przejęcia linii na odcinku Jerzmanice-Zdrój - Lwówek Śląski<ref>{{Cytuj | tytuł = Uchwała Nr 6021/IV/14 Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 15 lipca 2014 r. w sprawie wyrażenia woli przejęcia odcinków linii kolejowych położonych w granicach województwa dolnośląskiego | data = 2014-07-15 | url = http://bip.umwd.dolnyslask.pl/plik.php?id=35385}}</ref>.

4 października 2018 zarząd województwa przyjął uchwałę, w której wyrażono wolę przejęcia od PKP 22 odcinków linii kolejowych, tworzących korytarze komunikacyjne istotne dla sieci transportowej Dolnego Śląska. W wykazie znalazły się m.in. 24-kilometrowy odcinek linii 284 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śląski, 32 kilometry linii 383 Lwówek Śląski – Jelenia Góra i 37 kilometrów linii Marciszów – Jerzmanice Zdrój.
9 stycznia 2019 Zarząd Województwa Dolnośląskiego podjął uchwałę wyrażającą zgodę na przejęcie pięciu dolnośląskich linii kolejowych: nieczynnej, zniszczonej i zarośniętej samosiejkami linii nr 284 z Jerzmanic Zdroju do Lwówka Śląskiego oraz linii 291, 310, 318 i 327. Przejęciu mają podlegać prawa użytkowania wieczystego gruntów i budynków związanych z linią kolejową.

29 kwietnia 2019 r. podpisano protokół przejęcia linii przez samorząd województwa dolnośląskiego<ref>{{Cytuj |autor = Michał Szymajda |tytuł = Dolny Śląsk otrzyma od PKP SA 8 odcinków linii kolejowych. Nawet te, których nie ma… |data = 2019-04-29 |data dostępu = 2019-04-30 |opublikowany = www.rynek-kolejowy.pl |url = https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dolny-slask-otrzymal-od-pkp-sa-8-odcinkow-linii-kolejowych-nawet-te-ktorych-nie-ma-91690.html |język = pl-PL}}</ref>.

Rewitalizacja linii kolejowej nr 284 z Jerzmanic Zdroju do Lwówka Śląskiego ma kosztować 42,5 mln zł, przy czym nieco ponad 36 mln zł ma pochodzić z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego. Przyjęty w 2018 plan inwestycji transportowych o znaczeniu regionalnym w województwie dolnośląskim realizowanych ze środków EFRR 2014-2020 przewidywał, że pod koniec 2019 marszałek powinien dysponować decyzją środowiskową i pozwoleniem na budowę dla linii 284 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śląski. Przetarg na prace budowlane powinien odbyć się w pierwszym kwartale 2020, a ich zakończenie zaplanowano na połowę 2021 roku.

Dzięki tej inwestycji oraz złożonym na barki PKP Polskie Linie Kolejowe rewitalizacjom linii z Legnicy do Jerzmanic Zdroju oraz z Lwówka Śląskiego do Jeleniej Góry za dwa lata możliwe ma być przywrócenie połączeń kolejowych w Złotoryi<ref>{{Cytuj stronę | url = http://24legnica.pl/krok-do-przejecia-linii-kolejowej-jerzmanice-lwowek/ | tytuł = Krok do przejęcia linii 284 Jerzmanice Zdrój – Lwówek | nazwisko = Kanikowski | imię = Piotr | data = 2019-01-18 | data dostępu = 2019-03-03}}</ref>.

=== Projekt Kolej Gór Izerskich ===
Z inicjatywy burmistrza [[Świeradów-Zdrój|Świeradowa-Zdroju]] Rolanda Marciniaka 25 lipca 2013 w budynku Urzędu Miasta Świeradowa-Zdroju odbyło się spotkanie z samorządowcami ze starostą [[Jindřichovice pod Smrkem|Jindichovic pod Smrkem]] oraz burmistrzami miast i gmin [[Mirsk]] i [[Leśna]] w sprawie przedstawienia projektu ''Kolei Gór Izerskich'' i przyjęto decyzję o podpisaniu ''Partnerstwa gmin w sprawie odtworzenia linii kolejowej''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://infokolej.pl/viewtopic.php?p=296852#296852 | tytuł = Kolej Izerska | data = 2013-07-28 | opublikowany = infokolej.pl | język = pl | data dostępu = 2013-08-05}}</ref><ref name="kgi">{{Cytuj stronę | url = http://www.swieradowzdroj.pl/KGI---aktualnosci/s-289-321 | tytuł = KGI – aktualności | opublikowany = www.swieradowzdroj.pl | język = pl | data dostępu = 2013-09-18}}</ref>.

Projekt ten zakłada reaktywację i odbudowę linii Gryfów Śląski – Mirsk – [[Jindřichovice pod Smrkem]]/[[Świeradów Zdrój (ładownia kolejowa)|Świeradów Zdrój]]. Dworce w Mirsku i [[Pobiedna (województwo dolnośląskie)|Pobiednej]] planuje się przekształcić w centra kulturalno-turystyczne. Ruch planowy na tych liniach ma być obsługiwany przez czeskiego przewoźnika<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.swieradowzdroj.pl/Kolej-Gor-Izerskich/s-288-320 | tytuł = Kolej Gór Izerskich | opublikowany = www.swieradowzdroj.pl | język = pl | data dostępu = 2013-07-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://swieradowzdroj.pl/upload/pdf/2290/kolejgrizerskich.pdf | tytuł = Kolej Gór Izerskich: Jindrichovice, Pobiedna, Mirsk, Świeradów Zdrój | autor = Artur Kotlarek |
opublikowany = swieradowzdroj.pl | data = 2013-07 | język = pl | data dostępu = 2013-08-05}}</ref>. Łączny koszt rewitalizacji linii to ok. 26 mln złotych, z czego koszt odbudowy torowiska wynosi 16 mln zł, a remontu czterech dworców – 10 mln zł. Na sfinansowanie inwestycji planuje się wykorzystać środki unijne w ramach programu na lata 2014-2020. W przypadku powodzenia projektu reaktywacji linii kolejowej [[Świeradów-Zdrój]] – [[Mirsk]] – [[Jindřichovice pod Smrkem]] możliwa będzie też przez marszałka województwa dolnośląskiego reaktywacja odcinka [[Mirsk]] – [[Gryfów Śląski]]<ref name=nothac>{{Cytuj pismo | tytuł = Zielone światło dla pociągu | autor = Roland Marciniak | czasopismo = Notatnik Świeradowski | wydawca = Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój | wolumin = 8 (177) | strony = 5 | issn = 1732-9612 | język = pl | data = 2013}}</ref>. Dnia 8 czerwca 2020 roku linie kolejowe 317 i 336 decyzją Ministra Infrastruktury zostały przekazane na rzecz Wojewódzkiego Dolnośląskiego Urzędu Marszałkowskiego, a tym samym weszły w zasoby DSDiK<ref name="tm">{{Cytuj stronę | url = https://www.facebook.com/TymoteuszMyrdaPolityk/photos/a.432007817328890/846237399239261/?type=3&theater | tytuł = Mamy... | autor = Tymoteusz Myrda | data = 2020-06-08 | opublikowany = www.facebook.com | język = pl | data dostępu = 2020-08-30}}</ref>. 29 lipca 2020 roku Tymoteusz Myrda, Członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego, poinformował że zgodnie ze studium wykonalności koszt remontu linii szacowany jest na kwotę 50 mln zł. Planuje się rewitalizację całej infrastruktury torowej, prace przy obiektach, przejazdach i sygnalizacji przejazdowej oraz budowę nowych peronów. Rewitalizacja może potrwać około dwóch lat{{r|tm}}.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="wykazy">Wykazy prędkości na liniach kolejowych zarządzanych przez PKP PLK: [http://web.archive.org/web/20131005001432/http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2013_2014/29.04.2013/ZAL_2.1P_20130430141435.pdf pociągi pasażerskie], [http://web.archive.org/web/20131005004904/http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2013_2014/29.04.2013/ZAL_2.1A_20130430141229.pdf autobusy szynowe], [http://web.archive.org/web/20131005011957/http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2013_2014/29.04.2013/ZAL_2.1T_20130430141555.pdf pociągi towarowe].</ref>
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [http://fotopolska.eu/Legnica/b35489,Linia_kolejowa_nr_284_Legnica_-_Pobiedna_-_granica_panstwa_-_Zawidow.html Informacje o linii, zdjęcia (fotopolska.eu)]
* [http://dolny-slask.org.pl/3212873,Linia_kolejowa_nr_284_Legnica_Pobiedna__Jindrichovice_pod_Smrkem.html Informacje o linii, zdjęcia (dolny-slask.org.pl)]

{{Linie kolejowe w Polsce}}

[[Kategoria:Linie kolejowe w Polsce|284]]

Polregio-Baureihe SA140

2020-12-13T14:03:08Z

91.231.101.103: ujednolicenie i zmiana czasownika na przeszły

{{wyróżnienie|DA|Pojazdy produkowane przez Newag}}
{{Pociąg infobox
| seria = 222M
| grafika = 222M-001.jpg
| opis = 222M-001 na Olszynce Grochowskiej
| producent = {{flaga|Polska}} [[Newag]] [[Nowy Sącz]]
| lata budowy = od 2013
| układ osi = B’2’B’
| układ wagonów = s+s
| liczba miejsc siedzących = 222M: 126 222Ma: 105+10
| liczba miejsc ogółem = 266-270
| masa służbowa = 88,5 t
| długość całkowita = 43 000 mm
| szerokość = 2840 mm
| wysokość = 3910 mm
| wysokość wejścia = 600 mm
| średnica kół =
| liczba i moc silników = 2×390 kW
| typ silników = [[MTU Friedrichshafen|MTU]] Powerpack
| moc ciągła =
| przyspieszenie rozruchu = 0,45 m/s²
| prędkość konstrukcyjna =
| maksymalna prędkość eksploatacyjna = 130 km/h
| system hamulca =
| uwagi = Źródła: {{r|RK-2013-11-06|RK-2013-10-17|Newag|burta|ZM-11-2014|KK-31709|IR-103955}}
| commons = Category:Newag 222M
}}
'''Newag 222M''' – (seria ''SA140'') dwuczłonowy [[spalinowy zespół trakcyjny]] produkowany przez firmę [[Newag]] z [[Nowy Sącz|Nowego Sącza]]. Dwa egzemplarze zostały wyprodukowane dla [[Koleje Mazowieckie|Kolei Mazowieckich]], a kolejne cztery dla województwa podkarpackiego.

== Historia ==
=== Geneza ===
[[Plik:SA137-003.jpg|mały|lewo|SZT typu 220M]]
We wrześniu 2009 samorząd [[Województwo pomorskie|województwa pomorskiego]] ogłosił przetarg na dwu- i trójczłonowe [[Spalinowy zespół trakcyjny|spalinowe zespoły trakcyjne]]{{r|ŚK 5/2011}}. [[Newag]], chcąc wejść na nowy rynek, we współpracy z krakowską firmą [[EC Engineering]] zaprojektował takie pojazdy (odpowiednio [[Newag 220M/221M|220M]] i [[Newag 220M/221M|221M]]) i rozpoczął ich produkcję w lutym 2010, jeszcze przed podpisaniem umowy z samorządem województwa pomorskiego, co nastąpiło 21 maja 2010{{r|ŚK 5/2011}}. W późniejszym czasie Newag jeszcze kilkukrotnie sprzedawał SZT z rodziny 220M/221M (m.in. jeden [[Województwo lubuskie|województwu lubuskiemu]]{{r|lubuskie-umowa}} i [[Województwo śląskie|śląskiemu]]{{r|slaskie}}). Ich następcą/rozwinięciem spełniającym m.in. normy TSI czy też tzw. scenariusz czterech zderzeń jest typ 222M{{r|normy}}, który również został zaprojektowany przez EC Engineering{{r|RK-2013-11-06}}.

=== Nieudane przetargi ===
Przed podpisaniem pierwszej umowy na produkcję SZT typu 222M Newag dwukrotnie wygrywał przetargi oferując ten model, jednak nie dochodziło do podpisania umowy. Najpierw w maju 2012 Newag złożył najkorzystniejszą ofertę z 222M w przetargu na 2 SZT dla [[Województwo zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]]{{r|222M homologacja}}. Ze względu na uchylanie się Newagu od podpisania umowy{{r|PESA zach-pom}}, 2 lipca 2012 województwo zawarło ją z [[Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz|Pesą]]{{r|zp-wynik2}}. Analogiczna sytuacja wystąpiła w woj. lubuskim – Newag wygrał w styczniu 2013 przetarg na dostawę 4 SZT{{r|lubuskie-przetarg}}, uchylał się od podpisania umowy, a 15 marca 2013 województwo zawarło ją z Pesą{{r|lubuskie-wynik2}}.

=== Produkcja i testy ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (10).jpg|mały|222M-001 na [[InnoTrans]]]]
W przetargu dla [[Koleje Mazowieckie|Kolei Mazowieckich]] Newag zaproponował po raz kolejny SZT typu 222M, do podpisania umowy doszło 18 czerwca 2013{{r|mazowieckie-umowa}}. W październiku 2013 pojazd był testowany w okolicach [[Kraków|Krakowa]], [[Grybów|Grybowa]] i [[Olsztyn]]a{{r|testy}}, w połowie miesiąca trafił na testy na [[tor doświadczalny Instytutu Kolejnictwa|torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa]] niedaleko [[Żmigród|Żmigrodu]], gdzie miał pozostać do 29 października 2013{{r|RK-2013-10-16}}. 20 listopada pojazd zyskał dopuszczenie do sieci [[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP PLK]]<ref name="ZM-11-2014">{{Cytuj pismo | tytuł = RailwayCube Berlin (čast 2) | czasopismo = Železniční magazín | wydawca = M-presse plus | wolumin = 11/2014 | strony = 17 | issn = 1212-1851 | język = cs}}</ref>.

=== Prezentacje promocyjne ===
Pojazd został zaprezentowany podczas targów [[InnoTrans]] w [[Berlin]]ie we wrześniu 2014 roku{{r|InnoTrans2014}}.

=== Kolejne zamówienia ===
16 czerwca 2015 Newag zawarł z Kolejami Mazowieckimi umowę na dostawę kolejnego egzemplarza 222M, a na początku 2017 roku i w połowie 2019 roku umowy na dostawy po 2 spalinowych zespołów trakcyjnych 222Ma dla [[województwo podkarpackie|województwa podkarpackiego]]{{r|RK-83799|RK-92997}}.

== Konstrukcja ==
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (2).jpg|mały|Kabina maszynisty]]
Newag 222M to dwuczłonowy, jednoprzestrzenny, częściowo niskopodłogowy spalinowy zespół trakcyjny przeznaczony do obsługi połączeń regionalnych na liniach pozbawionych [[Sieć trakcyjna|trakcji elektrycznej]]. Zaprojektowano go do obsługi peronów wysokości od 550 do 900 mm{{r|eratv}}.

=== Wnętrze ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (3).jpg|mały|Wnętrze]]
Dostęp do wnętrza 222M możliwy jest poprzez parę drzwi odskokowo-przesuwnych na stronę pojazdu o szerokości 1300 mm z progiem na wysokości 600 mm nad główką szyny{{r|Newag}}.

Pojazd przystosowany jest do przewożenia [[niepełnosprawność ruchowa|osób niepełnosprawnych ruchowo]]. Przy jednych z drzwi zamontowano platformę ułatwiającą wsiadanie do SZT, specjalny przedsionek z miejscem dla [[wózek inwalidzki|wózka inwalidzkiego]] oraz toaletę dla niepełnosprawnych zgodną z TSI PRM{{r|Newag}}.

Dodatkowo zespół wyposażony jest w ogrzewanie nawiewne, dwustrefową [[klimatyzacja|klimatyzację]], [[gniazdo elektryczne|gniazdka elektryczne]] 230 V, system informacji pasażerskiej oraz [[telewizja przemysłowa|monitoring]]{{r|Newag}}.

=== Podwozie i napęd ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (11).jpg|mały|Wózek napędowy]]
Dwuczłonowy zespół oparty jest na trzech dwuosiowych wózkach – skrajnych, napędowych (typ 74RSNa{{r|SK-11-2014}}) oraz wspólnym środkowym, tocznym w [[wózek Jakobsa|systemie Jakobsa]] (typ 72RSTa{{r|SK-11-2014}}), na którym oparte są oba człony{{r|Newag}}.

Napęd stanowią dwa zespoły napędowe składające się z silnika wysokoprężnego o mocy 390 kW, automatycznej przekładni hydrodynamicznej z [[zwalniacz|retarderem]]. Silniki spełniają normy emisji spalin ''Stage IIIB''{{r|Newag}}.

Pudło 222M spełnia normy: wytrzymałościowe (PII wg EN 12663), przeciwpożarowe (PN-K 02511) oraz odporność zderzeniową (EN 15227) dla czterech scenariuszy zderzeniowych{{r|Newag}}.

== Eksploatacja ==
{| class="wikitable sortable"
!
! Właściciel
! Użytkownik
! Typ
! Oznaczenia przewoźnika
! Liczba
! Lata dostaw
!
|-
| [[File:POL województwo mazowieckie COA.svg|45px]]
| [[województwo mazowieckie|Mazowieckie]]
| [[Koleje Mazowieckie]]
| 222M
| 222M-001 ÷ 002
| align="center" | 2
| 2013, 2015
| {{r|IR-2013-12-04|RK-58081|IR-2015-12-11}}
|-
| [[File:POL województwo podkarpackie COA.svg|45px]]
| [[województwo podkarpackie|Podkarpackie]]
| [[Polregio]]
| 222Ma
| SA140-001 ÷ 004
| align="center" | 4
| 2018, 2020
| {{r|RK-83799|KK-31709|IR-103955|RK-98958}}
|}

=== Mazowieckie ===
18 czerwca 2013 podpisano umowę z [[województwo mazowieckie|województwem mazowieckim]] na dostarczenie 1 sztuki dwuczłonowego SZT{{r|mazowieckie-umowa}}. Indywidualny dla 222M schemat malowania został wybrany na drodze konkursu{{r|konkurs}}.

4 grudnia 2013 [[Koleje Mazowieckie]] oficjalnie odebrały pojazd, który został przeznaczony do obsługi połączenia na linii [[Tłuszcz (stacja kolejowa)|Tłuszcz]] – [[Warszawa Wschodnia]] – [[Siedlce (stacja kolejowa)|Siedlce]] – [[Czeremcha (stacja kolejowa)|Czeremcha]]{{r|IR-2013-12-04}}. Newag 222M dołączył do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych – czterech [[Pesa 214M]]{{r|IR-2013-12-04}}.

16 czerwca 2015 Newag podpisał z Kolejami Mazowieckimi umowę na dostawę jeszcze jednego 222M, identycznego jak poprzedni, który miał zostać dostarczony pod koniec 2015 roku{{r|RK-58081}}. 10 grudnia skład został odebrany przez przewoźnika{{r|IR-2015-12-11}}.

=== Podkarpackie ===
Na początku 2017 roku Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego zawarł z Newagiem umowę na dostawę 2 sztuk 222Ma, zgodnie z którą pierwszy z nich miał zostać dostarczony do końca lutego 2018, a drugi do końca marca 2018{{r|RK-83799}}. 30 marca 2018 oficjalnie przekazano oba pojazdy, z nowym oznaczeniem serii - SA140<ref name="IR-103955">{{Cytuj stronę | url=http://inforail.pl/222ma-przekazane-podkarpackiemu-urzedowi-marszalkowskiemu-_more_103955.html | tytuł=222Ma przekazane Podkarpackiemu Urzędowi Marszałkowskiemu | opublikowany=inforail.pl | język=pl | data dostępu=2018-04-05 | data = 2018-04-03}}</ref>. 5 kwietnia odbyła się uroczyste przekazanie na stacji [[Rzeszów Główny]]{{r|RK-86515}}. Oba pojazdy zostały przekazane [[Przewozy Regionalne|Przewozom Regionalnym]] do obsługi trasy Rzeszów – [[Stalowa Wola Rozwadów|Stalowa Wola]] i Rzeszów – [[Sandomierz (stacja kolejowa)|Sandomierz]]{{r|RK-86515}}.

31 lipca 2019 podpisano umowę na dostawę 2 kolejnych SZT 222Ma{{r|RK-92997}}, które na początku października 2020 zostały dostarczone klientowi{{r|RK-98958}}.

== Zobacz też ==
* [[lista spalinowych zespołów trakcyjnych i wagonów eksploatowanych w Polsce]]

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="ŚK 5/2011">{{cytuj pismo|nazwisko=Augustyn|imię=Michał| tytuł=Pierwsze zespoły trakcyjne z Newagu typu 220M i 221M| czasopismo=Świat Kolei| wolumin=5/2011| wydanie =|strony=30-35| data =|wydawca=Emi-press|miejsce=Łódź| issn=1234-5962| doi =}}</ref>
<ref name="lubuskie-umowa">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/32254/Koniec_epopei__Lubuskie_kupilo_pociag_spalinowy.htm|tytuł=Koniec epopei- Lubuskie kupiło pociąg spalinowy|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|język=pl|data dostępu=2012-09-10|data=2012-04-17}}</ref>
<ref name="mazowieckie-umowa">{{cytuj stronę|url=http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/705493,1020851-Koleje-Mazowieckie-beda-mialy-nowy-szynobus.html|tytuł=Koleje Mazowieckie będą miały nowy szynobus|opublikowany=ekonomia.rp.pl|język=pl|data dostępu=2013-06-19|data =2013-06-18}}</ref>
<ref name="slaskie">{{cytuj stronę|url=http://bip.slaskie.pl/zamowienienew2.php?idzamowienia=1350047011|tytuł=Dostawa 1 sztuki nowego spalinowego zespołu trakcyjnego|data dostępu=2012-11-30|data=2010-10-12 | opublikowany = bip.slaskie.pl | język = pl}}</ref>
<ref name="222M homologacja">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/32753/Nowy_spalinowy_pociag_Newagu_Podbije_Niemcy.htm|tytuł=Nowy spalinowy pociąg Newagu. Podbije Niemcy?|nazwisko=jm|data=2012-05-13|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|język=pl|data dostępu=2012-05-13}}</ref>
<ref name="PESA zach-pom">{{cytuj stronę|tytuł=Sygn. akt: KIO 1185/12 |opublikowany=uzp.gov.pl|język=pl|data=2012-06-79|url=ftp://ftp.uzp.gov.pl/KIO/Wyroki/2012_1185VS.pdf}}</ref>
<ref name="lubuskie-wynik2">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/41794/Umowa_na_Linki_dla_lubuskiego_podpisana.htm|tytuł=Umowa na Linki dla lubuskiego podpisana|data=2013-03-15|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="lubuskie-przetarg">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/38623/Newag_wygral_przetarg_na_dostawe_4_pociagow_dla_woj_lubuskiego.htm|tytuł=Newag wygrał przetarg na dostawę 4 pociągów dla woj. lubuskiego|data=2013-01-10|opublikowany=www.rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="zp-wynik2">{{cytuj stronę | url = http://www.wzp.pl/biuro-prasowe/artykuly/supernowoczesne-linki-przyjada-do-nas | tytuł = Supernowoczesne Linki przyjadą do nas | data = 2012-07-02 | opublikowany = wzp.pl | język = pl | data dostępu = 2015-07-31 | archiwum = http://web.archive.org/web/20160305035717/http://www.wzp.pl/biuro-prasowe/artykuly/supernowoczesne-linki-przyjada-do-nas | zarchiwizowano = 2016-03-05}}</ref>
<ref name="konkurs">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/46029/Pomaluj_szynobus_-_konkurs_KM_na_projekt_malatury_autobusu_szynowego.htm|tytuł=Pomaluj szynobus! - konkurs KM na projekt malatury autobusu szynowego|data=2013-03-20|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="normy">{{cytuj stronę|url=http://inforail.pl/text.php?id=59090|tytuł=222M dla Kolei Mazowieckich (prawie) gotowy|data=2013-10-01|opublikowany=inforail.pl|data dostępu=2013-10-01|język=pl}}</ref>
<ref name="testy">{{cytuj stronę|url=http://www.kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/16444/Nowy-szynobus-KM-przechodzi-ostatnie-testy.html|tytuł=Nowy szynobus KM przechodzi ostatnie testy|data=2013-10-14|opublikowany=kurier-kolejowy.pl|data dostępu=2013-10-15|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-10-16">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/48640/nowy_pociag_newagu_dla_km_%5Bzdjecia%5D.htm|autor=jm|tytuł=Nowy pociąg Newagu dla KM [zdjęcia]|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-10-16|data dostępu=2013-10-16|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-10-17">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/48658/222m_newagu_zdjecia_wnetrza_i_filmy.html|autor=jm|tytuł=222M Newagu - zdjęcia wnętrza i filmy|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-10-17|data dostępu=2013-10-17|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-11-06">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/49079/nowy_pojazd_222m_tez_na_rynek_niemiecki.htm|tytuł=Nowy pojazd 222M też na rynek niemiecki?|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-11-06|data dostępu=2013-11-06|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-58081">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/58081/newag_i_pesa_dostarcza_szynobusy_dla_km.html|tytuł=Newag i Pesa dostarczą szynobusy dla KM|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2015-06-16|data dostępu=2015-06-16|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-83799">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/newag-produkuje-autobusy-szynowe-dla-podkarpacia-zdjecia-83799.html|tytuł=Newag produkuje autobusy szynowe dla Podkarpacia |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2017-10-05|data dostępu=2017-10-06|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-86515">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dwa-autobusy-szynowe-222ma-dotarly-na-podkarpacie-zdjecia-wideo-86515.html|tytuł=Dwa autobusy szynowe 222Ma uroczyście odebrane na Podkarpaciu |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2018-04-06|data dostępu=2018-05-19|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-92997">{{cytuj stronę|url=https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/newag-dostarczy-na-podkarpacie-impulsy-2-i-spalinowe-222ma-92997.html|tytuł=Newag dostarczy na Podkarpacie Impulsy 2 i spalinowe 222Ma |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2019-07-31|data dostępu=2018-10-05|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-98958">{{cytuj stronę|url=https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/newag-dostarczyl-dwa-spalinowe-zespoly-trakcyjne-222ma-na-podkarpacie-98958.html|tytuł=Newag dostarczył dwa spalinowe zespoły trakcyjne 222Ma na Podkarpacie |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2020-10-08|data dostępu=2020-10-10|język=pl}}</ref>
<ref name="IR-2013-12-04">{{cytuj stronę|url=http://inforail.pl/text.php?id=60532|autor=Karol Wach|tytuł=222M przekazany Kolejom Mazowieckim|opublikowany=inforail.pl|data=2013-12-04|data dostępu=2013-12-04|język=pl}}</ref>
<ref name="Newag">{{Cytuj stronę | url = http://www.newag.pl/oferta/spalinowe-zespoly-trakcyjne/222m/ | tytuł = 222M | opublikowany = newag.pl | język = pl | data dostępu = 2014-02-06}}</ref>
<ref name="InnoTrans2014">{{cytuj stronę | url =http://inforail.pl/text.php?id=66965 | tytuł =InnoTrans: Newag pokazał trzy pojazdy |opublikowany = inforail.pl | data dostępu =2014-09-26 | data =2014-09-26 | język =pl}}</ref>
<ref name="eratv">{{Cytuj stronę | url = https://eratv.era.europa.eu/ERATV/Home/View/238 | tytuł = 13-036-0001-7-001 Diesel Multiple Unit type 222M | data = 2014-09-24 | opublikowany = eratv.era.europa.eu | język = en | data dostępu = 2014-11-10}}</ref>
<ref name="burta">{{Cytuj stronę | url = /media/wikipedia/commons/d/d8/InnoTrans14_Newag_222M_%287%29.jpg | tytuł = Newag 222M podczas InnoTrans 2014 | nazwisko = Travelarz | data = 2014-09-23 | opublikowany = wikimedia.org | język = pl | data dostępu = 2014-11-10}} masa służbowa na burcie pojazdu</ref>
<ref name="SK-11-2014">{{Cytuj pismo | nazwisko = Kalinowski | imię = Dariusz | tytuł = Innotrans 2014 | czasopismo = Świat Kolei | wydawca = Emi-press | wolumin = 11/2014 | strony = 14 | issn = 1234-5962 | język = pl}}</ref>
<ref name="IR-2015-12-11">{{Cytuj stronę|url=http://inforail.pl/drugi-222m-we-flocie-kolei-mazowieckich_more_80099.html|tytuł=Drugi 222M we flocie Kolei Mazowieckich|opublikowany=inforail.pl|data=2015-12-11|język=pl|data dostępu=2015-12-11}}</ref>
<ref name="KK-31709">{{cytuj stronę|url=https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/31709/222m-dla-podkarpacia-wkroce-wyjedzie-na-tory.html|tytuł=222M dla Podkarpacia wkrótce wyjedzie na tory|opublikowany=kurier-kolejowy.pl|data=2018-02-15|data dostępu=2018-02-15}}</ref>
}}

{{Newag}}
{{Pojazdy trakcyjne w Polsce}}

{{SORTUJ:222M}}
[[Kategoria:Tabor kolejowy produkowany przez Newag]]
[[Kategoria:Spalinowe zespoły trakcyjne i wagony eksploatowane w Polsce]]

Polregio-Baureihe SA140

2020-10-08T17:32:05Z

91.231.101.103: /* Eksploatacja */

{{wyróżnienie|DA|Pojazdy produkowane przez Newag}}
{{Pociąg infobox
| seria = 222M
| grafika = 222M-001.jpg
| opis = 222M-001 na Olszynce Grochowskiej
| producent = {{flaga|Polska}} [[Newag]] [[Nowy Sącz]]
| lata budowy = od 2013
| układ osi = B’2’B’
| układ wagonów = s+s
| liczba miejsc siedzących = 222M: 126 222Ma: 105+10
| liczba miejsc ogółem = 266-270
| masa służbowa = 88,5 t
| długość całkowita = 43 000 mm
| szerokość = 2840 mm
| wysokość = 3910 mm
| wysokość wejścia = 600 mm
| średnica kół =
| liczba i moc silników = 2×390 kW
| typ silników = [[MTU Friedrichshafen|MTU]] Powerpack
| moc ciągła =
| przyspieszenie rozruchu = 0,45 m/s²
| prędkość konstrukcyjna =
| maksymalna prędkość eksploatacyjna = 130 km/h
| system hamulca =
| uwagi = Źródła: {{r|RK-2013-11-06|RK-2013-10-17|Newag|burta|ZM-11-2014|KK-31709|IR-103955}}
| commons = Category:Newag 222M
}}
'''Newag 222M''' – (seria ''SA140'') dwuczłonowy [[spalinowy zespół trakcyjny]] produkowany przez firmę [[Newag]] z [[Nowy Sącz|Nowego Sącza]]. Dwa egzemplarze zostały wyprodukowane dla [[Koleje Mazowieckie|Kolei Mazowieckich]], a kolejne dwa dla województwa podkarpackiego.

== Historia ==
=== Geneza ===
[[Plik:SA137-003.jpg|mały|lewo|SZT typu 220M]]
We wrześniu 2009 samorząd [[Województwo pomorskie|województwa pomorskiego]] ogłosił przetarg na dwu- i trójczłonowe [[Spalinowy zespół trakcyjny|spalinowe zespoły trakcyjne]]{{r|ŚK 5/2011}}. [[Newag]], chcąc wejść na nowy rynek, we współpracy z krakowską firmą [[EC Engineering]] zaprojektował takie pojazdy (odpowiednio [[Newag 220M/221M|220M]] i [[Newag 220M/221M|221M]]) i rozpoczął ich produkcję w lutym 2010, jeszcze przed podpisaniem umowy z samorządem województwa pomorskiego, co nastąpiło 21 maja 2010{{r|ŚK 5/2011}}. W późniejszym czasie Newag jeszcze kilkukrotnie sprzedawał SZT z rodziny 220M/221M (m.in. jeden [[Województwo lubuskie|województwu lubuskiemu]]{{r|lubuskie-umowa}} i [[Województwo śląskie|śląskiemu]]{{r|slaskie}}). Ich następcą/rozwinięciem spełniającym m.in. normy TSI czy też tzw. scenariusz czterech zderzeń jest typ 222M{{r|normy}}, który również został zaprojektowany przez EC Engineering{{r|RK-2013-11-06}}.

=== Nieudane przetargi ===
Przed podpisaniem pierwszej umowy na produkcję SZT typu 222M Newag dwukrotnie wygrywał przetargi oferując ten model, jednak nie dochodziło do podpisania umowy. Najpierw w maju 2012 Newag złożył najkorzystniejszą ofertę z 222M w przetargu na 2 SZT dla [[Województwo zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]]{{r|222M homologacja}}. Ze względu na uchylanie się Newagu od podpisania umowy{{r|PESA zach-pom}}, 2 lipca 2012 województwo zawarło ją z [[Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz|Pesą]]{{r|zp-wynik2}}. Analogiczna sytuacja wystąpiła w woj. lubuskim – Newag wygrał w styczniu 2013 przetarg na dostawę 4 SZT{{r|lubuskie-przetarg}}, uchylał się od podpisania umowy, a 15 marca 2013 województwo zawarło ją z Pesą{{r|lubuskie-wynik2}}.

=== Produkcja i testy ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (10).jpg|mały|222M-001 na [[InnoTrans]]]]
W przetargu dla [[Koleje Mazowieckie|Kolei Mazowieckich]] Newag zaproponował po raz kolejny SZT typu 222M, do podpisania umowy doszło 18 czerwca 2013{{r|mazowieckie-umowa}}. W październiku 2013 pojazd był testowany w okolicach [[Kraków|Krakowa]], [[Grybów|Grybowa]] i [[Olsztyn]]a{{r|testy}}, w połowie miesiąca trafił na testy na [[tor doświadczalny Instytutu Kolejnictwa|torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa]] niedaleko [[Żmigród|Żmigrodu]], gdzie miał pozostać do 29 października 2013{{r|RK-2013-10-16}}. 20 listopada pojazd zyskał dopuszczenie do sieci [[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP PLK]]<ref name="ZM-11-2014">{{Cytuj pismo | tytuł = RailwayCube Berlin (čast 2) | czasopismo = Železniční magazín | wydawca = M-presse plus | wolumin = 11/2014 | strony = 17 | issn = 1212-1851 | język = cs}}</ref>.

=== Prezentacje promocyjne ===
Pojazd został zaprezentowany podczas targów [[InnoTrans]] w [[Berlin]]ie we wrześniu 2014 roku{{r|InnoTrans2014}}.

=== Kolejne zamówienia ===
16 czerwca 2015 Newag zawarł z Kolejami Mazowieckimi umowę na dostawę kolejnego egzemplarza 222M, a na początku 2017 roku i w połowie 2019 roku umowy na dostawy po 2 spalinowych zespołów trakcyjnych 222Ma dla [[województwo podkarpackie|województwa podkarpackiego]]{{r|RK-83799|RK-92997}}.

== Konstrukcja ==
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (2).jpg|mały|Kabina maszynisty]]
Newag 222M to dwuczłonowy, jednoprzestrzenny, częściowo niskopodłogowy spalinowy zespół trakcyjny przeznaczony do obsługi połączeń regionalnych na liniach pozbawionych [[Sieć trakcyjna|trakcji elektrycznej]]. Zaprojektowano go do obsługi peronów wysokości od 550 do 900 mm{{r|eratv}}.

=== Wnętrze ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (3).jpg|mały|Wnętrze]]
Dostęp do wnętrza 222M możliwy jest poprzez parę drzwi odskokowo-przesuwnych na stronę pojazdu o szerokości 1300 mm z progiem na wysokości 600 mm nad główką szyny{{r|Newag}}.

Pojazd przystosowany jest do przewożenia [[niepełnosprawność ruchowa|osób niepełnosprawnych ruchowo]]. Przy jednych z drzwi zamontowano platformę ułatwiającą wsiadanie do SZT, specjalny przedsionek z miejscem dla [[wózek inwalidzki|wózka inwalidzkiego]] oraz toaletę dla niepełnosprawnych zgodną z TSI PRM{{r|Newag}}.

Dodatkowo zespół wyposażony jest w ogrzewanie nawiewne, dwustrefową [[klimatyzacja|klimatyzację]], [[gniazdo elektryczne|gniazdka elektryczne]] 230 V, system informacji pasażerskiej oraz [[telewizja przemysłowa|monitoring]]{{r|Newag}}.

=== Podwozie i napęd ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (11).jpg|mały|Wózek napędowy]]
Dwuczłonowy zespół oparty jest na trzech dwuosiowych wózkach – skrajnych, napędowych (typ 74RSNa{{r|SK-11-2014}}) oraz wspólnym środkowym, tocznym w [[wózek Jakobsa|systemie Jakobsa]] (typ 72RSTa{{r|SK-11-2014}}), na którym oparte są oba człony{{r|Newag}}.

Napęd stanowią dwa zespoły napędowe składające się z silnika wysokoprężnego o mocy 390 kW, automatycznej przekładni hydrodynamicznej z [[zwalniacz|retarderem]]. Silniki spełniają normy emisji spalin ''Stage IIIB''{{r|Newag}}.

Pudło 222M spełnia normy: wytrzymałościowe (PII wg EN 12663), przeciwpożarowe (PN-K 02511) oraz odporność zderzeniową (EN 15227) dla czterech scenariuszy zderzeniowych{{r|Newag}}.

== Eksploatacja ==
{| class="wikitable sortable"
!
! Właściciel
! Użytkownik
! Typ
! Oznaczenia przewoźnika
! Liczba
! Lata dostaw
!
|-
| [[File:POL województwo mazowieckie COA.svg|45px]]
| [[województwo mazowieckie|Mazowieckie]]
| [[Koleje Mazowieckie]]
| 222M
| 222M-001 ÷ 002
| align="center" | 2
| 2013, 2015
| {{r|IR-2013-12-04|RK-58081|IR-2015-12-11}}
|-
| [[File:POL województwo podkarpackie COA.svg|45px]]
| [[województwo podkarpackie|Podkarpackie]]
| [[Polregio]]
| 222Ma
| SA140-001 ÷ 004
| align="center" | 4
| 2018, 2020
| {{r|RK-83799|KK-31709|IR-103955|RK-92997}}
|}

=== Koleje Mazowieckie ===
18 czerwca 2013 podpisano umowę z [[województwo mazowieckie|województwem mazowieckim]] na dostarczenie 1 sztuki dwuczłonowego SZT{{r|mazowieckie-umowa}}. Indywidualny dla 222M schemat malowania został wybrany na drodze konkursu{{r|konkurs}}.

4 grudnia 2013 [[Koleje Mazowieckie]] oficjalnie odebrały pojazd, który został przeznaczony do obsługi połączenia na linii [[Tłuszcz (stacja kolejowa)|Tłuszcz]] – [[Warszawa Wschodnia]] – [[Siedlce (stacja kolejowa)|Siedlce]] – [[Czeremcha (stacja kolejowa)|Czeremcha]]{{r|IR-2013-12-04}}. Newag 222M dołączył do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych – czterech [[Pesa 214M]]{{r|IR-2013-12-04}}.

16 czerwca 2015 Newag podpisał z Kolejami Mazowieckimi umowę na dostawę jeszcze jednego 222M, identycznego jak poprzedni, który miał zostać dostarczony pod koniec 2015 roku{{r|RK-58081}}. 10 grudnia skład został odebrany przez przewoźnika{{r|IR-2015-12-11}}.

=== Polregio Oddział Podkarpacki ===
Na początku 2017 roku Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego zawarł z Newagiem umowę na dostawę 2 sztuk 222Ma, zgodnie z którą pierwszy z nich ma zostać dostarczony do końca lutego 2018, a drugi do końca marca 2018{{r|RK-83799}}. 30 marca 2018 oficjalnie przekazano oba pojazdy, z nowym oznaczeniem serii - SA140<ref name="IR-103955">{{Cytuj stronę | url=http://inforail.pl/222ma-przekazane-podkarpackiemu-urzedowi-marszalkowskiemu-_more_103955.html | tytuł=222Ma przekazane Podkarpackiemu Urzędowi Marszałkowskiemu | opublikowany=inforail.pl | język=pl | data dostępu=2018-04-05 | data = 2018-04-03}}</ref>. 5 kwietnia odbyła się uroczyste przekazanie na stacji [[Rzeszów Główny]]{{r|RK-86515}}. Oba pojazdy zostały przekazane [[Przewozy Regionalne|Przewozom Regionalnym]] do obsługi trasy Rzeszów – [[Stalowa Wola Rozwadów|Stalowa Wola]] i Rzeszów – [[Sandomierz (stacja kolejowa)|Sandomierz]]{{r|RK-86515}}.

31 lipca 2019 podpisano umowę na dostawę 2 kolejnych SZT 222Ma{{r|RK-92997}}

== Zobacz też ==
* [[lista spalinowych zespołów trakcyjnych i wagonów eksploatowanych w Polsce]]

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="ŚK 5/2011">{{cytuj pismo|nazwisko=Augustyn|imię=Michał| tytuł=Pierwsze zespoły trakcyjne z Newagu typu 220M i 221M| czasopismo=Świat Kolei| wolumin=5/2011| wydanie =|strony=30-35| data =|wydawca=Emi-press|miejsce=Łódź| issn=1234-5962| doi =}}</ref>
<ref name="lubuskie-umowa">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/32254/Koniec_epopei__Lubuskie_kupilo_pociag_spalinowy.htm|tytuł=Koniec epopei- Lubuskie kupiło pociąg spalinowy|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|język=pl|data dostępu=2012-09-10|data=2012-04-17}}</ref>
<ref name="mazowieckie-umowa">{{cytuj stronę|url=http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/705493,1020851-Koleje-Mazowieckie-beda-mialy-nowy-szynobus.html|tytuł=Koleje Mazowieckie będą miały nowy szynobus|opublikowany=ekonomia.rp.pl|język=pl|data dostępu=2013-06-19|data =2013-06-18}}</ref>
<ref name="slaskie">{{cytuj stronę|url=http://bip.slaskie.pl/zamowienienew2.php?idzamowienia=1350047011|tytuł=Dostawa 1 sztuki nowego spalinowego zespołu trakcyjnego|data dostępu=2012-11-30|data=2010-10-12 | opublikowany = bip.slaskie.pl | język = pl}}</ref>
<ref name="222M homologacja">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/32753/Nowy_spalinowy_pociag_Newagu_Podbije_Niemcy.htm|tytuł=Nowy spalinowy pociąg Newagu. Podbije Niemcy?|nazwisko=jm|data=2012-05-13|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|język=pl|data dostępu=2012-05-13}}</ref>
<ref name="PESA zach-pom">{{cytuj stronę|tytuł=Sygn. akt: KIO 1185/12 |opublikowany=uzp.gov.pl|język=pl|data=2012-06-79|url=ftp://ftp.uzp.gov.pl/KIO/Wyroki/2012_1185VS.pdf}}</ref>
<ref name="lubuskie-wynik2">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/41794/Umowa_na_Linki_dla_lubuskiego_podpisana.htm|tytuł=Umowa na Linki dla lubuskiego podpisana|data=2013-03-15|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="lubuskie-przetarg">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/38623/Newag_wygral_przetarg_na_dostawe_4_pociagow_dla_woj_lubuskiego.htm|tytuł=Newag wygrał przetarg na dostawę 4 pociągów dla woj. lubuskiego|data=2013-01-10|opublikowany=www.rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="zp-wynik2">{{cytuj stronę | url = http://www.wzp.pl/biuro-prasowe/artykuly/supernowoczesne-linki-przyjada-do-nas | tytuł = Supernowoczesne Linki przyjadą do nas | data = 2012-07-02 | opublikowany = wzp.pl | język = pl | data dostępu = 2015-07-31 | archiwum = http://web.archive.org/web/20160305035717/http://www.wzp.pl/biuro-prasowe/artykuly/supernowoczesne-linki-przyjada-do-nas | zarchiwizowano = 2016-03-05}}</ref>
<ref name="konkurs">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/46029/Pomaluj_szynobus_-_konkurs_KM_na_projekt_malatury_autobusu_szynowego.htm|tytuł=Pomaluj szynobus! - konkurs KM na projekt malatury autobusu szynowego|data=2013-03-20|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="normy">{{cytuj stronę|url=http://inforail.pl/text.php?id=59090|tytuł=222M dla Kolei Mazowieckich (prawie) gotowy|data=2013-10-01|opublikowany=inforail.pl|data dostępu=2013-10-01|język=pl}}</ref>
<ref name="testy">{{cytuj stronę|url=http://www.kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/16444/Nowy-szynobus-KM-przechodzi-ostatnie-testy.html|tytuł=Nowy szynobus KM przechodzi ostatnie testy|data=2013-10-14|opublikowany=kurier-kolejowy.pl|data dostępu=2013-10-15|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-10-16">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/48640/nowy_pociag_newagu_dla_km_%5Bzdjecia%5D.htm|autor=jm|tytuł=Nowy pociąg Newagu dla KM [zdjęcia]|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-10-16|data dostępu=2013-10-16|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-10-17">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/48658/222m_newagu_zdjecia_wnetrza_i_filmy.html|autor=jm|tytuł=222M Newagu - zdjęcia wnętrza i filmy|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-10-17|data dostępu=2013-10-17|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-11-06">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/49079/nowy_pojazd_222m_tez_na_rynek_niemiecki.htm|tytuł=Nowy pojazd 222M też na rynek niemiecki?|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-11-06|data dostępu=2013-11-06|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-58081">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/58081/newag_i_pesa_dostarcza_szynobusy_dla_km.html|tytuł=Newag i Pesa dostarczą szynobusy dla KM|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2015-06-16|data dostępu=2015-06-16|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-83799">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/newag-produkuje-autobusy-szynowe-dla-podkarpacia-zdjecia-83799.html|tytuł=Newag produkuje autobusy szynowe dla Podkarpacia |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2017-10-05|data dostępu=2017-10-06|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-86515">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dwa-autobusy-szynowe-222ma-dotarly-na-podkarpacie-zdjecia-wideo-86515.html|tytuł=Dwa autobusy szynowe 222Ma uroczyście odebrane na Podkarpaciu |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2018-04-06|data dostępu=2018-05-19|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-92997">{{cytuj stronę|url=https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/newag-dostarczy-na-podkarpacie-impulsy-2-i-spalinowe-222ma-92997.html|tytuł=Newag dostarczy na Podkarpacie Impulsy 2 i spalinowe 222Ma |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2019-07-31|data dostępu=2018-10-05|język=pl}}</ref>
<ref name="IR-2013-12-04">{{cytuj stronę|url=http://inforail.pl/text.php?id=60532|autor=Karol Wach|tytuł=222M przekazany Kolejom Mazowieckim|opublikowany=inforail.pl|data=2013-12-04|data dostępu=2013-12-04|język=pl}}</ref>
<ref name="Newag">{{Cytuj stronę | url = http://www.newag.pl/oferta/spalinowe-zespoly-trakcyjne/222m/ | tytuł = 222M | opublikowany = newag.pl | język = pl | data dostępu = 2014-02-06}}</ref>
<ref name="InnoTrans2014">{{cytuj stronę | url =http://inforail.pl/text.php?id=66965 | tytuł =InnoTrans: Newag pokazał trzy pojazdy |opublikowany = inforail.pl | data dostępu =2014-09-26 | data =2014-09-26 | język =pl}}</ref>
<ref name="eratv">{{Cytuj stronę | url = https://eratv.era.europa.eu/ERATV/Home/View/238 | tytuł = 13-036-0001-7-001 Diesel Multiple Unit type 222M | data = 2014-09-24 | opublikowany = eratv.era.europa.eu | język = en | data dostępu = 2014-11-10}}</ref>
<ref name="burta">{{Cytuj stronę | url = /media/wikipedia/commons/d/d8/InnoTrans14_Newag_222M_%287%29.jpg | tytuł = Newag 222M podczas InnoTrans 2014 | nazwisko = Travelarz | data = 2014-09-23 | opublikowany = wikimedia.org | język = pl | data dostępu = 2014-11-10}} masa służbowa na burcie pojazdu</ref>
<ref name="SK-11-2014">{{Cytuj pismo | nazwisko = Kalinowski | imię = Dariusz | tytuł = Innotrans 2014 | czasopismo = Świat Kolei | wydawca = Emi-press | wolumin = 11/2014 | strony = 14 | issn = 1234-5962 | język = pl}}</ref>
<ref name="IR-2015-12-11">{{Cytuj stronę|url=http://inforail.pl/drugi-222m-we-flocie-kolei-mazowieckich_more_80099.html|tytuł=Drugi 222M we flocie Kolei Mazowieckich|opublikowany=inforail.pl|data=2015-12-11|język=pl|data dostępu=2015-12-11}}</ref>
<ref name="KK-31709">{{cytuj stronę|url=https://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/31709/222m-dla-podkarpacia-wkroce-wyjedzie-na-tory.html|tytuł=222M dla Podkarpacia wkrótce wyjedzie na tory|opublikowany=kurier-kolejowy.pl|data=2018-02-15|data dostępu=2018-02-15}}</ref>
}}

{{Newag}}
{{Pojazdy trakcyjne w Polsce}}

{{SORTUJ:222M}}
[[Kategoria:Tabor kolejowy produkowany przez Newag]]
[[Kategoria:Spalinowe zespoły trakcyjne i wagony eksploatowane w Polsce]]

Polregio-Baureihe SA140

2020-04-07T12:51:45Z

91.231.101.103:

{{Grupa Artykułów|Pojazdy produkowane przez Newag}}{{Dobry Artykuł}}
{{Pociąg infobox
| seria = 222M
| grafika = 222M-001.jpg
| opis = 222M-001 na Olszynce Grochowskiej
| producent = {{flaga|Polska}} [[Newag]] [[Nowy Sącz]]
| lata budowy = od 2013
| układ osi = B’2’B’
| układ wagonów = s+s
| liczba miejsc siedzących = 222M: 126 222Ma: 105+10
| liczba miejsc ogółem = 266-270
| masa służbowa = 88,5 t
| długość całkowita = 43 000 mm
| szerokość = 2840 mm
| wysokość = 3910 mm
| wysokość wejścia = 600 mm
| średnica kół =
| liczba i moc silników = 2×390 kW
| typ silników = [[MTU Friedrichshafen|MTU]] Powerpack
| moc ciągła =
| przyspieszenie rozruchu = 0,45 m/s²
| prędkość konstrukcyjna =
| maksymalna prędkość eksploatacyjna = 130 km/h
| system hamulca =
| uwagi = Źródła: {{r|RK-2013-11-06|RK-2013-10-17|Newag|burta|ZM-11-2014|KK-31709|IR-103955}}
| commons = Category:Newag 222M
}}
'''Newag 222M''' – (seria ''SA140'') dwuczłonowy [[spalinowy zespół trakcyjny]] produkowany przez firmę [[Newag]] z [[Nowy Sącz|Nowego Sącza]]. Dwa egzemplarze zostały wyprodukowane dla [[Koleje Mazowieckie|Kolei Mazowieckich]], a kolejne dwa dla województwa podkarpackiego.

== Historia ==
=== Geneza ===
[[Plik:SA137-003.jpg|mały|lewo|SZT typu 220M]]
We wrześniu 2009 samorząd [[Województwo pomorskie|województwa pomorskiego]] ogłosił przetarg na dwu- i trójczłonowe [[Spalinowy zespół trakcyjny|spalinowe zespoły trakcyjne]]{{r|ŚK 5/2011}}. [[Newag]], chcąc wejść na nowy rynek, we współpracy z krakowską firmą [[EC Engineering]] zaprojektował takie pojazdy (odpowiednio [[Newag 220M/221M|220M]] i [[Newag 220M/221M|221M]]) i rozpoczął ich produkcję w lutym 2010, jeszcze przed podpisaniem umowy z samorządem województwa pomorskiego, co nastąpiło 21 maja 2010{{r|ŚK 5/2011}}. W późniejszym czasie Newag jeszcze kilkukrotnie sprzedawał SZT z rodziny 220M/221M (m.in. jeden [[Województwo lubuskie|województwu lubuskiemu]]{{r|lubuskie-umowa}} i [[Województwo śląskie|śląskiemu]]{{r|slaskie}}). Ich następcą/rozwinięciem spełniającym m.in. normy TSI czy też tzw. scenariusz czterech zderzeń jest typ 222M{{r|normy}}, który również został zaprojektowany przez EC Engineering{{r|RK-2013-11-06}}.

=== Nieudane przetargi ===
Przed podpisaniem pierwszej umowy na produkcję SZT typu 222M Newag dwukrotnie wygrywał przetargi oferując ten model, jednak nie dochodziło do podpisania umowy. Najpierw w maju 2012 Newag złożył najkorzystniejszą ofertę z 222M w przetargu na 2 SZT dla [[Województwo zachodniopomorskie|województwa zachodniopomorskiego]]{{r|222M homologacja}}. Ze względu na uchylanie się Newagu od podpisania umowy{{r|PESA zach-pom}}, 2 lipca 2012 województwo zawarło ją z [[Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz|Pesą]]{{r|zp-wynik2}}. Analogiczna sytuacja wystąpiła w woj. lubuskim – Newag wygrał w styczniu 2013 przetarg na dostawę 4 SZT{{r|lubuskie-przetarg}}, uchylał się od podpisania umowy, a 15 marca 2013 województwo zawarło ją z Pesą{{r|lubuskie-wynik2}}.

=== Produkcja i testy ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (10).jpg|mały|222M-001 na [[InnoTrans]]]]
W przetargu dla [[Koleje Mazowieckie|Kolei Mazowieckich]] Newag zaproponował po raz kolejny SZT typu 222M, do podpisania umowy doszło 18 czerwca 2013{{r|mazowieckie-umowa}}. W październiku 2013 pojazd był testowany w okolicach [[Kraków|Krakowa]], [[Grybów|Grybowa]] i [[Olsztyn]]a{{r|testy}}, w połowie miesiąca trafił na testy na [[tor doświadczalny Instytutu Kolejnictwa|torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa]] niedaleko [[Żmigród|Żmigrodu]], gdzie miał pozostać do 29 października 2013{{r|RK-2013-10-16}}. 20 listopada pojazd zyskał dopuszczenie do sieci [[PKP Polskie Linie Kolejowe|PKP PLK]]<ref name="ZM-11-2014">{{Cytuj pismo | tytuł = RailwayCube Berlin (čast 2) | czasopismo = Železniční magazín | wydawca = M-presse plus | wolumin = 11/2014 | strony = 17 | issn = 1212-1851 | język = cs}}</ref>.

=== Prezentacje promocyjne ===
Pojazd został zaprezentowany podczas targów [[InnoTrans]] w [[Berlin]]ie we wrześniu 2014 roku{{r|InnoTrans2014}}.

=== Kolejne zamówienia ===
16 czerwca 2015 Newag zawarł z Kolejami Mazowieckimi umowę na dostawę kolejnego egzemplarza 222M, a na początku 2017 roku i w połowie 2019 roku umowy na dostawy po 2 spalinowych zespołów trakcyjnych 222Ma dla [[województwo podkarpackie|województwa podkarpackiego]]{{r|RK-83799|RK-92997}}.

== Konstrukcja ==
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (2).jpg|mały|Kabina maszynisty]]
Newag 222M to dwuczłonowy, jednoprzestrzenny, częściowo niskopodłogowy spalinowy zespół trakcyjny przeznaczony do obsługi połączeń regionalnych na liniach pozbawionych [[Sieć trakcyjna|trakcji elektrycznej]]. Zaprojektowano go do obsługi peronów wysokości od 550 do 900 mm{{r|eratv}}.

=== Wnętrze ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (3).jpg|mały|Wnętrze]]
Dostęp do wnętrza 222M możliwy jest poprzez parę drzwi odskokowo-przesuwnych na stronę pojazdu o szerokości 1300 mm z progiem na wysokości 600 mm nad główką szyny{{r|Newag}}.

Pojazd przystosowany jest do przewożenia [[niepełnosprawność ruchowa|osób niepełnosprawnych ruchowo]]. Przy jednych z drzwi zamontowano platformę ułatwiającą wsiadanie do SZT, specjalny przedsionek z miejscem dla [[wózek inwalidzki|wózka inwalidzkiego]] oraz toaletę dla niepełnosprawnych zgodną z TSI PRM{{r|Newag}}.

Dodatkowo zespół wyposażony jest w ogrzewanie nawiewne, dwustrefową [[klimatyzacja|klimatyzację]], [[gniazdo elektryczne|gniazdka elektryczne]] 230 V, system informacji pasażerskiej oraz [[telewizja przemysłowa|monitoring]]{{r|Newag}}.

=== Podwozie i napęd ===
[[Plik:InnoTrans14 Newag 222M (11).jpg|mały|Wózek napędowy]]
Dwuczłonowy zespół oparty jest na trzech dwuosiowych wózkach – skrajnych, napędowych (typ 74RSNa{{r|SK-11-2014}}) oraz wspólnym środkowym, tocznym w [[wózek Jakobsa|systemie Jakobsa]] (typ 72RSTa{{r|SK-11-2014}}), na którym oparte są oba człony{{r|Newag}}.

Napęd stanowią dwa zespoły napędowe składające się z silnika wysokoprężnego o mocy 390 kW, automatycznej przekładni hydrodynamicznej z [[zwalniacz|retarderem]]. Silniki spełniają normy emisji spalin ''Stage IIIB''{{r|Newag}}.

Pudło 222M spełnia normy: wytrzymałościowe (PII wg EN 12663), przeciwpożarowe (PN-K 02511) oraz odporność zderzeniową (EN 15227) dla czterech scenariuszy zderzeniowych{{r|Newag}}.

== Eksploatacja ==
{| class="wikitable sortable"
!
! Właściciel
! Użytkownik
! Typ
! Oznaczenia przewoźnika
! Liczba
! Lata dostaw
!
|-
| [[File:POL województwo mazowieckie COA.svg|45px]]
| [[województwo mazowieckie|Mazowieckie]]
| [[Koleje Mazowieckie]]
| 222M
| 222M-001 ÷ 002
| align="center" | 2
| 2013, 2015
| {{r|IR-2013-12-04|RK-58081|IR-2015-12-11}}
|-
| [[File:POL województwo podkarpackie COA.svg|45px]]
| [[województwo podkarpackie|Podkarpackie]]
| [[Polregio]]
| 222Ma
| SA140-001 ÷ 002
| align="center" | 2 z 4
| 2018
| {{r|RK-83799|KK-31709|IR-103955|RK-92997}}
|}

=== Koleje Mazowieckie ===
18 czerwca 2013 podpisano umowę z [[województwo mazowieckie|województwem mazowieckim]] na dostarczenie 1 sztuki dwuczłonowego SZT{{r|mazowieckie-umowa}}. Indywidualny dla 222M schemat malowania został wybrany na drodze konkursu{{r|konkurs}}.

4 grudnia 2013 [[Koleje Mazowieckie]] oficjalnie odebrały pojazd, który został przeznaczony do obsługi połączenia na linii [[Tłuszcz (stacja kolejowa)|Tłuszcz]] – [[Warszawa Wschodnia]] – [[Siedlce (stacja kolejowa)|Siedlce]] – [[Czeremcha (stacja kolejowa)|Czeremcha]]{{r|IR-2013-12-04}}. Newag 222M dołączył do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych – czterech [[Pesa 214M]]{{r|IR-2013-12-04}}.

16 czerwca 2015 Newag podpisał z Kolejami Mazowieckimi umowę na dostawę jeszcze jednego 222M, identycznego jak poprzedni, który miał zostać dostarczony pod koniec 2015 roku{{r|RK-58081}}. 10 grudnia skład został odebrany przez przewoźnika{{r|IR-2015-12-11}}.

=== Polregio Oddział Podkarpacki ===
Na początku 2017 roku Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego zawarł z Newagiem umowę na dostawę 2 sztuk 222Ma, zgodnie z którą pierwszy z nich ma zostać dostarczony do końca lutego 2018, a drugi do końca marca 2018{{r|RK-83799}}. 30 marca 2018 oficjalnie przekazano oba pojazdy, z nowym oznaczeniem serii - SA140<ref name="IR-103955">{{Cytuj stronę | url=http://inforail.pl/222ma-przekazane-podkarpackiemu-urzedowi-marszalkowskiemu-_more_103955.html | tytuł=222Ma przekazane Podkarpackiemu Urzędowi Marszałkowskiemu | opublikowany=inforail.pl | język=pl | data dostępu=2018-04-05 | data = 2018-04-03}}</ref>. 5 kwietnia odbyła się uroczyste przekazanie na stacji [[Rzeszów Główny]]{{r|RK-86515}}. Oba pojazdy zostały przekazane [[Przewozy Regionalne|Przewozom Regionalnym]] do obsługi trasy Rzeszów – [[Stalowa Wola Rozwadów|Stalowa Wola]] i Rzeszów – [[Sandomierz (stacja kolejowa)|Sandomierz]]{{r|RK-86515}}.

31 lipca 2019 podpisano umowę na dostawę 2 kolejnych SZT 222Ma{{r|RK-92997}}

== Zobacz też ==
* [[lista spalinowych zespołów trakcyjnych i wagonów eksploatowanych w Polsce]]

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="ŚK 5/2011">{{cytuj pismo|nazwisko=Augustyn|imię=Michał| tytuł=Pierwsze zespoły trakcyjne z Newagu typu 220M i 221M| czasopismo=Świat Kolei| wolumin=5/2011| wydanie =|strony=30-35| data =|wydawca=Emi-press|miejsce=Łódź| issn=1234-5962| doi =}}</ref>
<ref name="lubuskie-umowa">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/32254/Koniec_epopei__Lubuskie_kupilo_pociag_spalinowy.htm|tytuł=Koniec epopei- Lubuskie kupiło pociąg spalinowy|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|język=pl|data dostępu=2012-09-10|data=2012-04-17}}</ref>
<ref name="mazowieckie-umowa">{{cytuj stronę|url=http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/705493,1020851-Koleje-Mazowieckie-beda-mialy-nowy-szynobus.html|tytuł=Koleje Mazowieckie będą miały nowy szynobus|opublikowany=ekonomia.rp.pl|język=pl|data dostępu=2013-06-19|data =2013-06-18}}</ref>
<ref name="slaskie">{{cytuj stronę|url=http://bip.slaskie.pl/zamowienienew2.php?idzamowienia=1350047011|tytuł=Dostawa 1 sztuki nowego spalinowego zespołu trakcyjnego|data dostępu=2012-11-30|data=2010-10-12 | opublikowany = bip.slaskie.pl | język = pl}}</ref>
<ref name="222M homologacja">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/32753/Nowy_spalinowy_pociag_Newagu_Podbije_Niemcy.htm|tytuł=Nowy spalinowy pociąg Newagu. Podbije Niemcy?|nazwisko=jm|data=2012-05-13|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|język=pl|data dostępu=2012-05-13}}</ref>
<ref name="PESA zach-pom">{{cytuj stronę|tytuł=Sygn. akt: KIO 1185/12 |opublikowany=uzp.gov.pl|język=pl|data=2012-06-79|url=ftp://ftp.uzp.gov.pl/KIO/Wyroki/2012_1185VS.pdf}}</ref>
<ref name="lubuskie-wynik2">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/41794/Umowa_na_Linki_dla_lubuskiego_podpisana.htm|tytuł=Umowa na Linki dla lubuskiego podpisana|data=2013-03-15|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="lubuskie-przetarg">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/38623/Newag_wygral_przetarg_na_dostawe_4_pociagow_dla_woj_lubuskiego.htm|tytuł=Newag wygrał przetarg na dostawę 4 pociągów dla woj. lubuskiego|data=2013-01-10|opublikowany=www.rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="zp-wynik2">{{cytuj stronę | url = http://www.wzp.pl/biuro-prasowe/artykuly/supernowoczesne-linki-przyjada-do-nas | tytuł = Supernowoczesne Linki przyjadą do nas | data = 2012-07-02 | opublikowany = wzp.pl | język = pl | data dostępu = 2015-07-31 | archiwum = http://web.archive.org/web/20160305035717/http://www.wzp.pl/biuro-prasowe/artykuly/supernowoczesne-linki-przyjada-do-nas | zarchiwizowano = 2016-03-05}}</ref>
<ref name="konkurs">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/46029/Pomaluj_szynobus_-_konkurs_KM_na_projekt_malatury_autobusu_szynowego.htm|tytuł=Pomaluj szynobus! - konkurs KM na projekt malatury autobusu szynowego|data=2013-03-20|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data dostępu=2013-06-20|język=pl}}</ref>
<ref name="normy">{{cytuj stronę|url=http://inforail.pl/text.php?id=59090|tytuł=222M dla Kolei Mazowieckich (prawie) gotowy|data=2013-10-01|opublikowany=inforail.pl|data dostępu=2013-10-01|język=pl}}</ref>
<ref name="testy">{{cytuj stronę|url=http://www.kurierkolejowy.eu/aktualnosci/16444/Nowy-szynobus-KM-przechodzi-ostatnie-testy.html|tytuł=Nowy szynobus KM przechodzi ostatnie testy|data=2013-10-14|opublikowany=kurierkolejowy.eu|data dostępu=2013-10-15|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-10-16">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/48640/nowy_pociag_newagu_dla_km_%5Bzdjecia%5D.htm|autor=jm|tytuł=Nowy pociąg Newagu dla KM [zdjęcia]|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-10-16|data dostępu=2013-10-16|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-10-17">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/48658/222m_newagu_zdjecia_wnetrza_i_filmy.html|autor=jm|tytuł=222M Newagu - zdjęcia wnętrza i filmy|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-10-17|data dostępu=2013-10-17|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-2013-11-06">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/49079/nowy_pojazd_222m_tez_na_rynek_niemiecki.htm|tytuł=Nowy pojazd 222M też na rynek niemiecki?|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2013-11-06|data dostępu=2013-11-06|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-58081">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/58081/newag_i_pesa_dostarcza_szynobusy_dla_km.html|tytuł=Newag i Pesa dostarczą szynobusy dla KM|opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2015-06-16|data dostępu=2015-06-16|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-83799">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/newag-produkuje-autobusy-szynowe-dla-podkarpacia-zdjecia-83799.html|tytuł=Newag produkuje autobusy szynowe dla Podkarpacia |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2017-10-05|data dostępu=2017-10-06|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-86515">{{cytuj stronę|url=http://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dwa-autobusy-szynowe-222ma-dotarly-na-podkarpacie-zdjecia-wideo-86515.html|tytuł=Dwa autobusy szynowe 222Ma uroczyście odebrane na Podkarpaciu |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2018-04-06|data dostępu=2018-05-19|język=pl}}</ref>
<ref name="RK-92997">{{cytuj stronę|url=https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/newag-dostarczy-na-podkarpacie-impulsy-2-i-spalinowe-222ma-92997.html|tytuł=Newag dostarczy na Podkarpacie Impulsy 2 i spalinowe 222Ma |opublikowany=rynek-kolejowy.pl|data=2019-07-31|data dostępu=2018-10-05|język=pl}}</ref>
<ref name="IR-2013-12-04">{{cytuj stronę|url=http://inforail.pl/text.php?id=60532|autor=Karol Wach|tytuł=222M przekazany Kolejom Mazowieckim|opublikowany=inforail.pl|data=2013-12-04|data dostępu=2013-12-04|język=pl}}</ref>
<ref name="Newag">{{Cytuj stronę | url = http://www.newag.pl/oferta/spalinowe-zespoly-trakcyjne/222m/ | tytuł = 222M | opublikowany = newag.pl | język = pl | data dostępu = 2014-02-06}}</ref>
<ref name="InnoTrans2014">{{cytuj stronę | url =http://inforail.pl/text.php?id=66965 | tytuł =InnoTrans: Newag pokazał trzy pojazdy |opublikowany = inforail.pl | data dostępu =2014-09-26 | data =2014-09-26 | język =pl}}</ref>
<ref name="eratv">{{Cytuj stronę | url = https://eratv.era.europa.eu/ERATV/Home/View/238 | tytuł = 13-036-0001-7-001 Diesel Multiple Unit type 222M | data = 2014-09-24 | opublikowany = eratv.era.europa.eu | język = en | data dostępu = 2014-11-10}}</ref>
<ref name="burta">{{Cytuj stronę | url = /media/wikipedia/commons/d/d8/InnoTrans14_Newag_222M_%287%29.jpg | tytuł = Newag 222M podczas InnoTrans 2014 | nazwisko = Travelarz | data = 2014-09-23 | opublikowany = wikimedia.org | język = pl | data dostępu = 2014-11-10}} masa służbowa na burcie pojazdu</ref>
<ref name="SK-11-2014">{{Cytuj pismo | nazwisko = Kalinowski | imię = Dariusz | tytuł = Innotrans 2014 | czasopismo = Świat Kolei | wydawca = Emi-press | wolumin = 11/2014 | strony = 14 | issn = 1234-5962 | język = pl}}</ref>
<ref name="IR-2015-12-11">{{Cytuj stronę|url=http://inforail.pl/drugi-222m-we-flocie-kolei-mazowieckich_more_80099.html|tytuł=Drugi 222M we flocie Kolei Mazowieckich|opublikowany=inforail.pl|data=2015-12-11|język=pl|data dostępu=2015-12-11}}</ref>
<ref name="KK-31709">{{cytuj stronę|url=https://kurierkolejowy.eu/aktualnosci/31709/222m-dla-podkarpacia-wkroce-wyjedzie-na-tory.html|tytuł=222M dla Podkarpacia wkrótce wyjedzie na tory|opublikowany=kurierkolejowy.eu|data=2018-02-15|data dostępu=2018-02-15}}</ref>
}}

{{Newag}}
{{Pojazdy trakcyjne w Polsce}}

{{SORTUJ:222M}}
[[Kategoria:Tabor kolejowy produkowany przez Newag]]
[[Kategoria:Spalinowe zespoły trakcyjne i wagony eksploatowane w Polsce]]